Danıştay 12. Daire 2018/4601 Esas 2021/2525 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/4601
Karar No : 2021/2525

DAVACI : …

DAVALILAR : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hazine Avukatı …
3- … Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

DAVANIN KONUSU :
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği biriminde avukat ve hukuk müşaviri olarak görev yaptıktan sonra, 15/01/2016 tarihinde yaş haddinden emekliye ayrılan davacı tarafından;
1- 25/06/2012 tarih ve 2012/3327 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 08/07/2012 tarih ve 28347 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6. ve 7. maddelerinin iptaline,
2- 2016 yılına ait vekâlet ücretinin ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali ile 2016 yılına ilişkin vekâlet ücretinin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine, karar verilmesi istenilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinde uzun yıllar avukat ve hukuk müşaviri olarak görev yaptığı, 15/01/2016 tarihinde yaş haddinden re’sen emekliye ayrıldığı, söz konusu tarihe kadar fiilen görev yaptığı halde, 2016 yılına ilişkin vekâlet ücretinden yararlandırılmadığı, öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında genel veya özel bütçeli bir kurum niteliğinde olmaması nedeniyle, 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameye ve bu Kararnameye dayanılarak yürürlüğe konulan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine tabi olmadığı; diğer taraftan, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/2-c maddesinde, vekâlet ücreti ödenebilmesi için sadece hukuk biriminde fiilen görev yapma şartı arandığı halde, anılan Yönetmelikle kanunda yer almayan "dava veya icra dosyası takip etme" ve "yıl içinde 6 aydan fazla çalışma" koşullarının getirildiği; Kararnamenin 14/2-c maddesi uyarınca vekâlet ücretinin dağıtımından sonra kalan artan tutarın, dava ve icra takibi dosyası yapmayanlar ile altı aylık çalışma süresini doldurmayan personele de ödenmesi gerektiği; ayrıca, Yönetmelikle, vekâlet ücretinin dağıtımı hususunda hukuk birim amirine verilen yetkinin ve limit dışı vekâlet ücretinin dağıtımına yönelik getirilen düzenlemenin de kanuna aykırılık teşkil ettiği; öte yandan, Kurum aleyhine açılan dava ve icra dosyalarının çoğunluğunun taşra teşkilatında görev yapan avukatlar tarafından takip edilmekle birlikte, bu dosyalara ilişkin tebligatların Kurum merkezine yapıldığı ve bu evrakların illere dağıtımının Hukuk Müşavirliğince yapıldığı, söz konusu tebligatların dava ve yargı sürecinin bir parçası olduğu, çalıştığı dönemde dava ve icra dosyalarına ait (dava ve temyiz dilekçeleri, ara kararlar, bilirkişi raporları, esas hakkında kararlar gibi) belgelere yönelik olarak kendisine de görev verildiği, 2016 yılında bu hususta çok sayıda evrakın illere dağıtımına yönelik işlem yaptığı; dava ve icra dosyası takibinin kişilerin insiyatifinde olmayıp hukuk birim amiri tarafından verilen görev ile belirlendiği; ayrıca re’sen yaş haddinden emekli olan avukatlara ve hukuk müşavirlerine, çalışma sürelerine ve dava veya icra dosyası olup olmadığına bakılmaksızın vekâlet ücreti ödenmekte iken, emekli olduktan sonra kendisine herhangi bir ödeme yapılmadığı; diğer taraftan, 2016 yılında 6 aydan daha az çalıştığından bahisle vekâlet ücreti ödenmemiş ise de, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesinde, yılın ilk 6 ay içerisinde yaş haddi nedeniyle emekliye sevk edilenlerin emekli ikramiyelerinin, yılın ikinci yarısındaki katsayılara göre ödenmek suretiyle, kanun koyucunun yıl içinde kendi isteği dışında emekli olanların hak kaybına uğramamalarını amaçladığı, bu nedenle 2016 yılına ilişkin vekâlet ücreti ödenmemesine ilişkin işlemde ve Yönetmeliğin dava konusu edilen maddelerinde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :
Davalı … tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı … Bakanlığı tarafından; 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesi ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 18. maddesi uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının anılan Kararnameye tabi olduğu, Yönetmeliğin dava konusu edilen 6. ve 7. maddelerinin 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleriyle paralel nitelikte olduğu, söz konusu düzenlemelerin ve bu maddelere göre tesis edilen işlemlerin hukuka aykırı olmadığı savunulmaktadır.
Davalı … Başkanlığı tarafından; öncelikle usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı; esasa ilişkin olarak, 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesi ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 18. maddesi uyarınca, Kurumun anılan Kararname kapsamında olduğu; söz konusu Kararnamede ve bu Kararnameye dayanılarak yürürlüğe konulan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte yer alan düzenlemeler çerçevesinde vekâlet ücreti dağıtım işlemlerinin yürütüldüğü, 2016 yılı içeresinde 6 ay fiili çalışması olmayan ve takip ettiği dava veya icra dosyası bulunmayan davacıya, anılan Yönetmelik hükümleri uyarınca 2016 yılına ilişkin vekâlet ücreti ödenmesinin mümkün bulunmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Daire kararında belirtilen gerekçeyle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Sosyal Güvenlik Kurumu Hukuk Müşavirliğinde avukat ve hukuk müşaviri olarak görev yaptıktan sonra 15/01/2016 tarihinde emekliye ayrılan davacı tarafından 2016 yılına ait vekâlet ücretinin ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... gün ve ... sayılı işlemi ile 08/07/2012 gün ve 28374 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ve 7. maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 6. maddesinin 2. fıkrasında, idareleri adli ve idari yargıda, icra mercileri ve hakemler nezdinde vekil sıfatıyla doğrudan temsil yetkisinin; hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri, muhakemat müdürleri ve avukatlara ait olduğu; 14. maddesinin 1. fıkrasında da, tahkim usulüne tabi olanlar dahil adli ve idari davalar ile icra dairelerinde idarelerin vekili sıfatıyla hukuk birim amirleri, muhakemat müdürleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar tarafından yapılan takip ve duruşmalar için, bu davaların idareler lehine neticelenmesi halinde, bunlar tarafından temsil ve takip edilen dava ve işlerde ilgili mevzuata göre hükmedilmesi gereken tutar üzerinden idareler lehine vekâlet ücreti takdir edileceği; 16. maddesinin 1. fıkrasında ise, bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun çalışma usul ve esasları, avukatlık hizmeti satın alınmasıyla ilgili usul ve esaslar ile bunların takip ve denetimine ilişkin hususlar ve vekâlet ücretlerinin dağıtımına dair usuller Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirleneceği, hükümlerine yer verilmiştir.
Davacı tarafından, SGK'nın 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında olmaması nedeniyle buna dayanılarak yayımlanan yönetmeliklere de tabi tutulamayacağı ve kurum çalışanı olarak kendisine uygulanamayacağı, ayrıca yönetmeliğin Kanuna aykırı olarak düzenlendiği iddialarıyla dava açılmıştır.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca idarelerin, yargı mercileri önünde savunma hakkının en önemli parçası olan hukuki danışmanlık görevini yerine getiren hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri ve muhakemat müdürleri tarafından da temsil edilebileceği, bu kişiler tarafından takip edilen davaların idare lehine sonuçlanması durumunda idareler lehine yargılama gideri niteliğinde olan vekâlet ücretinin takdir edilebileceği açık olup, dayanağı Kanun Hükmünde Kararname kurallarına aykırılık taşımayan, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16'ncı maddesine dayanılarak hazırlanan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ve 7. maddelerinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Davacıya vekâlet ücreti ödenmesi konusunda herhangi bir yasal düzenleme mevcut olmadığından, davacı adına tesis edilen işlemin iptali isteminde de isabet görülmemiştir.
Nitekim, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 6. maddesinin (2) numaralı fıkrasında yer alan "hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri, muhakemat müdürleri" ibaresi ile 14. maddesinin (1) numaralı fıkrasında yer alan "hukuk birimi amirleri, muhakemat müdürleri, hukuk müşavirleri" ibarelerinin Anayasaya aykırı olduğu iddiası ile açılan iptal davasında; Anayasa Mahkemesinin 06/06/2013 tarihli ve E:2011/145, K:2013/70 sayılı kararı ile iptal isteminin reddine; anılan kuralın Anayasa aykırı olmadığına karar verilmiştir.
Ayrıca; aynı konuda açılan iptal davasında Danıştay Onbirinci Dairesinin 19/11/2014 tarihli ve E:2012/8730; K:2014/7187 sayılı kararı ile iptal isteminin reddine karar verilmiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi yönünde karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca Başbakanlık ve Maliye Bakanlığı yerine "Cumhurbaşkanlığı" ile "Hazine ve Maliye Bakanlığı" husumete alınarak ve davalı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının davanın süresinde açılmadığına ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek, işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği biriminde avukat ve hukuk müşaviri olarak görev yaptıktan sonra, 15/01/2016 tarihinde yaş haddinden emekliye ayrılmıştır.
Davacı 23/01/2017 tarihli dilekçe ile, 15/01/2016 tarihine kadar fiilen görev yaptığı halde, 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/2-c maddesi kapsamında, önceki yıllarda yaş haddinden emekli olanlara o yıla ait vekâlet ücreti ödendiği halde 2016 yılı için vekâlet ücretinin kendisine ödenmediği, buna göre emanet hesabında toplanan vekâlet ücretinden dağıtım sonrası arta kalan tutardan tahakkuka bağlanmak suretiyle tarafına 2016 yılına ait vekâlet ücretinin ödenmesi talebiyle Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına başvurmuştur.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemiyle, Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6. ve 7. maddeleri kapsamında, 2016 yılı içerisinde fiili çalışma süresinin 6 aydan az olması ve takip ettiği dava veya icra dosyasının bulunmaması nedeniyle, 2016 yılına ait vekâlet ücreti ödenmesinin mümkün olmadığından bahisle, davacının talebi reddedilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
02/11/2011 tarih ve 28103 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin "Amaç ve kapsam" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay dâhil) ve özel bütçeli idarelerin hukuk hizmetlerinin etkili, verimli ve usul ekonomisine uygun şekilde yerine getirilmesine ve bu hizmetlerin yürütülmesinde uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesidir." kuralına yer verilmiştir.
Anılan Kararnamenin "Tanımlar" başlık 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde, bu Kararnamenin uygulanmasında "İdare: 10/12/2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) ve (II) sayılı cetvellerde belirtilen kamu idareleri" olarak tanımlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun "Bütçe türleri ve kapsamı" başlıklı 12. maddesinin üçüncü fıkrasında; "Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir." kuralı, dördüncü fıkrasında; "Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir." kuralı, altıncı fıkrasında da; "Sosyal güvenlik kurumu bütçesi, sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, kanunla kurulan ve bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir." kuralı yer almış olup; Sosyal Güvenlik Kurumuna, anılan Kanun'a ekli (IV) sayılı Cetvelde yer verilmiştir.
Diğer taraftan, 16/05/2006 tarih ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinin yedinci fıkrasında, "Kurum lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil edilen vekâlet ücretlerinin; hukuk müşavirlerine, avukatlara ve dava ve icra takibi işlerinde fiilen görev yapan diğer personele dağıtımı hakkında 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yoluyla uygulanır. Vekâlet ücretinin dağıtımının usûl ve esasları yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 18. maddesinin birinci fıkrasında, "2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer mevzuatta 1389 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanun Hükmünde Kararnameye yapılmış sayılır." kuralı yer almıştır.
Aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin "Davalardaki temsilin niteliği ve vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı" başlıklı 14. maddesinde; "(1) Tahkim usulüne tabi olanlar dahil adli ve idari davalar ile icra dairelerinde idarelerin vekili sıfatıyla hukuk birimi amirleri, muhakemat müdürleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar tarafından yapılan takip ve duruşmalar için, bu davaların idareler lehine neticelenmesi halinde, bunlar tarafından temsil ve takip edilen dava ve işlerde ilgili mevzuata göre hükmedilmesi gereken tutar üzerinden idareler lehine vekalet ücreti takdir edilir.
(2) İdareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekalet ücretleri, hukuk biriminin bağlı olduğu idarenin merkez teşkilatında bir emanet hesabında toplanarak idare hukuk biriminde fiilen görev yapan personele aşağıdaki usul ve sınırlar dahilinde ödenir.
a) Vekalet ücretinin; dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55'i, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40'ı (...) eşit olarak ödenir.
b) Ödenecek vekalet ücretinin yıllık tutarı; hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü, avukatlar için (10.000) gösterge (...) rakamının, memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarının oniki katını geçemez.
c) Yapılacak dağıtım sonunda arta kalan tutar, hukuk biriminde görev yapan ve (b) bendindeki tutarları dolduramayan hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenir. Bu dağıtım sonunda arta kalan tutar üçüncü bütçe yılı sonunda ilgili idarenin bütçesine gelir kaydedilir.
(3) Hizmet satın alınan avukatlara yapılacak ödemeler bu madde kapsamı dışındadır." düzenlemesine yer verilmiştir.
Anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin 16. maddesinde; "Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun çalışma usul ve esasları, avukatlık hizmeti satın alınmasıyla ilgili usul ve esaslar ile bunların takip ve denetimine ilişkin hususlar ve vekalet ücretlerinin dağıtımına dair usuller Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir." kuralı yer almıştır.
25/06/2012 tarih ve 2012/3327 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 08/07/2012 tarih ve 28347 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Vekalet ücreti ödenecekler" başlıklı 5. maddesinde, "İdareleri adli ve idari yargıda, icra mercileri ve hakemler nezdinde vekil sıfatıyla temsile yetkili kılınanlardan aylık ücret ve tazminatları 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 10 uncu maddesine göre ödenenler dışındaki hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara bu Yönetmelik kapsamında vekalet ücreti ödenir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin dava konusu edilen "Ödenecek vekalet ücretinin limiti ve dağıtım şekli" başlıklı 6. maddesinde, "(1) Emanet hesabında toplanan vekalet ücretleri, vekalet ücretinden yararlanacak kişilere yıllık tutarı; (10.000) gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarın oniki katını geçmemek üzere, aşağıdaki şekilde dağıtılır:
a) Dava veya icra dosyasını takip eden hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55’i, vekalet ücreti dağıtımının yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40’ı eşit olarak ödenir.
b) Davanın takibi ve sonuçlandırılmasında birbiri ardına veya birlikte hizmeti geçenlere (a) bendine göre ayrılan hisseler bu kişilerin hizmet ve karara tesir derecesine göre hukuk birim amiri tarafından paylaştırılır.
c) Dağıtımı yapılmayan %5’lik kısım muhasebe birimince Hazineye gelir kaydedilir." düzenlemesi yer almıştır.
Anılan Yönetmeliğin, dava konusu edilen "Limit dışı vekalet ücretinin dağıtımı" başlıklı 7. maddesinde de, "Bu Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerine göre vekalet ücreti ödenen ve limitini dolduramayan hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenecek tutarlar, mali yılı takip eden Ocak ayı sonuna kadar tahakkuka bağlanmak suretiyle hukuk biriminin bağlı olduğu merkez muhasebe birimince emanet hesabındaki limit dışı vekalet ücretinden ödenir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yönetmeliğin dava konusu edilen 6. ve 7. maddelerinin incelenmesi:
Uyuşmazlık, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığında avukat ve hukuk müşaviri olarak görev yapmakta iken yaş haddinden emekliye ayrılanların; takip ettiği dava veya icra dosyalarının bulunmaması ve vekâlet ücreti dağıtımının yapıldığı yılda hukuk biriminde fiilen 6 aydan daha az çalışmalarının olması halinde, 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/2-c maddesine göre vekâlet ücretinden yararlanıp yararlanamayacağından kaynaklanmaktadır.
5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 28. maddesinin yedinci fıkrasıyla, Kurum lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle karşı taraftan tahsil edilen vekâlet ücretlerinin hukuk müşavirleri, avukatlar ile dava ve icra takibi işlerinde fiilen görev yapan diğer personele dağıtımı hakkında, 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun hükümlerinin kıyas yoluyla uygulanması öngörülmüştür.
Diğer taraftan, kamu kurumlarında hukuk hizmetlerinin etkili, verimli ve usul ekonomisine uygun şekilde yerine getirilmesine ve bu hizmetlerin yürütülmesinde uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla 02/11/2011 tarih ve 28103 sayılı Resmi Gazete'de 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname yayımlanarak yürürlüğe konulmuş, bu Kararnamenin 18. maddesiyle de 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmış ve diğer mevzuatta 1389 sayılı Kanuna yapılan atıfların 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılmış sayılacağı belirtilmiştir.
Her ne kadar 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1. ve 2. maddeleriyle, bu Kararnamenin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na ekli (I) sayılı Cetvelde yer alan "genel bütçeli kamu idareler" ile (II) sayılı Cetvelde sayılan "özel bütçeli idarelerde" uygulanacağı belirtilmiş ve söz konusu (I) ve (II) sayılı Cetvellerde Sosyal Güvenlik Kurumuna yer verilmemiş ise de; 5502 sayılı Kanun'un 28. maddesi ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 18. maddesindeki düzenlemeler uyarınca, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı hukuk birimlerinde görev yapan personele vekâlet ücretlerinin dağıtımı hususunda, mülga 1389 sayılı Kanun'un yerine getirilen 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerinin uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, uyuşmazlığın çözümü için, vekâlet ücretinin dağıtımına ilişkin usul ve esaslara yönelik 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle getirilen düzenlemelerin irdelenmesi gerekmektedir.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14. maddesinin ikinci fıkrasıyla, idareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekâlet ücretlerinin, emanet hesapta toplandıktan sonra hukuk biriminde fiilen görev yapan personele dağıtılması kurala bağlanmış ve dağıtıma ilişkin usul ve esaslar ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiştir.
Anılan maddenin ikinci fıkrasının (a) bendiyle, vekâlet ücretinin dağıtımına ilişkin olarak iki temel usul belirlenmiş olup; ilk olarak tahsil edilen vekâlet ücretlerinin %55'inin "dava ve icra dosyası takip eden" hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukat unvanlı personele ödenmesi; ikinci olarak vekâlet ücretinin %40'nın, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde "6 aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olan" hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukat unvanlı tüm personele eşit olarak ödenmesi öngörülmüştür.
Ayrıca, söz konusu maddenin ikinci fıkrasının (b) bendiyle, hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukat unvanlı personele ödenecek vekâlet ücretinin yıllık azami toplam tutarı belirlenmek suretiyle, personele ödenecek vekâlet ücretine üst sınır (limit) getirilmiştir.
Aynı maddenin ikinci fıkrasının (c) bendiyle de, %55 ile %40'lık vekâlet ücretinin dağıtımı sonrasında arta kalan tutarın, hukuk biriminde görev yapan ve yıllık azami tutarları (limiti) dolduramayan söz konusu personele ödenmesi öngörülmüştür.
Buna göre, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/2-a maddesi kapsamında, tahsil edilen vekâlet ücretinin %55'lik kısmına ilişkin dağıtımdan yararlanılabilmesi için personelin dava ve icra dosyası takip etmesi, %40'lık kısmına ilişkin dağıtımdan faydalanılabilmesi için ise dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde 6 aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olması koşulunun arandığı; 14/2-b maddesiyle bu dağıtım sonunda her bir personele ödenecek vekâlet ücretine üst sınır (limit) getirildiği; 14/2-c maddesiyle de %55 ve %40'lık kısma ilişkin dağıtımdan yararlanmakla birlikte limiti dolduramayan personele, dağıtımdan kalan arta tutarın ödenmesi gerektiği; 14/2-c maddesine göre vekâlet ücreti ödenebilmesinin "personelin dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde 6 aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış" ve "vekâlet ücreti limitini dolduramamış" olması koşuluna bağlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anayasa'nın dava tarihinde yürürlükte olan 124. maddesinde, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilecekleri belirtilmiştir.
Bu durumda; 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14. maddesiyle, idareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekâlet ücretlerinin hukuk biriminde fiilen görev yapan personele dağıtılmasına ilişkin düzenlemelere yer verildiği, 16. maddesiyle de vekâlet ücretlerinin dağıtımına ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenlenmesinin öngörüldüğü, söz konusu yetkiye istinaden yürürlüğe konulan Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin dava konusu edilen 6. ve 7. maddelerinde de, personele ödenecek vekâlet ücretinin limiti ve dağıtım şekli ile limit dışı vekâlet ücretinin dağıtımına ilişkin hususların ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği anlaşılmış olup; Yönetmeliğin 6. ve 7. maddelerinde yer alan düzenlemelerin, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14. maddesiyle getirilen düzenlemelerle uyumlu olduğu ve benzer mahiyette kurallar içerdiği sonucuna ulaşıldığından, Yönetmeliğin dava konusu edilen maddelerinde üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu bireysel işlemin iptali istemi ile 2016 yılına ilişkin vekâlet ücretinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi isteminin incelenmesi:
Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, işbu kararla, anılan Yönetmeliğin dava konusu edilen 6. ve 7. maddelerinin hukuka uygun olduğu saptanmış olup; 15/01/2016 tarihinde yaş haddinden emekliye ayrılan davacıya, 2016 yılı içerisinde fiili çalışma süresinin 6 aydan az olması ve takip ettiği dava veya icra dosyasının bulunmaması nedeniyle, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/2-c maddesi kapsamında, 2016 yılına ait vekâlet ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, davacı tarafından 2016 yılına ait vekâlet ücretinin ödenmesi talebiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işleminde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Dava konusu bireysel işlemin hukuka uygun olması nedeniyle, ortada tazmini gereken parasal bir hak da bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6. ve 7. maddelerinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istemi ile 2016 yılına ilişkin vekâlet ücretinin dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemi yönlerinden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 27/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.