Danıştay 10. Daire 2016/14745 Esas 2021/1941 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/14745
Karar No : 2021/1941

DAVACI: …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı / ANKARA
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN_KONUSU : 26/08/2016 tarih ve 29813 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin, 28. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan "Bakanlık çalışanı olmamak" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ_İDDİALARI :
Davacı tarafından, 657 sayılı Kanun uyarınca devlet memurlarının kooperatiflerin yönetim kurulunda görev almasında bir sakınca bulunmadığı, kooperatiflere ve tarımsal amaçlı birliklere ortak olabilecekleri, başkan veya üye olarak görev alabilecekleri ancak huzur hakkı alamayacakları diğer bakanlıklarda çalışan memurların yönetim kuruluna aday olma hakkı bulunduğu, davalı Bakanlık personeline bu hakkın verilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ_SAVUNMASI :
Davalı idarece, usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı, esas yönünden ise, bakanlık çalışanlarının birliğe üye olabileceği, ancak bakanlık çalışanlarının yönetici olmasının birlik içerisinde problemlere sebep olabileceği, birlikleri denetim yetkisi bulunan Bakanlıklarının objektifliğinin sarsılabileceği, birliklerin desteklemelerinin Bakanlık il/ilçe birimlerince onaylandığı, yapılacak bir başvuru neticesinde kontrol/onay işlemlerinin aynı çalışan tarafından yapılmasının sakıncalı olacağı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ: Dava; 26.8.2016 gün ve 29813 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin 28'inci maddesinin 1'inci fıkrasının (g) bendinde yer alan "Bakanlık çalışanı olmamak" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
T.C. Anayasasının 123'üncü maddesinde, "İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur." hükmü, 124'üncü maddesinde ise, "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü bulunmaktadır.
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun "Islah amaçlı yetiştirici birlikleri" başlıklı 10/A maddesinin 1'inci bendinde, "Hayvan gen kaynaklarının korunması, araştırılması, tespiti, ıslahı, geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve pazarlanması konularında faaliyet göstermek amacıyla gerçek veya tüzel kişi yetiştiriciler tarafından, tüzel kişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tabi ıslah amaçlı yetiştirici birliği kurulabilir." hükmü yer almış olup; devamı maddelerde bunların kurulma süreçleri, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinin organları, yetki ve sorumlulukları, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerine üyelikler, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinin gelir ve muafiyetleri, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinin denetimi, dağılması ve tasfiyesi konularında düzenlemeler yapılmıştır.
Sözkonusu Yasa hükümlerinin incelenmesinden, ıslah amaçlı yetiştirme birliklerinin kuruluş ve esaslarının kanunla belirlenen, kamu hizmeti yürütülmesini amaç edinen, kamu gücü kullanma yetkisine sahip bir tür hizmet yerinden yönetim kuruluşu oldukları anlaşılmaktadır.
Öte yandan; Denizli ili, … İlçesi Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünde … olarak görev yapan davacı tarafından Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelikte yönetim kurulu üyelerinde aranan şartlar arasında yer verilen "Bakanlık çalışanı olmamak" ibaresinin iptali istemiyle dava açılmış ise de; kurumda görev yapanların birlik üyesi olmasında herhangi bir engel bulunmadığı göz önüne alındığında, birliğin üst organlarında alınan kararların objektif, tarafsız ve bağımsız olmasını sağlamak adına, düzenlemede böyle bir şarta yer verilmesinde, kamu yararına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi yönünde karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 26/08/2016 tarih ve 29813 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin, 28. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde yer alan "Bakanlık çalışanı olmamak" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin davanın süresinde açılmadığı yönündeki iddiası yerinde görülmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
T.C. Anayasası'nın 123. maddesinin dava konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan halinde, "İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır. Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur." hükmü, 124. maddesinde ise, "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." hükmü bulunmaktadır.
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun "Islah amaçlı yetiştirici birlikleri" başlıklı 10/A maddesinin 1. fıkrasında, "Hayvan gen kaynaklarının korunması, araştırılması, tespiti, ıslahı, geliştirilmesi, yaygınlaştırılması ve pazarlanması konularında faaliyet göstermek amacıyla gerçek veya tüzel kişi yetiştiriciler tarafından, tüzel kişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tabi ıslah amaçlı yetiştirici birliği kurulabilir." hükmü yer almış olup; devamı maddelerde bu birliklerin kurulma süreçleri, organları, yetki ve sorumlulukları, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerine üyelikler, ıslah amaçlı yetiştirici birliklerinin gelir ve muafiyetleri, denetimi, dağılması ve tasfiyesi konularında düzenlemeler yapılmıştır.
Dava Konusu Yönetmeliğin İncelenmesi:
5996 sayılı Kanun hükümlerinin incelenmesinden, ıslah amaçlı yetiştirme birliklerinin kuruluş ve esasları kanunla belirlenen, kamu hizmeti yürütülmesini amaç edinen, kamu gücü kullanma yetkisine sahip bir tür hizmet yerinden yönetim kuruluşu oldukları anlaşılmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 28. maddesinin dava konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, memurların, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamayacağı, gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamayacağı, memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevlerin bu yasaklamanın dışında olduğu hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan maddenin değerlendirilmesinden, memurların sadece üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatiflerinin yönetim, denetim ve disiplin kurullarında görev alabileceği, ıslah amaçlı yetiştirme birliklerinin ise anılan kapsama girmediği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, gerek 657 sayılı Kanun uyarınca ıslah amaçlı yetiştirme birliklerinin memurların yönetim kurullarında üye olabileceği kuruluşlardan olmaması gerekse ıslah amaçlı yetiştirme birliklerinin üst organlarında alınan kararların objektif, tarafsız ve bağımsız olmasını sağlamak adına, düzenlemede böyle bir şarta yer verilmesinde, kamu yararına ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.