Danıştay 6. Daire 2020/1670 Esas 2021/4794 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/1670
Karar No : 2021/4794



TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- … 2- …
3- … 4- …
5- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E:… K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunun 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Encümeni kararına yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarihli, E: …, K: … sayılı kararında; dava dosyasındaki mevcut bilgi ve belgeler ile mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemine ilişkin düzenleme sahasının mevzuata uygun olduğu, düzenleme ortaklık payının kanunda belirtilen oranlara uygun olarak hesaplanmak suretiyle belirlendiği ve yol ve yeşil alandan belediye adına herhangi bir tescil işleminin yapılmadığı ancak 987 sayılı kadastral parselin, parselasyon neticesinde üç parçaya bölündüğü, imar parselinin birinin kadastral parselin yakınından, ikisinin ise farklı yerlerden verildiği, parselasyon işleminin plân ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam olarak verilmesi hususları noktasında uygulama tekniklerine ve imar mevzuatı ile kamu yararına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Parselasyon yapma konusunda genel yetkili makamın ilçe belediye encümeni olduğu, dava konusu işlemin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununda büyükşehir belediyelerinin doğrudan uygulama imar planı ve parselasyon işlemi yapabileceği halleri düzenleyen 7/c maddesinde sayma yoluyla belirtilen, kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili olmadığı, bu durumda büyükşehir belediyesince tesis edilen dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Davanın süresinde açılmadığı, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinde ulaşım hizmetlerini planlamak ile yolların yapımı, bakımı ve onarımı işlemlerinin büyükşehir belediyesinin yetki, görev ve sorumluluklarından sayıldığı, parselasyon işleminin Sümbüllü Yolu Projesinin uygulamaya geçirilmesi amacıyla yapıldığı, söz konusu yolun ana arter olduğu, istinaf incelemesinde yetkiye ilişkin idareden herhangi bir bilgi ve belge temin edilmeden karar verildiği, bölgede ana ulaşım planı doğrultusunda Sümbüllü Vadisi bulvar çalışması yapıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Parselasyon işleminin amacının plana uygun yapı yapmaya elverişli imar parselleri oluşturmak olduğu dikkate alındığında, kamu ortaklık payından oluşturulması gereken rekreasyon alanlarında imar parseli oluşturularak davacıya tahsis edilmesine ilişkin parselasyon işleminde mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı sonuna varılmıştır. Bu nedenle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun gerekçeli reddine ilişkin idari dava dairesi kararının belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca duruşma istemi yerinde görülmeyerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda Sümbüllü Yolu Projesi kapsamında Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri onaylanmış, akabinde … tarihli, … sayılı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Encümeni kararı ile parselasyon çalışmalarına başlanıp … tarihli, … sayılı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Encümeni kararı ile parselasyon işlemi onaylanmış, yapılan itirazların kabulü neticesinde parselasyona ilişkin … tarihli, … sayılı encümen kararı alınarak askıya çıkartılmak suretiyle ilan edilmiş, davacılar tarafından parselasyon işlemine karşı askı süresi içerisinde, rekreasyon alanından imar parseli tahsis edildiği ve imar haklarının üç parçaya bölünüp kadastral parsellerinden uzak ve eşdeğer konumda bulunmayan imar parsellerine tahsis edildiği iddialarıyla itirazda bulunulmuş, davalı idarece Danıştay Altıncı Dairesinin 13/02/2007 tarihli, E:2005/8126, K:2007/841 sayılı kararı doğrultusunda rekreasyon alanlarından tahsisin uygun olduğu ve kadastral parselin kamu kullanımına ilişkin alanda kalması sebebiyle yerinden tahsisin mümkün olmadığı gerekçesiyle itirazının … tarihli, … sayılı encümen kararı ile reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun "Büyükşehir, İlçe ve İlk Kademe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin , 1 fıkrasının (b) bendinde; çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon planlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak, (c) bendinde; kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak, 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmak, (f) bendinde; Büyükşehir ulaşım ana planını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamak ve koordinasyonu sağlamak.., (g) bendinde; büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak.., büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmaktadır.
İşlem tarihi itibariyle yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.” hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlenmesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "İmar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımındaki esaslar" başlıklı 10. maddesinde, ''İmar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımında aşağıdaki esaslar dikkate alınır: a) Düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır, b) Plân ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesi sağlanır, c) Mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik ve hukuki nedenlerle müstakil imar parseli verilmemesi halinde, imar parselasyon plânları ve imar durumu belirlenmiş düzenleme alanlarında yapılacak binaların toplam inşaat alanı veya bağımsız bölüm adetleri belirtilen imar adaları veya parselleri, kat mülkiyetine esas olmak üzere hisselendirilebilir.'' kuralı yer almaktadır.
22.02.2020 tarihli, 31047 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin, 1. fıkrasının, (p) bendinde, "Umumi ve kamu hizmet alanları: Yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi/parkı ve yeşil alan, ibadet yeri, karakol ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanları, kamuya ait kreş alanları, pazar yeri, semt spor alanı ve şehir içi toplu taşıma istasyonları ve durakları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, spor alanı, teknik altyapı alanı, kamuya ait trafo alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, kent meydanı, kent parkı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı ve mesire alanları, resmî kurum alanı, idari tesis alanı, mezarlık alanı, bunun dışında kamusal ihtiyaçlara göre ortaya çıkacak imar planı kararıyla belirlenen diğer umumi ve kamu hizmet alanları ile taşkın kontrol tesisidir." düzenlemesi yer almıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasınıın (i) bendinde: " Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." düzenlemesi yer almaktadır.
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin "Tanımlar" başılığını taşıyan 4. maddesinde, "Yeşil alanlar: Toplumun yararlanması için ayrılan oyun bahçesi, çocuk bahçesi, dinlenme, gezinti, piknik, eğlence, rekreasyon ve rekreaktif alanları toplamını (Metropol ölçekteki fuar, botanik ve hayvan bahçeleri ile bölgesel parklar bu alanlar kapsamındadır.), 19 uncu maddede yer alan işlevleri ve yapılaşma koşullarını içeren yeşil alanlar;
1) Çocuk bahçeleri: Çocukların oyun ve dinlenme ihtiyaçlarını karşılayan, bitki örtüsü ile çocukların oyun için gerekli araç gereçleri, toplamda 6 m2’yi geçmeyen büfe ile süs havuzu, pergola ve genel tuvalet dışında başka tesis yapılamayan alanları,
2) Parklar: Kentte yaşayanların yeşil bitki örtüsü ile dinlenme ihtiyaçları için ayrılan, 19 uncu maddedeki kullanımlara da yer verilebilen alanları,
3) Piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları: Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabildiği, kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik olarak imar planı ile belirlenmiş yerleri" şeklinde tanımlanmış, aynı Yönetmeliğin "Parsel kullanım fonksiyonlarına göre yapılaşma koşulları" başlığını taşıyan 19. maddesinin, 1. fıkrasının, (ç) bendinde "Piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları: Bu alanlarda encümen kararıyla;
1) Bodrum katlar dâhil yapı inşaat alanı toplamda %5’i, her biri için muvakkat yapı ölçülerini aşmayan çok amaçlı salon, mescit, lokanta,kahvehane,çay bahçesi, büfe,
2)Açık otopark ile tabii veya tesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma için TSE standartlarında öngörülen yeterli derinlikte toprak örtüsünün sağlanması ve rekreasyon alanı ihtiyacı için Otopark Yönetmeliği ekindeki en az otopark miktarları tablosu dikkate alınarak belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla kapalı otopark,
3) Toplam kullanım alanı, rekreasyon alanının %5’ini geçmemek üzere güreş, tenis, yüzme, mini golf, otokros, gokart ve benzeri spor alanları ve çocuk oyun parkları,
4) Tuvalet,çeşme, pergola, kameriye, mangal, piknik masası yer alabilir.
" düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, öncelikle parselasyon yapma yetkisinin hangi belediyeye ait olduğunun tespiti gerekmektedir.
Bu bağlamda yukarıdaki yasa hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; imar planlarına uygun olarak parselasyon yapma yetkisinin ilçe belediyesine ait olduğu ancak 5216 sayılı Kanunun 7. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca büyükşehir belediyesine verilmiş bu görev ve hizmetlerin gerektirdiği parselasyonu yapma yetkisinin büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Büyükşehirin ulaşım ana planını yapmak, yaptırmak ve uygulamak görevinin büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda olduğu düzenlendiğinden, bu durumda büyükşehir belediyesi ana ulaşım planında bulunan Sümbüllü Vadisi Bulvar Projesi kapsamında yapılan parselasyon işleminin büyükşehir belediyesince yapılmasında yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacıların da hissedarı bulunduğu paylı mülkiyete tabi 987 numaralı kadastral parselin imar planında "park, yol, piknik ve rekreasyon alanında" kaldığı, dava konusu parselasyon işlemiyle davacılara yine piknik ve rekreasyon alanında kalan … ada, … parsel sayılı taşınmazın müstakil, … ada … parsel sayılı taşınmazın hisseli olarak verildiği, kamu ortaklık payı (KOP) kapsamında da park alanında kalan … ada, … parsel sayılı taşınmazdan hisselendirildiği anlaşılmaktadır.
Parselasyon işleminin amacının plana uygun yapı yapmaya elverişli imar parselleri oluşturmak olduğu dikkate alınarak, öncelikle imar planı ve plan notlarının incelenmesi suretiyle rekreasyon alanında kalan imar parsellerinin kamu alanı olarak mı yoksa yapılaşmaya müsait taşınmaz olarak mı değerlendirileceği, ilgili belediye tarafından özel şahıslara ruhsat verilip verilemeyeceği dolayısıyla bu alanda yapılaşmaya gidilip gidilemeyeceğinin tespit edilmesi ve taşınmazın açık yeşil alan olarak kullanılacak olması durumunda rekreasyon alanında imar parseli oluşturularak davacılara verilmesi mümkün değildiir. hususlarının araştırılarak bu alanda yapılaşmaya gidilip gidilemeyeceğinin tespit edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, davacının kadastral parselinin 30 metrelik yola cepheli olduğu, kadastral parselinin büyük kısmının imar planında yol ve yeşil alan kullanımında kaldığı, parselasyon işlemi sonrası verilen imar parsellerinin yoldan daha uzak bir konumda bulunduğu anlaşıldığından davacıya eski kadastral parselinin yakınında bulunan parsellerden tahsisin mümkün olup olmadığı, uzak yerden yer tahsisin teknik zorunluluktan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunun da somut bir şekilde ortaya konması gerekmektedir.
Ayrıca yine parselasyon işleminin amacı göz önünde bulundurularak, davacının yalnızca yolda kalan yerlerin düzenleme ortaklık payından karşılanabilmesi amacıyla işlemin tesis edildiği yönündeki iddiasının da açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Bu itibarla, uyuşmazlığın esası hakkında inceleme yapılıp karar verilmesi gerekirken parselasyon işlemin yetki yönünden hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun değişik gerekçe ile reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E: … K: … sayılı kararın BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 31/03/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.