Danıştay 10. Daire 2016/14436 Esas 2021/1943 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/14436
Karar No : 2021/1943

DAVACI : … Genel Makine İnş. Tel. ve Ziraat Ür. Tavukçuluk San. Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı / …
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- …Kaymakamlığı …

DAVANIN_KONUSU : Davacı şirkete tahsisli 707,087 dekar arazinin, Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı (ÇATAK) kapsamına alınması ve bu program kapsamında desteklemeden yararlandırılması istemi ile davalı Mersin ili, Akdeniz ilçesi Akdeniz İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme dayanak oluşturan, 2016/9 numaralı Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ'in 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları haricindeki" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI :
Davacı tarafından, dava konusu araziyi 49 yıllığına Orman Genel Müdürlüğünden kiralamak suretiyle kullandıkları, bitişiğindeki tarım arazileri ile aynı yapıda olduğu, üzerinde keçiboynuzu ve yabani zeytin ağaçları bulunduğu, organik tarımsal üretim yaptıkları bu alanın tamamen atılmış gibi destekleme kapsamına alınmamasının haklı ve yasal bir dayanağı bulunmadığı, fındık üretimi yapan çiftçiler için Hazineden kiralanan arazilerde bile destekleme verildiği ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN_SAVUNMALARI :
Davalı … Bakanlığı tarafından, dava konusu Tebliğ’in dayanağı Tarım Kanunu’nun 19. maddesinde bozuk vasıflı arazilerin destekleme kapsamına alınamayacağının belirtildiği, organik tarım yapılan bir alanın olumsuz çevresel etkilere maruz kalacağından söz edilemeyeceği, davacının diğer bitkisel üretim desteklemelerinden yararlanabileceği, ÇATAK projesi kapsamında önemli olanın arazi yapısı bozulmadan alana müdahale etmek olduğu, bu nedenle bozuk vasıflı araziler için başka projeler geliştirildiği, fındık üreticileri için de ÇATAK projesi kapsamında farklı bir durum olmadığı, davacının bahsettiği durumun fındık desteklemesine ilişkin olduğu savunulmaktadır.
Davalı Akdeniz Kaymakamlığı tarafından, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; … Genel Makine Limited Şirketine ait …Mahallesi sınırları içinde bulunan 707,087 dekar arazinin, Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı (ÇATAK) kapsamına alınması ve bu program kapsamında desteklemeden yararlandırılması istemi ile davalı Mersin Akdeniz İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne verdiği … tarihli ve …sayılı dilekçe ile yaptığı başvurunun reddine ilişkin, … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme dayanak oluşturan, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün … tarihli ve … sayılı yazısında belirtilen 2016/9 numaralı Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları haricindeki" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
5488 sayılı Kanunun Tarımsal destekleme araçlarının sayıldığı 19. maddesinin f) bendinde “Çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri: Erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerinde, işlemeli tarım yapan üreticilerin, arazilerini doğal bitki örtüleri, çayır, mera, organik tarım ve ağaçlandırma için kullanmalarını teşvik etmek üzere, kendilerine belirli bir süreyi kapsayacak şekilde, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri sağlanır. Ödemeler, Bakanlık ile üreticiler arasında akdedilecek sözleşmelere dayalı olarak teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir.” hükmü yer almıştır.
2016/9 numaralı Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları haricindeki hassas bölgelerdeki mahallinde ayrıntılı etüt, değerlendirmeler yapılır denilmek suretiyle bu alanlar kapsam dışında bırakılmıştır.
6831 sayılı Kanunun 57. Maddesinde, "Orman sahasını artırmak maksadıyla, orman sınırları içinde yangın ve çeşitli sebeplerle meydana gelmiş açıklıklarda, verimsiz, vasıfları bozulmuş ve amenajman planlarında toprak muhafaza karekteri taşımadığı halde muhafazaya ayrılmış orman alanları ile, Devlete ait olup orman yetişme muhiti şartları bakımından elverişli olan yerlerde; köy tüzelkişilikleri ve diğer gerçek ve tüzelkişiler tarafından Orman Genel Müdürlüğünce uygun görülecek planlara göre ağaçlandırma yapılabilir. Köy, kasaba ve şehirler civarında Devlete veya diğer kamu tüzelkişilerine ait arazilerle de gerekli şartlar bulunduğu ve ilgili kuruluşların talebi olduğu veya muvafakatları alındığı takdirde bu kuruluşlarca tesis edilmek ve bakılmak şartıyla orman idaresince ağaçlandırmalar yapılabilir.
Bu yerler için lüzumlu fidan ile ağaçlandırma planları ve ağaçlandırma ile ilgili yardımlar bedelsiz sağlanabilir. Ağaçlandırılan sahayı orman halinde koruyup idame ettirmeyenlerden izin hakları geri alınır. İmar ihya çalışması yapılacak bozuk koru ve bozuk baltalık ormanların da bu fıkra hükümleri uygulanır. Mülkiyeti hazinede kalmak üzere bu ağaçlandırma sonucu meydana gelecek ormandan faydalanma usulü, bu Kanunda yer alan hususi ormanlara ait hükümler göre yürütülür.
Bozuk ormanlardan çıkacak her nevi orman emvali, üretim, taşıma ve diğer giderler kendilerine ait olmak üzere bu sahaları boşaltıp ağaçlandıracaklara tarife bedeli üzerinden pazar satışı olarak verilir. Uygulama usul ve esasları Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikte gösterilir." hükmü;
Ek 12. Maddesinde ise "Bozuk veya verimsiz orman alanları; ağaçlandırma, erozyon kontrolü ve rehabilitasyon çalışmalarına konu edilir. Bu alanlarda; mevcut türlerden gerekenler korunur, aşılanır ve/veya rehabilite edilir. Ayrıca orman içi boşluk alanlar, bölgede doğal olarak yetişen türlerle ekim, dikim ve aşılama suretiyle imar-ihya ve/veya rehabilite edilerek doldurulur. Ağaçlandırılan, erozyon kontrolü yapılan, imar-ihya ve rehabilite edilen sahalardan elde edilen odun dışı orman ürünleri; öncelikle bu sahaların bakımını gerçekleştiren köy tüzel kişiliklerine, tarımsal kalkınma kooperatiflerine, 5200 sayılı Kanunla kurulmuş üretici birlikleri ve birliklere ve/veya yöre halkına tarife bedeli ile verilebilir." hükmü yer almıştır.
Anılan Kanun hükümlerinin incelenmesinden, Çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı desteklerinin erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerine yönelik yapılabileceği anlaşılmaktadır. Kaldı ki, 6831 sayılı Kanuna bir yerin ise tarım arazisi kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır.
Bu durumda, dava konusu Tebliğ hükmü ile bu hükme dayalı olarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir. 23/10/2017

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :

Dava, davacı şirkete tahsisli 707,087 dekar arazinin, Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı (ÇATAK) kapsamına alınması ve bu program kapsamında desteklemeden yararlandırılması istemi ile davalı Mersin ili, Akdeniz ilçesi Akdeniz İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme dayanak oluşturan, 2016/9 numaralı Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ'in 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan "bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları haricindeki" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun Tarımsal destekleme araçlarının düzenlendiği 19. maddesinin 1. fıkrasının işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle (f) bendinde, “Çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri: Erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerinde, işlemeli tarım yapan üreticilerin, arazilerini doğal bitki örtüleri, çayır, mera, organik tarım ve ağaçlandırma için kullanmalarını teşvik etmek üzere, kendilerine belirli bir süreyi kapsayacak şekilde, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri sağlanır. Ödemeler, Bakanlık ile üreticiler arasında akdedilecek sözleşmelere dayalı olarak ve birim arazi üzerinden yapılır. (...) Çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı destekleri ödemelerinin hangi arazilerde uygulanacağı, sözleşmelerin kapsamı, ödemelerin süresi ve ödeme miktarları Kurulun teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından belirlenir.” hükmü yer almıştır.
2016/9 numaralı Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesine Dair Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ'in 5. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, "bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları haricindeki hassas bölgelerde mahallinde ayrıntılı etüt, değerlendirme ve tespitler yapılır." denilmek suretiyle, bozuk vasıflı orman alanları ve boş orman toprakları kapsam dışında bırakılmıştır.

Dava Konusu Tebliğ'in İncelenmesi:
5488 sayılı Tarım Kanunu'nun yukarıda yer verilen 19. Maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi incelendiğinde, çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı desteklerinin, erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerinde, işlemeli tarım yapan üreticilerin, arazilerini doğal bitki örtüleri, çayır, mera, organik tarım ve ağaçlandırma için kullanmalarını teşvik etmek üzere sağlanacağı görülmektedir.
Dava konusu edilen Tebliğ ile de 5488 sayılı Tarım Kanunu'nda belirtilen hususların sağlanması amacıyla, toprak ve su kalitesinin korunması, doğal kaynakların sürdürülebilirliği, erozyonun önlenmesi ve tarımın olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik olan Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programını tercih eden üreticilerin desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş, bozuk vasıflı orman alanları ile boş orman topraklarının Tebliğ kapsamına alınmamıştır.
5488 sayılı Kanun uyarınca çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı desteklerinin erozyon ve olumsuz çevresel etkilere maruz kalan tarım arazilerine yönelik olarak yapılabileceği anlaşıldığından, bozuk vasıflı orman alanları ile boş orman topraklarının tebliğ kapsamına alınmamasına ilişkin düzenlemede üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamaktadır.
Dava Konusu İşlemin İncelenmesinden;
Uyuşmazlıkta, davacının çevre amaçlı tarım arazilerini koruma programı kapsamında desteklemeden yararlanmak üzere başvuruda bulunduğu arazinin, özel ağaçlandırma konulu izinle Orman Genel Müdürlüğü'nden kiralanmış olduğu ve bozuk vasıflı orman arazisi niteliğinde olduğu anlaşıldığından, Çevre Amaçlı Tarım Arazilerini Koruma Programı kapsamında değerlendirilmesi mümkün görülmemektedir.
Bu nedenle, davacı tarafından yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu … Kaymakamlığı İşleminde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalı Tarım ve Orman Bakanlığı'na verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.