MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı vekili, davacı işçinin iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan ve sendikal nedenle feshedildiğini belirterek 4857 sayılı İş kanunu"nun 18 ve devamı maddeleri uyarınca feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davanın ... şirketi yönünden husumetten reddine, diğer davalı şirket yönünden ise kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı ile davalılardan ... Taşıt Muayene İst. Yap. İşlet. A.Ş. avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacı işçinin ..."e bağlı Nakliyat-İş Sendikası üyesi olduğunu ve bu nedenle iş akdine son verildiğini, ... ... Taş. Mu. İst. Yap. Ve İş A.Ş. "ye bağlı alt işveren şirket olan ... taşıt Mu. İst. Yap. Ve İşl. A.Ş."nin ..."da bulanan işyerinde çalışırken tek taraflı olarak haksız bir şekilde iş akdinin feshedildiğinin işveren temsilcisi tarafından bildirildiğini, iş akdinin feshinin yasalara uygun olmadığını, işten atılanların hepsinin sendika üyesi olduğunu belirterek, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ve devamı maddeleri uyarınca feshin geçersizliğine ve işe iadesine, işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 31. maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... şirketi vekili, şirketin özelleştirme idaresi tarafından ihaleyi kazanmak sureti ile araç muayene yapım ve işletim hakkını aldığını, 2918 sayılı yasanın 35. Maddesine göre şirketin iş ortaklıkları kurduğunu, bu bağlamda diğer davalıya sözleşme imzalayarak ... ilinde yürütülecek araç muayene faaliyetini devrettiğini, anılan yasının 35. Maddesi uyarınca yetki devrinin ön koşulu olarak devreden ile devralanın araç muayene faaliyetinin icrası sırasında aynı standardı yakalayabilmek için koordinasyon halinde faaliyet göstermeleri gerektiğini, davacı işçi ile şirketin hukuki bağının bulunmadığını belirterek, davanın husumet yönünden reddi gerektiğini belirtirken,
Davalı ... şirketi vekili ise, davacının, işyerinde araç muayene teknisyeni olarak çalıştığını, sendikaya üyeliği nedeni ile iş akdine son verilmediğini, taşıt muayene özelleştirme kapsamında özelleştirildiğini, üst işletici ..."ün ihaleyi üstlendiğini, davalı şirektin ise anılan işletmeyi alt işletici olarak üstlendiğini, sözleşme ve mevzuat gereği Ulaştırma Bakanlığı ve diğer üst işletici şirkete bağlı olarak çalıştığını, davacının iş akdinin işyerinde işlerin azalması, benzer iş görenlere rağmen daha az verimli çalışması, işini gerektiği gibi yapmaması performansının düşük olması nedeni ile tüm tazminatlarının ödenerek geçerli nedenlere dayalı olarak iş akdinin sona erdirildiğini, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda keşif sonrası alınan bilirkişi raporlarına itibar edilerek, Her ne kadar davalı ... ... Taş. Mu. İst. Yap. ve İş. A.Ş. Asıl işveren ise de özelleştirme kapsamında taşıt muayene işini aldıktan sonra davalı ... Taşıt Muayene İst. Yap. Ve İşl. A.Ş. ile sözleşme imzalayarak ... ve Isparta"daki işleri bu davalıya devrettiği, işçilerin çalıştırılmasında doğrudan ya da dolaylı yetki sahibi olmadığı, taraf sıfatının bulunmadığı, davacının iş sözleşmesinin davalı ... şirketi tarafından görülen lüzum üzerine feshedildiği, davalının işlerinde azalma olmadığı, davacının iş akdinin feshinden kısa süre önce sendika üyesi olduğu, bu hususun davalı tarafça öğrenildiği, iş akdinin feshinden sonra işyerine işçi alınmak üzere gazetelere ilan verildiği ve işçi alındığı, işverenin ..."daki işyerinden 9 işçinin Isparta"daki işyerinden 2 işçinin sendikaya üye olduktan kısa süre sonra da işlerine haklı bir gerekçe gösterilmeksizin son verilmesi ve yerine işçi alınması iş akdinin sendikal nedenle ve haksız olarak feshedildiği kanaatine varıldığı gerekçesi ile davanın ... şirketi yönünden husumetten reddine, diğer davalı şirket yönünden ise kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar davacı vekili tarafından, işe ...’ün aldığı ve devrettiği, sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı ve ...’ün işe alma için ilan verdiği, asıl işveren olduğu ve işe iade sonuçlarından sorumlu olması gerektiği gerekçesi ile davalı ... şirket vekili tarafından ise cevap nedenleri ile temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2/6 maddesinde yapılan tanıma göre, “bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde, işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işverene alt işveren denilir”. Bunlara ayrıca, taşeron, aracı, müteahhit, alt yüklenici gibi isimler de verilmektedir.
Alt-asıl işveren arasındaki ilişki, niteliğine göre, eser, taşıma, kira gibi sözleşmelere dayanır. Alt işveren üstlendiği işi sözleşme koşulları doğrultusunda, ama kendi adına ve bağımsız bir biçimde yürütür. Çalıştırdığı işçilerle kendi adına iş sözleşmesi yapar; gerekli talimatları verir; işçilere ücretlerini kendisi öder; ücret bordrolarını düzenler; ... primlerini yatırır.
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinden söz edilebilmesi için; alt işveren, işçilerini asıl işverene ait işyerinde, asıl işverenden aldığı iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde çalıştırıyor olmalı ve asıl işverenin işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde ya da asıl işin bir bölümünde çalıştırmalıdır. Bu anlamda verilen iş süreklilik arzetmeli, anahtar teslimi verilmiş olmamalıdır.
4857 sayılı İş Kanununun 2/6 son cümlesi uyarınca asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerden alt işverenle birlikte sorumludur.
Feshin geçersizliği ve işe iade davasında, asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunduğu takdirde, her iki işverene birlikte dava açılmasında işçi açısından yarar vardır. Muvazaa olmadığı sürece, alt işveren işçisi ile ilgili davada istemin ve verilecek kararın, feshin geçersizliği ve işe iade yönünden alt işveren, ancak feshin geçersizliğine bağlanan işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücretinden her iki işverenin birlikte sorumluluğu kapsamında olması gerekir.
Diğer taraftan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35. maddesine göre “Araçların muayeneleri Ulaştırma Bakanlığına ait muayene istasyonlarında veya bu Bakanlık tarafından işletme yetki belgesi ile yetki verilmesi halinde ise, yetki verilen gerçek veya tüzel
kişilere ait muayene istasyonlarında yapılır. Yetki verilen gerçek veya tüzel kişiler, bu yetkilerini Ulaştırma Bakanlığının onayı ile alt işleticilere aynı standartları sağlamak koşulu ile devredebilirler. Bu devir, yetki verilen gerçek ve tüzel kişilerin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz”.
Dosya içeriğine göre davalı ... şirketi 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 35. Maddesi uyarınca Araçları Muayenelerini yapmak ve istasyon açmak üzere Ulaştırma Bakanlığı’ndan yetki almıştır. Davacı işçiyi de bu kapsamda adı geçen davalı tarafından işe alınmıştır. Ancak davacının çalıştığı işyeri davalı ... şirketi tarafından diğer davalı ... şirketine işçileri ile birlikte devredilmiştir.
Somut uyuşmalıkta, davacının iş sözleşmesi sendikaya üye olduktan sonra “görülen lüzum üzerine” feshedilmiş olup, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 19. Maddeis uyarınca fesih sebebi açık ve kesin olarak belirtilmediğinden feshin geçersizliğine, davacının işe iadesine ve keza sendikal nedenle fesih kanıtlanadığından, işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 31. Maddesi uyarınca belirlenmesi isabetlidir. Bu nedenle davalının temyizi yerinde görülmemiştir.
Ancak davacı vekili temyizi nedeni ile diğer davalının asıl işveren olarak kabul edilmemesi ve davanın husumetten reddedilmesi hatalı bulunmuştur. Zira davalı ... asıl işini diğer davalıya devretmiştir. 2918 sayılı kanunun 35. Maddesi ile tanınan bir yetki olduğundan, davalının asıl işini bu şekilde vermesinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2/5 maddesine aykırılık bulunmamaktadır. Ancak işe alan ve fesihten sonra aynı istasyona yerine işçi alımı için ilan veren davalı ... şirketidir. 2918 sayılı kanunun 35. Maddesi uyarınca sorumluluğu ortadan kalkmamaktadır. Asıl işveren olduğu ve işe iadenin sonuçlarından diğer davalı ile birlikte sorumlu olduğu açıktır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının ... Taşıt Muayene İstasyonu Yapım ve İşletme A.Ş. işyerine İŞE İADESİNE,
3. Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken ve davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları tazminat miktarının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 31. Maddesi uyarınca davacının takdiren 1 yıllık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4. Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilin tahsilinin GEREKTİĞİNE, Davacı işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatının yapılacak bu ödemeden mahsubuna,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6. Davacının yaptığı 527,60 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.320 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak 28.01.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi.