Danıştay 13. Daire 2021/1488 Esas 2021/1958 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1488
Karar No:2021/1958




TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVACI) : … Yol İnşaat A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2. (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü'nce 06/09/2019 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen 2019/370771 ihale kayıt numaralı “(Kahta-Narince) Ayr-Damlacık Ayril Yolu Km:0+000-13+700 Arası Kesiminin Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine, Kamu İhale Kurulu'nca (Kurul) verilen … tarih ve … sayılı düzeltici işlem belirlenmesine dair kararın iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile anılan işlemin kısmen iptaline karar verilmesi üzerine, Kurul tarafından yargı kararının uygulanması amacıyla yapılan inceleme sonucunda tesis edilen … tarih ve … sayılı kararın iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ... İdare Mahkemesi'nin davanın kısmen reddi dava konusu işlemin kısmen iptali yolundaki … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının uygulanması amacıyla dava konusu … tarih ve … sayılı Kurul Kararı'nın tesis edildiği görülmekle birlikte, anılan Mahkeme kararının temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 30/12/2020 tarih ve E.2020/3420, K:2020/4033 sayılı kararıyla; "kararın davanın reddine ilişkin kısmının onanmasına, kararın; dava konusu Kurul Kararı'nın 5.d başlığı altında incelenen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan 'ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (Iyd3)” ve “ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3)” analiz girdisine ilişkin kısmı ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile … Taahhüt İnşaat A.Ş. tarafından sunulan “Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam” girdisine ilişkin kısmı yönünden dava konusu işlemin iptaline dair kısmının bozulmasına, bu kısımlar bakımından davanın reddine" kesin olarak karar verildiği, bu durumda; … tarih ve … sayılı Kurul Kararı'nın, tesis edilmesine neden olan yargı kararının ortadan kalktığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kurul kararına dayanak teşkil eden mahkeme kararının Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 30/12/2020 tarih ve E.2020/3420, K:2020/4033 sayılı kararıyla tamamen ortadan kaldırılmadığı, mahkeme kararının kısmen onanıp kısmen bozulduğu, bu yönüyle temyize konu kararın gerekçesinin hatalı olduğu, "çam kerestesi 2. sınıf" girdisi açısından iptal kararının Danıştay tarafından onanarak kesinleştiği, mahkemenin bu girdi yönünden esasa yönelik değerlendirme yapması gerektiği, Kamu İhale Kurumu'nun mahkeme kararı üzerine yaptığı inceleme sonucunda bulduğu eksiklikler nedeniyle bazı isteklilerin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verdiği, Kurum'un mahkeme kararını uygulama gerekçesiyle bu kararından dönmesinin temel ilkelere ve Kurum'un re'sen inceleme yetkisine aykırılık teşkil edeceği, kurum tarafından SMMM hakkında TÜRMOB'a bildirimde bulunulmuşken aynı şahıs tarafından düzenlenen belgelere itibar edilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, kurul kararına dayanak teşkil eden mahkeme kararının Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 30/12/2020 tarih ve E.2020/3420, K:2020/4033 sayılı kararıyla tamamen ortadan kaldırılmadığı, mahkeme kararının kısmen onanıp kısmen bozulduğu, dava konusu işlemin yargı kararının uygulanması amacıyla tesis edildiği, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Karayolları 8. Bölge Müdürlüğü'nce 06/09/2019 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen 2019/370771 ihale kayıt numaralı “(Kahta-Narince) Ayr-Damlacık Ayril Yolu Km:0+000-13+700 Arası Kesiminin Yapım İşi” ihalesinde, 122 adet ihale dokümanı alınmış, 06/09/2019 tarihinde yapılan ihaleye 76 istekli katılmış, 27/08/2020 tarihli düzeltici ihale komisyonu kararı ile 23 isteklinin teklifi, aşırı düşük teklif açıklaması sunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş, 7 isteklinin teklifi ise çeşitli gerekçelerle değerlendirme dışı bırakılmış, davacı tarafından; ihale üzerinde bırakılan istekli … Akaryakıt Temizlik Nakliyat İnşaat Turizm Sanayi Ticaret A.Ş., (… Akaryakıt) ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli … Otomobil İnşaat Taahhüt Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş.-… İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. iş ortaklığı (… Otomotiv Seza İnşaat iş ortaklığı) ve … Taahhüt İnşaat A.Ş.nin (… Taahhüt) yeterlik kriterlerini sağlamadığı ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik iddialarla yapılan şikâyet başvurusunun reddi üzerine, itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, yapılan inceleme sonucunda, … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla; başvuru sahibinin 5(ç) bendi dışındaki iddiaları reddedilmiş, kabul edilen iddia uyarınca … Akaryakıt'ın teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.
Bu kararın iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu işlemin 5. madde (d) bendi başlığı altında incelenen, "ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (Iyd3) ve ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3) analiz girdisi"ne yönelik iddiaya ilişkin kısım yönünden, "davalı idarece fiyat teklifine konu iş makinesinin teklifi veren firmanın envanterinde bulunduğuna dair belgenin, iş makinesine ait ruhsatın, söz konusu iş makinesinin alış faturasının ilgili meslek mensubundan temin edilerek verilen fiyat teklifinin uygunluğuna dair ilgili ihale komisyonunca gereken araştırmanın yapılıp yapılmadığı hususunda bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği anlaşıldığından eksik inceleme yapılarak tesis edilen dava konusu Kurul kararının bu kısmında hukuka uyarlık görülmediği" gerekçesiyle, "ihalede en avantajlı ikinci teklif sahibi ile Solmaz Taahhüt tarafından sunulan Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam ve Çam Kerestesi 2. Sınıf analiz girdileri"ne yönelik iddiaya ilişkin kısım yönünden, "aşırı düşük teklif sorgulamasına yönelik açıklaması kabul edilerek teklifi geçerli sayılan … Taahhüt İnşaat Anonim Şirketi ile teklifi ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen … Otomotiv İnş. Taah. Mad. San. ve Tic Anonim Şirketi - … İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından, açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan Çam Kerestesi (2. sınıf) için; …’dan (… Kerestecilik ve Nakliye) alınmış fiyat tekliflerinin dayanaklarını oluşturan ve aynı meslek mensubu olan Serbest Muhasebeci Mali Müşavir … tarafından 2019 yılı 2. geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenen 10.09.2019 tarihli ve 02 sayılı ve 20.01.2019 tarihli ve 01 sayılı Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanakların da aynı Çam Kerestesi (2. sınıf) için farklı miktar, tutar, hesaplama ve bilgilere yer verilmek suretiyle düzenlenen söz konusu Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanakları’ndaki farklılığının araştırılması gerektiği, söz konusu tutanaklarının gerçekliğinin ilgili meslek mensubu ile ilgili mükelleften temin edilecek belgeler ile bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği anlaşıldığından eksik incelemeye dayalı olarak tesis edilen dava konusu Kurul kararının bu kısmında hukuka uyarlık görülmediği" gerekçesiyle dava konusu işlemin bu kısımlarının iptaline, diğer kısımlar yönünden ise davanın reddine karar verilmiş, yargı kararının uygulanması amacıyla Kamu İhale Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararının tesis edilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Öte yandan, Dairemizin 30/12/2020 tarih ve E.2020/3420, K:2020/4033 sayılı kararıyla, Ankara 9. İdare Mahkemesi'nin kararının; dava konusu Kurul kararının, 5.d. başlığı altında incelenen ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan "Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (1yd3)” ve “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3)” analiz girdisine ilişkin kısmı ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile … Taahhüt tarafından sunulan “Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam” girdisine ilişkin kısmı yönünden iptaline dair kısmının bozulmasına, bu kısımlar bakımından davanın reddine, bu kısımlar haricindeki kısımlarının Çam Keresleri 2. Sınıf analiz girdisi yönünden dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısım dahil ise onanmasına kesin olarak karar verilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 125. maddesinin 1. fıkrasının ilk cümlesinde, "İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır."; 138. maddesinin 4. fıkrasında, "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez." kuralı yer almıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinde, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.(...)" kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu kurul kararının, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan "Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (1yd3)” ve “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3)” analiz girdisine ilişkin kısmı ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile Solmaz Taahhüt tarafından sunulan “Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam” girdisine ilişkin kısmı yönünden;
Kurul kararının, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının uygulanması amacıyla tesis edildiği, ancak mahkeme kararının bu iddialar yönünden iptale ilişkin kısmının Dairemizin 30/12/2020 tarih ve E.2020/3420, K:2020/4033 sayılı kararıyla bozularak davanın reddine kesin olarak karar verildiği, akabinde Kurul tarafından, Dairemiz kararının uygulanması amacıyla 14/04/2021 tarih ve 20210/MK-153 sayılı kararın alındığı, bu karar ile de dava konusu kurul kararının ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan "Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (1yd3)” ve “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3)” analiz girdisine ilişkin kısım ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile Solmaz Taahhüt tarafından sunulan “Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam” girdisine yönelik değerlendirmeleri içeren kısmının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu … tarih ve … sayılı Kurul kararının bu kısmının, yargı kararının gereğinin yerine getirilmesi için alınan 14/04/2021 tarih ve 2021/MK-153 sayılı Kurul kararı ile iptal edildiği, böylece bakılan davanın bu kısım yönünden konusuz kaldığı anlaşıldığından, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine gerek bulunmamaktadır.
Dava konusu kurul kararının, ihalede en avantajlı ikinci teklif sahibi ile … Taah. İnşaat A.Ş. tarafından sunulan Çam Kerestesi 2. Sınıf analiz girdisine ilişkin kısmı yönünden;
Her türlü işlem ve eylemine karşı yargı yolu açık olan idarenin yargı kararlarına uyması ve bu kararların gereklerine göre işlem ya da eylemde bulunmak zorunda olması aynı zamanda Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen "hukuk devleti" ilkesinin de bir gereği olup, idarenin yargı kararlarını aynen ve gecikmeksizin uygulamasının anayasal bir zorunluluk olduğunda herhangi bir kuşku bulunmamaktadır. Uyuşmazlık konusu Kurul kararı daha önce yargı kararı ile iptal edilen bir idarî işlem neticesinde alınmış olup, tesis edilen işlemle yargı kararının gereğinin yerine getirilip getirilmediğinin irdelenmesi gerekmektedir.
... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, … Taahhüt ile teklifi ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen … Otomotiv - … İnşaat iş ortaklığı tarafından, açıklama istenilen analiz girdileri arasında yer alan Çam Kerestesi (2. sınıf) için; …’dan (… Kerestecilik ve Nakliye) alınmış fiyat tekliflerinin dayanaklarını oluşturan ve aynı meslek mensubu olan Serbest Muhasebeci Mali Müşavir … tarafından 2019 yılı 2. geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenen 10/09/2019 tarihli ve 02 sayılı ve 20/01/2019 tarihli ve 01 sayılı Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanakların da aynı Çam Kerestesi (2. sınıf) için farklı miktar, tutar, hesaplama ve bilgilere yer verilmek suretiyle düzenlenen söz konusu Ek-0.6 Satış Tutarı Tespit Tutanakları’ndaki farklılığının araştırılması gerektiği, söz konusu tutanaklarının gerçekliğinin ilgili meslek mensubu ile ilgili mükelleften temin edilecek belgeler ile bir değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerektiği anlaşıldığından eksik incelemeye dayalı olarak tesis edilen Kurul kararının bu kısmında hukuka uygunluk görülmediği belirtilmiş, kararın bu kısmı Dairemizin yukarıda anılan kararı ile kesin olarak onanmıştır.
Dava konusu Kurul kararı incelendiğinde, yargı kararının gereğinin yerine getirilmesi doğrultusunda, ilgili meslek mensubundan, 26/11/2020 tarih ve 17587 sayılı Kurum yazısı ile … Otomotiv-… İnşaat iş ortaklığı adına … Kerestecilik ve Nakliye Şirketi tarafından düzenlenen 20/09/2019 tarihli fiyat teklifi ve fiyat teklifine dayanak teşkil eden “Çam Kerestesi 2. Sınıf” ürünlerine ilişkin düzenlenen tüm bilgi ve belgelerin (fatura, yevmiye defteri, envanter defteri vb.) meslek mensubu onaylı suretlerinin gönderilmesi, Solmaz İnşaat adına Yılmaz Kerestecilik ve Nakliye Şirketi tarafından düzenlenen 10/09/2019 tarihli fiyat teklifi ve fiyat teklifine dayanak teşkil eden 10/09/2019 tarihli ve 01 sayılı EK-O.6 satış tutarı tespit tutanağına konu “Çam Kerestesi 2. Sınıf” ürünlerine ilişkin düzenlenen tüm bilgi ve belgelerin (fatura, yevmiye defteri, envanter defteri vb.) meslek mensubu onaylı suretlerinin gönderilmesi talep edilmiş, gelen cevaplar değerlendirilmiştir. Diğer bir anlatımla, “Çam Kerestesi 2. Sınıf” analiz girdisine ilişkin belgeler hakkında davalı idarece yargı kararı doğrultusunda araştırma ve yazışmalar yapılmıştır.
Ayrıca, yapılan yazışmalar sonucunda gelen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden, Solmaz İnşaat tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan 10/09/2019 tarihli fiyat teklifi ve fiyat teklifine dayanak teşkil eden 10/09/2019 tarih ve 02 sayılı satış tutarı tespit tutanağına konu “Çam Kerestesi 2. Sınıf” ürünü anılan ürüne ait tablo halinde belirtilen 14 adet satış faturası ve satış faturalarına ilişkin yevmiye kayıt örneklerinin sunulduğu, söz konusu faturalardaki toplam miktar (m3), ortalama birim fiyat ve toplam tutarın anılan istekli tarafından sunulan satış tutarı tespit tutanağında yer alan yevmiye defteri kayıt adedi, toplam tutar, toplam miktar ve ağırlıklı ortalama birim satış tutarı ile uyumlu olduğu da dikkate alındığında davacının iddiasının bu yönüyle Solmaz İnşaat açısından yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, Anayasa'nın 138. ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesi hükümleri uyarınca idarelerin yargı kararlarını uygulamak zorunda olduğu, davalı idarece 2577 sayılı Kanunun 28. maddesi uyarınca yargı kararının uygulanması amacıyla ve yargı kararında belirtilen gerekçelerle işlem tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu kurul kararının, ihalede en avantajlı ikinci teklif sahibi ile Solmaz Taahhüt tarafından sunulan Çam Kerestesi 2. Sınıf analiz girdisine ilişkin kısmı yönünden hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında bu kısım yönünden hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dava konusu kurul kararının, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan "Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100 HP (1yd3)” ve “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 210 HP (21/2yd3)” analiz girdisine ilişkin kısım ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile … Taahhüt İnşaat A.Ş. tarafından sunulan “Yuvarlak Yapı Odunu 2. Sınıf Çam” girdisine ilişkin kısmı yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA;
4.Dava konusu kurul kararının, ihalede en avantajlı ikinci teklif sahibi ile Solmaz Taahhüt tarafından sunulan Çam Kerestesi 2. Sınıf analiz girdisine ilişkin kısmı yönünden davanın REDDİNE;
5. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
8. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde kullanılmayan …-TL harcın davalı idareye iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 27/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi