Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1435 Esas 2021/795 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1435
Karar No : 2021/795

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin davanın kısmen reddi, kısmen de işlemin iptaline yönelik 20/02/2020 tarih ve E:2015/10366, K:2020/2201 sayılı kararının iptale yönelik kısmının temyizen incelenerek bozulması davalı idare tarafından istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 05/06/2015 tarihli işlemi ile onaylanan Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının Çanakkale İli, Bozcaada İlçesi, ... Mahallesi, ... Mevkii, ... ada, ... , ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmı ile plan hükümlerinin 8.41.7. sayılı maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 20/02/2020 tarih ve E:2015/10366, K:2020/2201 sayılı kararıyla;
Davanın 8.41.7 sayılı plan hükmü kısmı yönünden;
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 4. maddesinin (g) fıkrasında, kentsel tasarım projesinin, doğal, tarihi, kültürel, sosyal ve ekonomik özellikler ile arazi yapısı dikkate alınarak, tasarım amacına göre kütle ve yapılanma düzeni veya açık alan düzenlemelerini içeren; taşıt ulaşımı, otopark ve servis ilişkileri ve yaya dolaşım ilişkilerini kuran, yapı, sokak, doku, açık ve yeşil alanların ilişkisini ve kentsel mobilya detaylarını gösteren; altyapı unsurlarını bütüncül bir yaklaşımla disiplinler arası olarak ele alan; imge, anlam ve kimlik özelliklerini ifade eden; tasarım ilke ve araçlarını içeren uygun ölçekteki proje olduğunun belirtildiği,
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca Onaylanacak Kentsel Tasarım Projelerinin Hazırlanmasına ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönergenin tanımlar başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; Kentsel Tasarım Rehberi: Tasarım mekânının imge, anlam ve kimlik kazanmasını, var olan kimliğin korunması ve kimliğe değer kazandırılmasını, estetik ve sanat değerinin yükseltilmesini, yapıların bir uyum içerisinde ve bütünlük oluşturacak şekilde düzenlenmesini ve bütünde kentsel mekanın kalitesini artırmayı amaçlayan, tasarım ilkeleri ve uygulamaya yönelik alternatifleri ve yazılı-görsel detayları barındıran, uygulamayı yönlendiren belge olarak tanımlandığı,
Diğer taraftan, Yönetmeliğin 30. maddesinin 1. fıkrasındaki, "Kentsel tasarım projesi yapılacak alanın sınırları imar planında gösterilebilir. Ancak kentsel tasarım projelerinin imar planından önce yapılmış olması halinde, bu projelerdeki gerekli ayrıntılar imar planı kararlarında yer alır" hükmündeki "yer alır" ibaresinin, Danıştay Altıncı Dairesinin 23/02/2016 tarih ve E:2014/7316 sayılı kararıyla, "düzenleme ile getirilen "yer alır" ibaresi ile plandan önce mevcut olan kentsel tasarım projesinde yer alan verilerin, her hâlükârda plan kararlarında zorunlu olarak yer almasının öngörüldüğü, kentsel tasarım projesinin veri olarak işlenebilmesine olanak sağlayacak şekilde düzenleme yapılabilecekken, planların kademeli birlikteliği ilkesine aykırı olarak, imar planı niteliği bulunmayan kentsel tasarım projesinin plan kararı olarak yer alma zorunluluğu getirildiği, planlamanın tek boyuta indirgenmesi sonucunu doğuran söz konusu ibarede hukuki isabet bulunmadığı, bu durumun kentsel mekânların, kentsel tasarımdan bağımsız olarak imar planı ile belirlenmesi ilkesine aykırı olacağı" gerekçesiyle yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği;
Karara yapılan itirazın Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 19/12/2016 tarih ve YD İtiraz No:2016/1249 sayılı kararıyla, "söz konusu düzenleme ile mekansal planlama kademelenmesi içinde yer almayan kentsel tasarım projesindeki verilerin zorunlu olarak imar planına yansıtılmasının öngörülmesi nedeniyle normlar hiyerarşisine de aykırılık teşkil ettiği" açıklaması ile reddedildiği;
Bu yargı kararları uyarınca Yönetmelikte yapılan ve 17/05/2017 tarih ve 30069 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle anılan ibarenin "yer alabilir" şeklinde değiştirildiği; yine bu yönde düzenleme getiren plan hükmünün 8.41.6 sayılı maddesinin ve Bozcaada İlçesini de kapsayan tarım alanlarının doğal zemin yapısı ve bitki örtüsünün korunmasına yönelik ilkelerin kentsel tasarım rehberi ile oluşturulmasını öngören 8.41.7 sayılı dava konusu plan hükmü ile 8.41.8 sayılı maddesinin iptali ve yütrütülmesinin durdurulması istemiyle açılan davada, Danıştay Altıncı Dairesince verilen 02/11/2016 tarih ve E:2015/10908 sayılı yürütmenin durdurulması isteminin reddine dair karara yapılan itirazın, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/04/2017 tarih ve YD İtiraz No:2017/142 sayılı kararıyla kabul edilerek anılan plan hükümlerinin yürütülmesinin durdurulmasına karar verildiği,
Yukarıda yer verilen düzenlemeler ve yargı kararları gözönünde bulundurulduğunda, imar planları yapılmadan önce hazırlanması mümkün olan kentsel tasarım projeleri ile öngörülen verilerin imar planlarında yer almasının zorunlu olduğu yolunda düzenleme getirilerek, imar planlarının yerine geçecek bir uygulama öngörülmesinde, imar planlarının kademeli birlikteliği ilkesi ve normlar hiyerarşisine uyarlık görülmediğinden; dava konusu 8.41.7 sayılı plan hükmünün, tarım arazilerinin korunmasına yönelik olarak bu alanlarda barınma amaçlı yapı yapılmasına izin verilmemesine ilişkin bölümünde hukuka aykırılık bulunmamakla birlikte, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve bunların sürdürülebilir nitelikte kullanılmasının sağlanmasına yönelik ilkelerin mekansal planlarla ortaya konulması gerekmesine karşın, Bozcaada İlçesini de kapsayan tarım alanlarının doğal zemin yapısı ve bitki örtüsünün korunmasına yönelik ilkelerin kentsel tasarım rehberi ile oluşturulmasını öngören plan hükmünün bu bölümünde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu 8.41.7 sayılı plan hükmünün kentsel tasarım rehberiyle ilgili bölümünün iptaline,
Dava konusu planın, Çanakkale İli, Bozcaada İlçesi, ... Mahallesi, ... Mevkii, ... ada, ... , ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmı yönünden şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle bu hususa yönelik davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, 16/02/2015 tarihinde onaylanan Çevre Düzeni Planının 8.41.7. sayılı hükmü uyarınca alt ölçekli planlar ve uygulamalardan önce ada bütününde hazırlanması zorunlu olan kentsel tasarım rehberinde; tarım alanlarında doğal zemin yapısının ve bitki örtüsünün bozulmasını önleyici tedbirler ile tarım arazilerinin korunmasına yönelik özel hükümlerin oluşturulmasının zorunlu olduğu, bu doğrultuda, Bozcaada'da tarım arazilerinin sürdürülebilirliğini sağlamak üzere barınma amaçlı yapı yapılmasına izin verilmediği, bu alanlardaki diğer yapılaşma koşullarının ise, bu planın tarım alanlarına ilişkin yapılaşma koşulları aşılmamak üzere, hazırlanacak kentsel tasarım rehberleri ile belirleneceğinin hüküm altına alındığı, dava konusu Çevre Düzeni Planının “Bozcaada ve Gökçeada İlçeleri - Özel Hükümler ” başlığı altında yer alan hükümler ile de adalardaki yapılaşma koşullarının ilgili kurum ve kuruluşların uygun görüşleri ve belediyesince hazırlanacak kentsel tasarım rehberi ile belirlenebileceğinin hüküm altına alındığı, bu kapsamda da belediyesince yapılaşma koşullarında kısıtlamalar getirilmesinin mümkün olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Dava konusu planın 8.41.7. sayılı hükmü yönünden iptaline, Çanakkale İli, Bozcaada İlçesi, ... Mahallesi, ... Mevkii, ... ada, ..., ... ve ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin kısmı yönünden davanın reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 20/02/2020 tarih ve E:2015/10366, K:2020/2201 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 19/04/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.