Danıştay 13. Daire 2016/3914 Esas 2021/1126 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/3914
Karar No:2021/1126

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
(… Kurumu)

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Avcılar ilçesi, ... Mahallesi, … Cad., No:… adresinde bulunan "… Tekel Bayii ve Şarküteri" isimli iş yerinde alkollü içkilerin 22.00 ila 06.00 saatleri arasında perakende olarak satışının yapıldığından bahisle davacıya 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun 7. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yapılan atıf kapsamında 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin beşinci fıkrasının (k) bendi uyarınca 30.454,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 21/01/2015 tarih ve 8774 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; 15/09/2014 tarihinde saat 01.30 sıralarında bir ihbar üzerine davacıya ait iş yerinin bir süre dışarıdan gözlemlendiği, daha sonra sivil kıyafetli bir görevlinin müşteri olarak içeri girerek 3 adet bira karşılığında seri numaraları daha önce alınmış 50,00-TL'yi davacıya verdiği, davacının ürünü hazırlayıp para üstünü verdiği esnada görevlinin kimliğini gösterdiği ve bu durumun tutanak altına alındığı, davacı tarafından imzalanan tutanağa istinaden dava konusu işlemin tesis edildiği, iş yerinde gece saat 22.00 ila 06.00 saatleri arasında alkollü içki satışı yapıldığının davacı tarafından imzalanan tutanak ile sabit olduğu anlaşıldığından, davacıya 30.454,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kolluk personelinin usulüne uygun olarak görevlendirilmediği hâlde gizli soruşturmacı gibi davrandığı, bu şekilde elde edilen bulgulara dayalı olarak tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 4250 sayılı Kanun'da öngörülen 22.00 ila 06.00 saatleri arasında alkollü içki satışı yapıldığının tutanakla tespit edildiği, tutanakta davacının da imzasının bulunduğu, anılan tutanağa dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 81. maddesinde, "Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılmıştır. Kurum'un taraf olduğu davalar ve icra takiplerinde devir durumuna göre ilgili idare kendiliğinden taraf sıfatını kazanır." kuralı ile 78. maddesinde "Bu Kanun hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen görevler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülür." kuralına yer verildiğinden, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun yerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla bakılan davada taraf olduğu, ancak 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın, Tarım ve Orman Bakanlığı adı altında yeniden yapılandırıldığı anlaşıldığından, mülga Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hasım mevkiinde olduğu görülerek dosyanın incelenmesine geçildi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacıya ait iş yerinde, alkollü içkilerin 22.00 ila 06.00 saatleri arasında perakende olarak satışının yapıldığından bahisle 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu'nun 6. maddesinin beşinci fıkrası, 7. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ve üçüncü fıkrası ile 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 8. maddesinin beşinci fıkrasının (k) bendi uyarınca davacıya 21/01/2015 tarih ve 8774 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararıyla 30.454,00-TL idari para cezası verilmiştir.
Davacının bu karara karşı ... Sulh Ceza Hâkimliği nezdinde gerçekleştirdiği başvuru, anılan Mahkemenin … tarih ve … sayılı sayılı kararıyla idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle reddedilmiş, bu karara yönelik itirazın ... Sulh Ceza Hakimliği'nin … tarih ve … sayılı kararıyla kesin olarak reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

Davalı idarenin 24/06/2015 tarihinde İdare Mahkemesi kayıtlarına giren savunma dilekçesinde, davanın öncelikle görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiği itirazında bulunulmuş ancak Mahkeme'ce bu konuda herhangi bir işlem yapılmamıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'un "Olumlu görev uyuşmazlığı çıkarma" başlıklı 10. maddesinde, "Görev uyuşmazlığı çıkarma; adlî ve idarî bir yargı merciinde açılmış olan davada ileri sürülen görev itirazının reddi üzerine ilgili Başsavcı veya Başkanunsözcüsü tarafından görev konusunun incelenmesinin Uyuşmazlık Mahkemesinden istenmesidir. Yetkili Başsavcı veya Başkanunsözcüsünün Uyuşmazlık Mahkemesinden istekte bulunabilmesi için, görev itirazının, hukuk mahkemelerinde en geç birinci oturumda, idarî yargı yerlerinde de dilekçe ve savunma evresi tamamlanmadan yapılmış olması ve yargı yerlerinin de kendilerinin görevli olduklarına karar vermiş bulunmaları şarttır. ..."; "Yargı merciince yapılacak işlemler" başlıklı 12. maddesinde, "Görev itirazında bulunan kişi veya makam, itirazın reddine ilişkin kararın verildiği tarihten, şayet bu kararın tebliği gerekiyorsa tebliğ tarihinden, itiraz yolu açık bulunan ceza davalarında ise ret kararının kesinleştiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde, uyuşmazlık çıkarılmasını istemeye yetkili makama sunulmak üzere iki nüsha dilekçeyi itirazı reddeden yargı merciine verir. Bu yargı mercii, dilekçenin bir nüshasını ve varsa eklerini yedi gün içinde cevabını bildirmesi için diğer tarafa tebliğ eder. Tebligat yapılan taraf, süresi içinde bu yargı merciine cevabını bildirmezse, cevap vermekten vazgeçmiş sayılır. Yargı mercii, itiraz dilekçesi üzerine verdiği itirazı ret kararını kaldırarak görevsizlik kararı vermediği takdirde; yetkili makama sunulmak üzere kendisine verilen dilekçeyi, alınan cevabı ve görevsizlik itirazının reddine ilişkin kararını, dava dosyası muhtevasının onaylı örnekleriyle birlikte uyuşmazlık çıkarma isteminde bulunmaya yetkili makama gönderir. Bir davada uyuşmazlık çıkarılması için yalnız bir kez başvurulabilir." kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın değerlendirilmesinden, adli veya idari yargı mercilerinde açılan davalarda, görev itirazında bulunulması hâlinde, başkaca bir usuli işlem yapılmadan ve dosyanın esasına girilmeden, görev itirazı hakkında bir karar verilmesi ve itirazın reddedilmesi hâlinde bu kararın tebliğ edilerek görev itirazında bulunan kişi veya makama görev uyuşmazlığı çıkarma imkânı tanınması gerektiği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, dava dilekçesinin davalı idareye 23/06/2015 tarihinde tebliğ edildiği, davalı idare tarafından verilen savunma dilekçesinin 24/06/2015 tarihinde İdare Mahkemesi kaydına girdiği, savunma dilekçesinde adli yargının görevli olduğu iddia edilerek görev itirazında bulunulduğu, İdare Mahkemesince "görevlilik kararı" alınarak taraflara tebliğ edilmeden dosyanın esası hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; görev itirazında bulunulması hâlinde öncelikle 2247 sayılı Kanun hükümleri gereğince görev itirazının karara bağlanması, uyuşmazlığın görüşülüp çözümlenmesinde idari yargı yerinin görevli olduğu kanaatine varılıyorsa öncelikle İdare Mahkemesi'nce "görevlilik kararı" verilmesi, görevlilik kararının tebliği üzerine ilgilinin başvurusu üzerine yetkili makamca görev uyuşmazlığı çıkarılması hâlinde görev uyuşmazlığının sonucu beklenerek ya da uyuşmazlık çıkarılması için tanınan 15 günlük süre içinde uyuşmazlık çıkarılması için başvurulmaması hâlinde, anılan süre geçtikten sonra, uyuşmazlığın esasının görüşülmesi gerektiğinden, davalı idare tarafından verilen savunma dilekçesinde görev itirazında bulunulduğu görüldüğünden, görev itirazı üzerine 2247 sayılı Kanunda öngörülen süreç işletilmeden, başka bir deyişle, görevlilik kararı verilmeden, İdare Mahkemesi'nce dosyanın esası hakkında karar verilmesinde usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/03/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.