Danıştay 10. Daire 2016/15129 Esas 2021/2238 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/15129
Karar No : 2021/2238

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı / … (Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Edirne ili, İpsala ilçesi, … beldesinde 3083 sayılı Kanun uyarınca topraksız çiftçilere toprak dağıtımı projesi kapsamında hak sahibi olarak belirlenen davacının hak sahipliğinin; arazi satışı yaptığı gerekçe gösterilerek iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Mahkemelerinin daha önceki kararının temyiz incelemesi sırasında bozulması üzerine Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesinin 23/12/2015 tarih ve E:2015/6702, K:2015/6232 sayılı bozma kararına uyulmak suretiyle, davacının İpsala ilçe merkezi … ada … sayılı parselde bulunan hissesini 11/02/2005 tarihinde devrettiği, arazi dağıtım ilanının 16/03/2009-14/05/2009 tarihleri arasında yapıldığı, tapu tescil işleminin ise 12/09/2012 tarihinde yapıldığının görüldüğü, bu durumda satış işleminin arazi dağıtım ilanından çok önce yapıldığı, davacının hak sahipliğinin iptaline ilişkin davalı idare işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının adına hisseli olarak kayıtlı bulunan hissesini 11/02/2005 tarihinde hissedar olmayan başka birine sattığının tespit edildiği, miras ortaklığı içerisinde hissedarlar arasında yapılan satışların dışındaki her türlü satışın hak sahipliğine engel oluşturduğu, davacının uygulama alanı ilan edildikten sonra sahibi bulunduğu araziyi sattığının açık olduğu ileri sürülerek İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Edirne İli, İpsala İlçesi 27/12/1992 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 92/3780 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair
Tarım Reformu Kanunu uyarınca "Uygulama Alanı" olarak tespit edilmiştir.
Edirne İli, İpsala İlçesi, Yenikarpuzlu beldesinde yürütülen arazi dağıtım çalışmaları kapsamında 16/03/2009-14/05/2009 tarihleri arasında toprak dağıtım ilanı yapılarak toprak talepleri alınmıştır.
Arazi dağıtım çalışmaları kapsamında kesin hak sahibi listeleri onaylanarak ilan edilmiş olup davacı da hak sahibi olarak listede yer almıştır.
Arazinin geçici olarak davacıya tesliminden sonra davacı hakkında yapılan araştırma sonucunda adına hisseli olarak kayıtlı bulunan İpsala ilçesi, Kapucu mahallesi 249 ada 2 sayılı parseldeki hissesini hissedar olmayan başka bir kişiye sattığının tespit edildiği, yapılan satışın mirasçılar arasında hissedarlığın giderilmesi mahiyetinde olmadığı belirtilerek dava konusu işlem ile davacının hak sahipliğinin iptaline karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihindeki haliyle 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlemesine Dair Tarım Reformu Kanunu'nun 1. maddesinin 1/b fıkrasında; bu Kanunun amacı sulama alanları ile Bakanlar Kurulunca gerekli görülen alanlarda; yeterli toprağı bulunmayan topraksız çiftçilerin zirai aile işletmeleri kurabilmeleri için Devlet mülkiyetinde bulunan topraklarla topraklandırılmalarını, desteklemelerini, eğitilmelerini sağlamak olduğu belirtilmiş; aynı Kanunun 8. maddesinde de, "...Tarım toprağının dağıtımından faydalanacaklar ile bunlarda aranacak şartlar ve dağıtımında göz önünde bulundurulacak sıra ve öncelikler, yönetmelikle tespit edilir." hükmüne ve 3. maddesinde, "Bu Kanunun uygulama alanı, ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile belirtilen alanlardır. Bakanlar Kurulunun bu kararı, kamulaştırma ve diğer işlemler bakımından kamu yararı kararı sayılır ve Resmi Gazete'de yayımlanır." hükmüne yer verilmiştir.
Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu Uygulama Yönetmeliği'nin 33. maddesinde, "Genel Müdürlüğün emrine geçen arazinin hak sahibi çiftçilere yönetmelik hükümlerine göre dağıtılacağı, köy veya belde halkına mahallinde alışılmış usullerle ilan edilir. Bu ilanın bir sureti, mahalli mülki amirlik ve diğer sureti de Bölge Müdürlüğü binalarına asılarak altmış gün süre ile ilan edilir. İlanlarda, dağıtımın yapılacağı köy veya belde toprak talebinde bulunulacak sürenin başlangıç ve bitiş günleri, beyannamelerin temin edileceği yer ve başvurulacak merci, doldurulacak beyanname ekinde istenilen belgeler ile süresinde talepte bulunmayanların toprak dağıtımından yararlanamayacakları belirtilir." hükmü bulunmaktadır.
Aynı Yönetmeliğin 36. maddesinde ise, dağıtımda bulunulacak şahısların sahip olması gereken koşullar sayılarak (f) bendinde, uygulama alanı ilan edilmeden önce Devletçe verilen arazi ile uygulama alanı ilan edildikten sonra sahibi olduğu araziyi satmak, hibe etmek vb. herhangi bir sebeple elden çıkarmamış olmak koşuluna yer verilmiş; yine 36. maddesinin son fıkrasında da, miras yoluyla intikal üzerine, mirasçıların işletme bütünlüğünü temin etmeye yönelik olarak kendi aralarında yapacağı devirlerin hak sahibi olmaya engel teşkil etmeyeceği hususu hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3083 sayılı Kanun kapsamında yapılacak olan toprak düzenlemesinin amacı dikkate alındığında toprak dağıtımında, toprak verilecek kişilerin, öncelikle toprağı kendisinin işleyeceğini ve çiftçilik yapacağını taahhüt etmesinin yanı sıra, 36. maddede sayılan koşulları taşıması gerektiği de açıktır.
Uyuşmazlıkta, davacının aynı bölgede bulunan taşınmazdaki hissesini, uygulama alanı ilan edildikten sonra 11/02/2005 tarihinde üçüncü şahsa sattığının tespit edildiği, davacının bu satış işlemi ile 3083 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 36/f maddesinde yer alan ve hak sahibi olabilme koşullarından "uygulama alanı ilan edildikten sonra sahibi olduğu araziyi satmak, hibe etmek vb. herhangi bir sebeple elden çıkarmamış olmak" koşulunu ihlal ettiği ve maliki bulunduğu taşınmaz hisselerini üçüncü bir kişiye satış yaparak mevzuata aykırı davrandığı görülmektedir.
Bu durumda, davacının, arazi dağıtımı kapsamında hak sahipliğinin iptaline ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken İdare Mahkemesince, 3083 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde yer almayan ancak idare tarafından çıkarılan Talimatta bulunan hüküm uyarınca satış işlemlerinin arazi dağıtım ilanından önce yapıldığından bahisle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesinde hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.