Danıştay 6. Daire 2019/19124 Esas 2021/6435 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/19124
Karar No : 2021/6435

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVACILAR) : 1) …
2) …
3) …
4) …
5) …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. … - Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesince verilen 01/04/2019 tarihli, E:2014/9032, K:2019/1893 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Aydın İli, Nazilli İlçesi, …, …Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon işlemine ilişkin … tarihli, … sayılı ve … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararları ile parselasyon işlemine yapılan itirazın reddine ilişkin … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu parselden düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapıldıktan sonra davacıya … ada, … sayılı imar parselinin tahsis edildiği, uygulamada davacıyla yakından ilgili iki adet dağıtım işlemi daha bulunduğu; bunlardan birisinin, mülkiyeti …Oto San. ve Ticaret Ltd. Şti'ye ait olan … sayılı parselin tahsis alanı ve … sayılı parselin tahsis alanının tamamı ile belediyeye ait 5088 sayılı parselden gelen 176,32 m2'lik tahsis alanının birleştirilerek, … ada, … sayılı imar parselinin üretilmesi, diğerinin ise dava konusu parsele göre yapı adasının daha iç kısmında yer alan …sayılı parselin tahsis alanı için …sayılı ara parselin üretilmesi olduğu, … sayılı kadastro parseli için …sayılı imar parselinin tahsis edilmesinin uygun olduğu; ancak, anılan şirkete ait olan … ve … sayılı kadastro parsellerinin tahsis alanlarının tamamının Aydın-Denizli Karayolu üzerinde oluşturulan … sayılı imar parselinden verilmesine rağmen, davacıya ait tahsisin tamamının, ada içerisinde Aydın-Denizli Karayoluna en uzak noktada olan … sayılı imar parselinden yapılmasının hakkaniyete uygun olmadığı, oluşan adaletsizliğin … ve … sayılı imar parsellerinin ikişer parsel haline getirilip tahsisin bu kapsamda yeniden gözden geçirilmesi gibi bir çözümle giderilebileceği, dava konusu taşınmaz yönünden parselasyonun tahsis ve dağıtım ilkeleri ile imar mevzuatına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesince, davacılara tahsis edilen … ada, (sehven … ada yazılmıştır) … sayılı imar parseli yönünden yapılan değerlendirmede, dava konusu … sayılı kadastral parselin parselasyon sonucu oluşturulan …ada, .., …, ve .. sayılı imar parsellerine, bitişiğindeki …sayılı kadastral parselin ise … ada, …, …, …, … ve … sayılı imar parsellerine isabet ettiği, bu durumun, anılan taşınmazların şekil itibariyle dar ve uzun olmalarından kaynaklandığı, … ve …sayılı parsel malikleri, kadastral parsellerinin altlığına en çok isabet ettikleri … ada, … ve … sayılı imar parsellerinin her ikisinde de hisselendirilerek dağıtım yapılacak olursa hisseli taşınmaz oluşacağı ve bu durumun taşınmaz sahiplerinin taşınmazı kullanım imkanını zorlaştıracağı dikkate alındığında, parselasyon ile dava konusu olan ve imar planında doğudaki 20 metrelik yola daha yakın konumda bulunan … sayılı kadastral parsel yerine taşınmazın kısmen isabet ettiği yerde hem anılan 20 metrelik yola hem de güneydeki 24 metrelik yola cepheli köşe parsel niteliğindeki … ada, … sayılı imar parselinin davacılara müstakil tahsis edilmesinde, dava konusu … sayılı kadastral parsele göre imar adasının daha iç kısmında yer alan … sayılı kadastral parsel yerine ise bu taşınmazın kısmen isabet ettiği ve doğudaki 20 metrelik yola cepheli … ada, … sayılı imar parselinin tahsis edilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, davacılara tahsis edilmeyen … ada, … sayılı imar parseli yönünden yapılan değerlendirmede, parselasyon işlemi sonucu mülkiyeti yukarıda anılan şirkete ait olan … ve …sayılı parseller ile belediyeye ait olan … sayılı parselin imara tahsis miktarının birleştirilmesi ile Aydın-Denizli karayoluna cepheli ve köşe parsel niteliğinde oluşturulan … ada, …sayılı imar parselinin, bu şirket ve belediye adına hisseli tahsis edildiği ve dava konusu belediye encümeni kararında bu parselde ruhsatlı binanın mevcut olduğunun belirtildiği, … sayılı parselin Aydın-Denizli karayoluna cepheli olduğu, …sayılı parselin ise bu parselin hemen bitişiğinde yer aldığı, bu anılan iki adet taşınmazın da … ada, … sayılı imar parselinin altlığına isabet ettiği, … sayılı parselin ise kısmen … ada, … sayılı kadastral parselin altlığına isabet ettiği, bir kısmının da imar planında 20 metrelik yolda kaldığı göz önünde bulundurulduğunda, anılan taşınmazlar yerine aynı yerdeki ve yakınındaki imar parselinde tahsis yapılmasında aykırılık görülmediğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI: Davacılar ile dava dışı … Oto San. Tic. Ltd. Şti.'ye tahsisi yapılan parsellerin ikişer parsel halinde oluşturulmasının önünde teknik ve hukuki engel bulunmadığı, hisseli olmadan tahsis yapılabileceği, parsellerden birinin yola cepheli oluşturulmasının adil ve hakkaniyete uygun bir paylaşımın önüne geçtiği, üstünde ruhsatlı yapı bulunması sebebiyle parselin dava dışı kişiye tahsis edilmesi sebebiyle hukuka uygun olduğu belirtilmişse de parselasyon işleminin akabinde yapılaşmaya başlandığı, mahkeme kararıyla parselasyon işleminin iptal edilmesi üzerine inşasının durduğu, haksız inşaat sebebiyle açılan tapu iptali ve tescili davasında ...Asliye Hukuk Mahkemesinin E:…., K:… sayılı kararıyla dava dışı olup kendisine tahsis yapılan kişinin iyiniyetli olmadığının tespit edildiği, yapı ruhsatının yasal dayanağının olmadığı gerekçeleriyle kararın düzeltilmesi istenmiştir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Düzenleme sahasının uygun geçirildiği, düzenleme ortaklık payının doğru hesaplandığı ve yasal sınırlar içinde kaldığı, dağıtım ve tahsis ilkelerine uyulduğu, belediye encümeni kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 01/04/2019 tarihli, E:2014/9032, K:2019/1893 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava konusu … parsel sayılı taşınmazın (ilk parselasyon öncesi parsel numarası:…) bulunduğu alanda daha önce … tarihli, …sayılı belediye encümeni kararıyla kabul edilen parselasyon işlemi ile dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle dava dışı … parsel sayılı taşınmazın maliki tarafından açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararıyla imar planı yönünden davanın reddine, parselasyonun ise düzenleme sınırının doğru geçirilmediği, taşınmazın bulunduğu adanın bir kısmına yönelik olarak ve …Oto San. ve Ticaret Ltd. Şti'ye ait olan hisselerin tek bir parselde toplanması amacıyla yapıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Anılan iptal kararı üzerine yapılan geri dönüşüm ile … sayılı parselin sayısı … olarak değiştirilerek, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında E:0,70, hmax:15.50 sanayi alanında kalan yapı adasının tamamı yeniden yapılan parselasyon işlemi kapsamına alınmıştır.
Dosyada bulunan dağıtım cetvellleri ile parselasyon krokisinin incelenmesinden, 5603,12 m2 büyüklüğündeki dava konusu … parsel sayılı taşınmazın imar planı sınırı dışında kalan 34,32 m2'lik kısmının yeniden yapılan parselasyonun düzenleme sahası dışında bırakıldığı, kalan 5568,80 m2'lik kısmından 1231,01 m2 DOP kesildikten sonra geriye kalan 4337,79 m2 ye karşılık davacıya kadastral parselin kısmen isabet ettiği ve köşe parsel niteliğindeki … ada, …sayılı imar parselinin müstakil olarak tahsis edildiği, …sayılı kadastral parsel yerine … ada, … sayılı parselin tahsis edildiği, davacıların lehine tahsis yapıldığını ileri sürdüğü … Oto San. ve Ticaret Ltd. Şti'ye ait … ve … sayılı parseller ile belediyeye ait … sayılı parselin imara tahsis miktarları birleştirilerek Aydın-Denizli Karayoluna cepheli … ada, …sayılı parselin anılan şirket ile belediye adına hisseli oluşturulduğu anlaşılmaktadır.
02.05.2013-31.05.2013 tarihleri arasında askıya çıkarılan parselasyona askı süresi içinde 09.05.2013 tarihinde davacılar vekili tarafından yapılan itirazın dava konusu … tarihli, … sayılı belediye encümeni kararıyla reddedildiğinin 09.07.2013 tarihli işlemle bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihi itibariyle yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde; "İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.” hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Düzenleme Sahalarının Tesbiti Esasları" başlıklı 5. maddesinde: "Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, belediye encümeni kararı ile; dışında valilikler, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tesbit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetindedir. Konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edilir. Belirlenen düzenleme sahası bir müstakil imar adasından daha küçük olamaz. Ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında birkaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar plânı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parselleri müstakil bir imar düzenlenmesine konu teşkil edebilir." kuralına, "İmar Parsellerinin Oluşturulması ve Dağıtımındaki Esaslar" başlıklı 10. maddesinde; "İmar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımında aşağıdaki esaslar dikkate alınır:
a. Düzenlemeyle oluşacak imar parsellerinin mümkün mertebe aynı yerdeki veya yakınındaki eski parsellere tahsisi sağlanır.
b. Plan ve mevzuata göre korunması mümkün olan yapıların tam ve hissesiz bir imar parseline intibak ettirilmesi sağlanır.
c. Mal sahibine tahsis edilen miktarın bir imar parselinden küçük olması veya diğer teknik ve hukuki nedenlerle müstakil imar parseli verilmemesi halinde, İmar parselasyon planları ve imar durumu belirlenmiş düzenleme alanlarında yapılacak binaların toplam inşaat alanı veya bağımsız bölüm adetleri belirtilen imar iddiaları veya parselleri, kat mülkiyetine esas olmak üzere hisselendirilebilir." kuralına yer verilmiştir.
Anılan yasa ve yönetmelik hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemiyle amaçlananın; imar planına uygun yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak ve yol, yeşil alan gibi kamu alanlarının imar parsellerinde oluşan değer artışı karşılığında düzenlemeye giren parsel maliklerinden bedelsiz olarak alınarak kamunun eline geçmesinin sağlamak olduğu anlaşılmakta ve parselasyon işlemleri sırasında, taşınmaz malikinin eski yerinin yol, yeşil alan vb. gibi kullanım alanlarında kalması nedeniyle eski yerinden imar parseli tahsis edilme imkanının bulunmadığı hallerde, eski yerinin yakınındaki eşdeğer imar parsellerinden tahsis yapılması gerekmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda; dava konusu parselasyon işlemi ile düzenleme sahasının bir müstakil imar adasından küçük olamayacağı kuralına uyulduğu, düzenleme sınırının uygun geçirildiği, düzenleme ortaklık payının doğru hesaplandığı, DOP oranının yasal sınır içinde kaldığı tespitlerine yer verilmesine karşın, mülkiyeti … Oto San. ve Ticaret Ltd. Şti'ye ait olan … ve … sayılı kadastro parsellerinin tahsis alanlarının tamamının Aydın-Denizli Karayolu üzerinde oluşturulan … ada, … sayılı imar parselinden verilmesine rağmen, davacıya ait tahsisin tamamının, ada içerisinde Aydın-Denizli Karayoluna en uzak noktada olan … sayılı imar parselinden yapılmasının hakkaniyete uygun olmadığı, oluşan adaletsizliğin … ve … sayılı imar parsellerinin ikişer parsel haline getirilip tahsisin bu kapsamda yeniden gözden geçirilmesi gibi bir çözümle giderilebileceği görüşüne varılmış; İdare Mahkemesince de bu rapor esas alınarak dava konusu taşınmaz yönünden parselasyonun tahsis ve dağıtım ilkeleri ile imar mevzuatına uygun olmadığı gerekçesiyle parselasyona yapılan itirazın reddine ilişkin dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu taşınmazlara ilişkin tahsislerin aşağıda yer verildiği şekilde gerçekleştirildiği anlaşılmıştır:
-Kadastral parseli … ada, …, … ve … sayılı imar parsellerine isabet eden 4689, 89 m2 büyüklüğündeki 4942 parsel sayılı taşınmazın imar planı sınırı dışında kalan 1204,29 m2'lik kısmının yeniden yapılan parselasyonun düzenleme sahası dışında bırakıldığı, kalan 3485,60 m2'lik kısmından 770,51 m2 DOP kesildikten sonra geriye kalan 2715,09 m2 büyüklüğündeki alana karşılık … ada, … sayılı imar parselinde hisselendirildiği,
-Kadastral parseli … ada, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlara isabet eden 1712,65 m2 büyüklüğündeki … parsel sayılı taşınmazdan DOP kesilmeden tamamının … ada, … sayılı imar parselinde hisselendirildiği,
-Kadastral parseli … ada … ve … parsel sayılı taşınmazlara isabet eden 226,36 m2 büyüklüğündeki ... parsel sayılı taşınmazdan 50,04 m2 DOP kesildikten sonra kalan 176,32 m2 büyüklüğündeki alana karşılık …ada, … sayılı imar parselinde hisselendirildiği,
-5603,12 m2 büyüklüğündeki dava konusu … parsel sayılı taşınmazın ise … ada, …, …, ve … sayılı imar parsellerine isabet ettiği, ancak imar planı sınırı dışında kalan 34,32 m2'lik kısmının yeniden yapılan parselasyonun düzenleme sahası dışında bırakıldıktan ve taşınmazın kalan 5568,80 m2'lik kısmından 1231,01 m2 DOP kesildikten sonra geriye kalan 4337,79 m2 büyüklüğündeki alana karşılık davacıya kadastral parselin de kısmen isabet ettiği ve köşe parsel niteliğindeki … ada, … sayılı imar parselinin müstakil olarak tahsis edildiği görülmüştür.
Davacının iddiasının kadastral parseli isabet ettiği halde Aydın-Denizli karayoluna cepheli … ada, …sayılı imar parselin kendisine tahsis edilmemesi ve kadastral parseli kısmen isabet eden …, … ve … sayılı taşınmazların … ada, …parsel sayılı imar parselinde hissellendirilmeleri noktasında yoğunlaştığı dikkate alındığında İdare mahkemesince, parselasyon işleminin, işlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 10.maddesinde düzenlenen imar parsellerinin oluşturulması ve dağıtımında esaslara uygun olup olmadığı, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlara …ada, … parsel sayılı taşınmazın tahsis edilmesinin hukuki bir gerekçesinin bulunup bulunmadığı hususlarının araştırılması gerekmektedir. Öte yandan, idare tarafından gerekçe olarak sunulan …parsel sayılı taşınmazın üzerinde yapı bulunmasına ilişkin savın da incelenmesi ve taşınmazın üzerindeki yapının ruhsatlı olup olmadığı, yapı ruhsatı bulunması halinde alındığı tarih ve dayanağının ortaya konulması gerektiğinden anılan hususlar incelenmeksizin verilen kararda isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 17/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.