Danıştay 7. Daire 2017/2089 Esas 2021/2457 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2089
Karar No : 2021/2457

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına
... (...) Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Gümrük Müşavirliği Limited Şirketi

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: ... İthalat Dış Ticaret Pazarlama Limited Şirketi adına 2008 ve 2009 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri kapsamında Endonezya menşeli olarak beyan edilen eşyanın Çin Halk Cumhuriyeti menşeli ve 26/07/2006 tarih ve 26240 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/20 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca dampinge karşı vergiye tabi olduğundan bahisle gümrük müşavirliği şirketi olan davacı adına ek olarak tahakkuk ettirilen özel tüketim ve katma değer vergileri ile dampinge karşı vergi ve bu verginin matraha ilave edilmesi suretiyle hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerine vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Bozma kararı üzerine, ithalatta haksız rekabete yol açan dampingin neden olduğu zararlara karşı, bir üretim dalının korunması amacıyla getirilen dampinge karşı vergi ve telafi edici verginin, ithalde alınan vergi olmasına karşın; her türlü ithalatta değil, haksız rekabete yol açacağı öngörülen bazı ithalatlarda alınması nedeniyle, gerçek anlamda ithalat vergileri olmayıp, bahsedilen ithalatların zarar verici etkilerini gidermek ve yerli üreticiyi korumak amacıyla uygulanan bir tedbir olduğu, dolayısıyla, bu vergilerin, 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun yalnızca "usul ve şekle müteallik" hükümlerinin uygulanması bakımından "gümrük vergileri" kapsamında değerlendirilmesi, "esasa ilişkin" hükümleri açısından ise, anılan Kanun'un kapsamı dışında tutulması gerektiği, bu bakımdan, olayda, ithalatçı firmanın gümrük işlemlerini takip eden davacı müşavirlik şirketi adına, 4458 sayılı Kanun'un gümrük müşavirlerinin vergisel sorumluluğunu düzenleyen ve niteliği itibarıyla "esasa müteallik hükümler" içeren maddeleri uyarınca dampinge karşı vergi tahakkuku ve bu vergi üzerinden özel tüketim ve katma değer vergisi ek tahakkuku yapılmasının, 3577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin 1. fıkrasına aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.


TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Gümrük müşavirlerinin, vergilerin ödenmesinden ithalatçı ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
... İthalat Dış Ticaret Pazarlama Limited Şirketi adına tescilli muhtelif tarih ve sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri kapsamında Endonezya menşeli olarak beyan edilen eşyanın Çin Halk Cumhuriyeti menşeli ve 26/07/2006 tarih ve 26240 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2006/20 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca dampinge karşı vergiye tabi olduğundan bahisle gümrük müşavirliği şirketi olan davacı adına ek olarak tahakkuk ettirilen özel tüketim ve katma değer vergileri ile dampinge karşı vergi ve bu verginin matraha ilave edilmesi suretiyle hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerine vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun'un 15. maddesinin 1. fıkrasında, gümrük mevzuatının, gümrük vergisinin tahsiline, takibine ve teminata bağlanmasına ilişkin bu Kanun'a aykırı olmayan usul ve şekle müteallik hükümlerinin, dampinge karşı verginin tahsili, takibi ve teminata bağlanması işlemlerinde de uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Atıfta bulunulan 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 3. maddesinin 8. fıkrasında, "gümrük vergileri" deyiminin, yürürlükteki hükümler uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin tümünü; "ithalat vergileri" deyiminin de, eşyanın ithalinde öngörülen gümrük vergileri ve eş etkili vergileri ifade ettiği belirtilmiş; aynı fıkranın 5911 sayılı Kanun'la değişik halinde de mali yükler ithalat vergileri, dolayısıyla gümrük vergileri tanımı içerisine alınmıştır.
4458 sayılı Kanun'un 3. maddesinin 11. fıkrasında "yükümlü" deyiminin, gümrük yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu olan bütün kişileri ifade ettiği belirtilmiş; aynı maddenin 17. fıkrasında, "beyan sahibi" deyiminden, kendi adına beyanda bulunan veya adına beyanda bulunulan kişinin anlaşılması gerektiği açıklandıktan sonra, 5. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, bütün kişilerin, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilecekleri; transit taşımacılık yapan veya arızi olarak beyanda bulunan kişiler hariç olmak üzere, temsilcinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik bulunan kişileri ifade ettiği; temsilin, doğrudan veya dolaylı olabileceği; temsilcinin, doğrudan temsil durumunda başkasının adına hareket edeceği; dolaylı temsil durumunda ise kendi adına, ancak başkasının hesabına hareket edeceği; temsilcinin, temsil edilen kişi namına hareket ettiğini beyan etmek, temsilin doğrudan veya dolaylı olduğunu belirtmek ve sahip olduğu temsil yetki belgesini gümrük idarelerine ibraz etmek zorunda olduğu; bir başka kişi adına veya hesabına hareket ettiğini beyan etmeyen ya da bir temsil yetkisine sahip olmadığı halde, başka bir kişi adına ya da hesabına hareket ettiğini beyan eden kişinin, kendi adına ve kendi hesabına hareket ediyor sayılacağı hükmüne yer verilmiş; 181. maddesinin yine olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, ithalatta gümrük yükümlülüğünün; ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girmesi halinde veya ithalat vergilerine tabi eşyanın ithalat vergilerinden kısmi muafiyet suretiyle geçici ithali halinde doğacağı; gümrük yükümlülüğünün, söz konusu gümrük beyannamesinin tescil tarihinde başlayacağı; ithalatta gümrük yükümlülüğünde yükümlünün beyan sahibi; dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişinin de yükümlü olduğu hükmü yer almış; 192. maddesinde ise, aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden birden çok yükümlünün sorumlu olduğu hallerde, bunların söz konusu vergilerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır.
Anılan Kanun'un 07/10/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5911 sayılı Kanunla değişik 181. maddesinde, dolaylı temsilde, temsilcinin yükümlülüğünün, beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlarla sınırlı olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; ithalat işlemlerinin gümrük müşaviri aracılığıyla gerçekleştirildiği hallerde gümrük müşaviri olan gerçek veya tüzel kişinin ve ithalat işlemlerinin adına yürütüldüğü kişinin (ithalatçı) "yükümlü" olduğu; eşyanın gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin yurda girişinin yapılması durumunda; bir başka deyişle, ithalata ilişkin olarak gümrük yükümlülüğünün doğması halinde, vergilerin ödenmesinden ithalatçı ile gümrük müşavirinin, yükümlü olmaları nedeniyle müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları; dolayısıyla, bu tür durumlarda, alacaklı kamu idaresince, gümrük vergilerinin tamamının, ithalatçı veya gümrük müşaviri adına, aralarında sıra gözetilmeksizin tahakkuk ettirilmesi yoluna gidilmesinin mümkün olduğu, ancak 5911 sayılı Kanun'la yapılan değişiklik uyarınca, dolaylı temsilcinin sorumluluğunun, beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlarla sınırlandırıldığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Dampinge karşı verginin, eş etkili vergiler kapsamında olması nedeniyle gümrük vergileri tanımı içerisinde yer aldığı, dolayısıyla, yükümlü olan davacı gümrük müşavirliği şirketinin de dampinge karşı vergi ve bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinden de sorumlu olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin gümrük müşavirliğini yaptığı ithalatçı firma adına tescilli serbest dolaşıma giriş beyannamelerinden bir kısmının, 4458 sayılı Kanun'un 07/10/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5911 sayılı Kanunla değişik şeklinden öncesine, bir kısmının ise sonrasına ait olduğu görülmektedir.
Bu durumda; Mahkemece, gümrük müşavirinin dampinge karşı vergi ve bu vergi üzerinden hesaplanan özel tüketim ve katma değer vergilerinden yükümlü olarak sorumlu olduğu ve sorumluluğunun bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlarla sınırlandırıldığı tarih gözetilerek uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan; Mahkemece karar verilirken, özel tüketim ve katma değer vergilerinin yalnızca dampinge karşı verginin değil gümrük vergilerinin de matraha ilave edilmesi suretiyle hesaplandığı hususunun gözetilmemiş olması da diğer bir hukuka aykırılık halidir.
Ayrıca, UYAP kayıtlarının incelenmesinden; davacının gümrük müşavirliği hizmetini yürüttüğü ... İthalat Dış Ticaret Pazarlama Limited Şirketi'nin Dairemizdeki dosyalarında, 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun hükümlerinden yararlandığı anlaşıldığından, işbu davaya konu alacaklar bakımından ithalatçı tarafından yapılandırma başvurusunda bulunup bulunmadığı hususunun da araştırılması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/05/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

X- KARŞI OY
Dayandığı hukuki ve kanuni nedenlerle gerekçesi yukarıda açıklanmış bulunan Mahkeme kararının, dava konusu işlemin, 4458 sayılı Kanun'un 07/10/2009 tarihinde yürürlüğe giren 5911 sayılı Kanunla değişiklikten öncesine ait döneme ilişkin tescilli beyannamelere isabet eden kısmı aynı gerekçe ve nedenlerle uygun görülmüş olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar sözü geçen kararın anılan kısmının bozulmasını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ve Mahkeme kararının sözü edilen kısmının onanması gerektiği oyu ile, kararın bu kısmına katılmıyorum.