Danıştay 6. Daire 2019/13741 Esas 2021/6311 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/13741
Karar No : 2021/6311

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- …
2- … Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. …
3- … Valiliği

DAVANIN KONUSU : Hatay İli, Erzin İlçesi, … Mahallesi, … (…) Mevkiine ilişkin hazırlanan 24/06/2017 tarihli rapor ve eki pafta/ krokilerde sınırları belirtilen alanın 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle alınacak Tedbirlerle Yapılacak yardımlara Dair Kanunun 2. maddesine göre afete maruz bölge ilanına ilişkin 22/09/2017 günlü, 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile davacının hak sahipliği isim listesine dahil edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü işleminin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Hatay İli, Erzin İlçesi, … Mahallesi içerisinde bulunan davacıya ait taşınmazın pansiyon olarak işletildiği, hak sahipliği isim listesinin ekinde belirtilen hak sahipliği işlemlerinden yararlanma koşullarını, ikametinin başka yerde olmasından dolayı taşımadığı, bu nedenle, Kanunda hak sahiplerine tanınan imkanlardan faydalanamayacağı, Devlet Su İşleri Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmada davacıya ait pansiyonun taşkın sınırının dışında kaldığı ve selden etkilenmediğinin tespit edildiği, zaten üzerinde taş ocağı olduğundan heyelan tehlikesinin de bulunmadığı ileri sürülmüştür.
DAVALI … İLE … BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI : Öncelikle, usule ilişkin olarak, davanın dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının ilan tarihinden itibaren 60 günlük süre içerisinde açılmadığından süre aşımı yönünden davanın reddi gerektiği, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü İşlemlerine karşı açılan davaların Valilik husumetiyle yürütüleceği, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına sorumluluk atfedilemeyeceği, Cumhurbaşkanlığı ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının hasım mevkiine alınmaması gerektiği, esasa ilişkin olarak ise dava konusu alanın afet tehdidi altında bulunduğunun yapılan çalışmalar sonucu düzenlenen jeolojik etüt raporları ile sabit olduğu, dava konusu işlemlerin kamu düzeni ile can ve mal kaybının önlenmesine yönelik olarak kanuna ve ilgili mevzuata uygun olarak tesis edildiği ileri sürülmüştür.
DAVALI HATAY VALİLİĞİNİN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ : Dava, Hatay İli, Erzin İlçesi, … Mahallesi, … (…) Mevkiine ilişkin hazırlanan 24/06/2017 tarihli rapor ve eki pafta/ krokilerde sınırları belirtilen alanın 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle alınacak Tedbirlerle Yapılacak yardımlara Dair Kanunun 2. maddesine göre afete maruz bölge ilanına ilişkin 22/09/2017 günlü, 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile davacının hak sahipliği isim listesine dahil edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun'un 2 nci maddesinde" Su baskınına uğramış veya uğrayabilir bölgeler, İmar ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine Devlet Su İşlerinin bağlı bulunduğu Bakanlıkça; yer sarsıntısı, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilir bölgeler ise, İmar ve İskan Bakanlığınca tespit ve bunlardan şehir ve kasabalarda meydana gelen ve gelebileceklerin sınırları imar planına, imar planı bulunmıyan kasaba ve köylerde de belli edildikçe harita veya krokilere işlenmek suretiyle, afete maruz bölge olarak İmar ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır ve bu suretle tespit olunan sınırlar, İmar ve İskan Bakanlığının isteği üzerine ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur." kuralı yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Hatay İli,Erzin İlçesi,... Mahallesi,...(...) Mevkiinde meydana gelen aşırı yağışlar sonrasında su baskını afetinin meydana geldiği,DSİ Adana Bölge Müdürlüğü tarafından koordinatları belirlenen alanın 22/06/2015 tarih ve 2015/7883 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile suların taşmasıyla su altında kalan veya su baskınlarına uğrayabilecek saha olarak tespit ve ilan edildiği,nakil kararı verilen konutların ve ticarethanelerin bulunduğu rapor eki krokide belirlenen alanlar için afete maruz bölge kararı (yapı ve ikamete yasaklı alan)alınması gerektiği,taşkın saha içerisinde bulunan ev ve işyerlerinin yıkılması durumunda DSİ Adana 6.Bölge Müdürlüğü tarafından Sarı (Gökgöl Deresi) Çay'ın ıslahı yapılarak taşkınların oluşumunun engelleneceği yolundaki 25/07/2016 tarihli jeolojik etüt raporu üzerine 28/11 /2016 tarih ve 2016/9569 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile anılan rapor eki alanın Afete Maruz Bölge ilan edildiği,Afetzede İsim Listesi ve Afete Maruz Bölge sınırlarına yapılan itiraz üzerine hazırlanan 24/06/2017 tarihli jeolojik etüt raporu eki krokide belirlenen alanın da 22/09/2017 tarih ve 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Afete Maruz Bölge ilan edildiği, davacının bu karar uyarınca hak sahipliği isim listesine dahil edildiği, pansiyonunun da afete maruz bölge kapsamında kaldığı anlaşılmaktadır.
Aşırı yağışlar sonrasında su baskını afetinin meydana geldiği, Hatay İli,Erzin İlçesi,... Mahallesi,...(...) Mevkiinde meydana gelen can ve mal kayıpları sonrasında,iklim ve bitki örtüsü ,topoğrafik , jeomorfolojik durum, ve meteorolojik değerlerin incelendiği, Afete Maruz Bölge sınırlarının düzenlenen raporlar sonrasında belirlendiği, taşkın sahası içerisinde bulunan ev ve işyerlerinin yıkılması durumunda Sarı (Gökgöl Deresi) Çay ıslahı yapılarak taşkınların oluşumunun engelleneceğinin öngörüldüğü görülmekte olup Hatay İli, Erzin İlçesi, ... Mahallesi, ...(...) Mevkiine ilişkin hazırlanan 24/06/2017 tarihli rapor ve eki pafta/ krokilerde sınırları belirtilen alanın 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle alınacak Tedbirlerle Yapılacak yardımlara Dair Kanunun 2. maddesine göre afete maruz bölge ilanına ilişkin 22/09/2017 günlü, 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile davacının hak sahipliği isim listesine dahil edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü işleminde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Hatay ili, Erzin ilçesi, ... Mahallesi, ...Mevkiinde 24/09/2014 tarihindeki sağanak yağışlar sonucu meydana gelen sel ve su baskını nedeniyle 22/06/2015 tarih ve 7883 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ekinde bulunan kroki ve listede sınırları gösterilen Sarı Çay (Gökgöl Deresi) taşkın alanının, suların taşmasıyla su altında kalan veya su baskınlarına uğrayabilecek saha olarak tespit ve ilan edilmesine 4373 sayılı Taşkın Sulara ve Su Baskınlarına Karşı Koruma Kanunu uyarınca karar verildiği; Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğünce 2015 tarihinde ... Mevkiinde Sarı Çayın (Gökgöl Deresi), 7269 sayılı Kanun kapsamına alınmasına dair hazırlanan teknik raporda; Sarı Çayda (Gökgöl Deresi), yaklaşık 10 senede bir Q100 taşkın tekerrür debisini getiren yağışlar olması nedeniyle sürekli meydana gelen taşkınlar sonucu can ve mal kaybı yaşandığı, alanda 31/05/2003 tarihindeki yağışlar nedeniyle oluşan taşkında 20 adet işyeri ile su ve kanalizasyon şebekesinin zarar gördüğü, 1 adet otomobilin sele kapılarak kaybolduğu, 21/07/2014 tarihindeki yağışlarda suların ani yükselmesi sonucu 1 kişinin hayatını kaybettiği, bir kişinin de yaralandığı, 24/09/2014 tarihli yağışlar sonrası ...beldesinin içerisinden geçen çayın taşması sonucu 5 kişinin hayatını kaybettiği, dere yatağında bulunan ev ve işyerlerinin tamamına yakınının hasar gördüğü, 10 adet evin de yıkıldığı, 21 adet aracın kullanılamaz hale geldiği; ...Beldesinde Sarı Çay (Gökgöl Deresi) taşkınlarında can ve mal kaybı oluşmasının ev ve işyerlerinin dere yatağının işgal edilmesi suretiyle yapılmış olmasından kaynaklandığı, Sarı Çayın ...Mevkiinden geçen kısmındaki yapılaşma nedeniyle ıslahının yapılamadığı, ıslahının yapılabilmesi için dereye mücavir her iki sahilindeki yerleşim alanlarının terkinin sağlanması gerektiği, belirlenen alanın 7269 sayılı Kanun kapsamında afet sahası belirlenmesinin zorunlu olduğu, 2012 yılında Bölge Müdürlüğünce yıllık taşkın debisine göre ilçe merkezinin ıslahı ile İskenderun - Adana Devlet Kara yolundan denize kadar olan kısmının çift taraflı sedde yapılarak taşkınların önüne geçildiği, ...mevkii haricinde kalan yerlerin Afet Yasası kapsamına alınmasına gerek olmadığının belirtildiği anlaşılmaktadır.
Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından alana ilişkin olarak hazırlanan 25/07/2016 tarihli jeolojik etüt raporunda, Hatay ili, Erzin ilçesi, ... Mahallesi, ...Mevkiinde 24/09/2014 tarihindeki sağanak yağışlar sonucu meydana gelen taşkın nedeniyle alınan 02/09/2016 tarih ve 22351 sayılı genel hayata etkililik Oluru çerçevesinde Erzin İlçesi, ...Mevkiinde, 13 konut, 36 ticarethane ve 1 caminin naklinin uygun olacağı, nakil kararı verilen konut ve işyerlerinin bulunduğu alan için Afete Maruz Bölge (Yapı ve İkamete yasaklı Alan) kararı alınması, bölge içerisindeki yapıların 7269 sayılı Kanunun 3. ve 14. maddelerine istinaden yıktırılması durumunda DSİ 6. Bölge Müdürlüğünce ıslahının yapılarak taşkınların oluşumunun engelleneceğinin belirtildiği, ekinde 52 kişiden oluşan afetzede isim listesi ile 02/09/2016 onay tarihli Sarı Çay (Gökgöl Deresi) afete maruz bölge krokisinin de bulunduğu, krokide belirtilen alanlar için 28/11/2016 tarih ve 2016/9569 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile Afete Maruz Bölge kararının alındığı; daha sonra 25/07/2016 tarihli jeolojik etüt raporuna yapılan itirazlar üzerine alana ilişkin 24/06/2017 tarihli ek etüd raporu hazırlanarak, önceki raporda belirlenenlere ilave olarak 1 konut ve 6 ticarethanenin de su baskınından etkilendiğinin tespit edildiği, önceki genel hayata etkililik oluru kapsamında anılan taşınmazların da naklinin uygun görüldüğü, 25/07/2016 tarihli raporda belirlenen afetzede isim listesinin yapılan itirazların incelenmesi sonucu yeniden düzenlendiği, afetten etkilenenler isim listesine 6 kişinin isminin eklendiği, davacıya ait pansiyonun da az hasarlı olarak bu listede yer aldığı görülmektedir.
Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından Erzin Kaymakamlığına gönderilen … tarihli, … sayılı yazı ile ilave edilen 6 afetzedenin hak sahipliği işlemlerinin yapılabilmesi için ilanın mahallinde 2 ay (60 gün) süreyle yayımlanarak, hak sahipliği listesinde yer alanlardan talep ve taahhütnamelerinin doldurularak ekleriyle birlikte hak sahipliği inceleme komisyonunca değerlendirilmek üzere gönderilmesinin istenildiği, ilave alan için Afete Maruz Bölge Kararı alınması gerektiğinin belirtilmesi üzerine 22/09/2017 tarih ve 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu kararının alındığı; davacıya ait pansiyonun da bu Bakanlar Kurulu kararı ile afete maruz bölge kapsamına alındığı ve Afete maruz bölge krokisi ile afetzede isim listesinin 06/01/2018- 06/02/2018 tarihleri arasında ... Mahallesi Muhtarlığında ilan edildiği; davacı tarafından, 17/10/2017 tarihli dilekçeyle afete maruz bölge ilanına ilişkin 22/09/2017 günlü, 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile hak sahipliği isim listesine dahil edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle dava açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2. maddesinde; "Su baskınına uğramış veya uğrayabilir bölgeler, İmar ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine Devlet Su İşlerinin bağlı bulunduğu Bakanlıkça; yer sarsıntısı, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilir bölgeler ise, İmar ve İskan Bakanlığınca tespit ve bunlardan şehir ve kasabalarda meydana gelen ve gelebileceklerin sınırları imar planına, imar planı bulunmayan kasaba ve köylerde de belli edildikçe harita veya krokilere işlenmek suretiyle, afete maruz bölge olarak İmar ve İskan Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kararlaştırılır ve bu suretle tespit olunan sınırlar, İmar ve İskan Bakanlığının isteği üzerine ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur." hükmüne, 13. maddesinde "yapılacak işlemlere esas olmak üzere İmar ve İskan Bakanlığınca kurulacak fen kurulları tarafından, afetin meydana geldiği arazinin durumu ile bütün yapılar ve kamu tesisleri incelenerek,hasar tespit raporu düzenleneceği" belirtilerek, hasarlı ancak ıslahı mümkün olan, hasar bakımından yıktırılması ve boşaltılması gereken yapılara ve hasarsız olarak tespit edilen yapılardaki işlemlere ilişkin düzenlemeye, 14. maddesinde ise; "İkinci madde gereğince tespit ve ilan olunan afet bölgelerine dahil şehir, kasaba ve köylerde bina ve mesken yapımı, fen kurullarınca tehlikeli görülen ve sınırları krokilerle tespit olunan yerler, İmar ve İskan Bakanlığınca yapı ve ikamet için yasaklanmış afet bölgeleri sayılır ve durum, belediyesi olan yerlerde belediyesince, köylerde ise ihtiyar meclislerince hemen ilan edilir. Belediyesi olan yerlerde belediyeler, olmayan yerlerde ihtiyar meclisleri bu yasaklanmış afet bölgesi hükmünü uygulamakla görevlidir. Hilafına hareket edildiği takdirde, mevcut ve yapılmakta olan binalar, yıkma parası yıkıntı malzemesinden karşılanmak, yetmemesi halinde kalan kısmı afetler fonundan tamamlanmak üzere vali ve kaymakamların emri ile yıktırılır. Yasaklanmış afet bölgesi sınırları, alınacak tedbirlerle tehlikenin önlenmesi oranında daraltılır veya tamamen kaldırılır. Bu husus da aynı şekilde duyurulur." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta; Hatay ili, Erzin ilçesi, ... Mahallesi, ...Mevkiinde meydana gelen aşırı yağışlar sonucu su baskını afetinin oluştuğu, can ve mal kayıplarının yaşandığı, alanın DSİ 6. Bölge Müdürlüğünce incelenmesinden; taşkınlarda can ve mal kaybı oluşmasının ev ve işyerlerinin dere yatağının işgal edilmesi suretiyle yapılmış olmasından kaynaklandığı, Sarı Çayın ... Mevkiinden geçen kısmındaki yapılaşma nedeniyle ıslahının yapılamadığı, ıslahının yapılabilmesi için dereye mücavir her iki sahilindeki yerleşim alanlarının terkinin sağlanması gerektiği, bu nedenle, ... Mevkiine belirlenen alanın 7269 sayılı Kanun kapsamında afet sahası belirlenmesinin zorunlu olduğunun belirlendiği, Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından, alanın iklim ve bitki örtüsü, topoğrafik, jeomorfolojik, jeolojik durumu ve meteorolojik değerleri dikkate alınarak, su baskını afetinin nedenleri, alınacak tedbirler ile oluşan zarar ve afetten etkilenenlere ilişkin ayrıntılı rapor hazırlanarak, DSİ 6. Bölge Müdürlüğünün önerisi de dikkate alınarak afete maruz bölge sınırının belirlendiği, taşkın sahası içerisinde bulunan ev ve işyerlerinin yıkılması durumunda Sarı (Gökgöl Deresi) Çay ıslahının yapılarak taşkın oluşumunun engelleneceğinin öngörüldüğü, davacının taşınmazının da su baskınından etkilenerek hasar aldığı anlaşılmıştır. Bu durumda, Hatay İli, Erzin İlçesi, ... Mahallesi, ...(...) Mevkiine ilişkin hazırlanan 24/06/2017 tarihli rapor ve eki pafta/ krokilerde sınırları belirtilen alanın 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2. maddesine göre afete maruz bölge ilanına ilişkin 22/09/2017 günlü, 2017/10851 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile davacının hak sahipliği isim listesine dahil edilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Hatay Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …- TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 29/04/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.