Danıştay 10. Daire 2019/12804 Esas 2021/2814 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/12804
Karar No : 2021/2814


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili, Milas ilçesinde bulunan 14.984,83 m² yüzölçümlü … (yeni …) parsel sayılı taşınmazın Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sınırları içerisine alınmasına ilişkin … tarih ve … sayılı, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Milli Parklar Dairesi Başkanlığı işleminin, alanın sınırlarını yeniden belirleyen … tarih ve … sayılı işlemin ve Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı sayısal sınırlarını belirleyen … tarih ve … sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü işleminin anılan taşınmaza ilişkin kısımlarının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dosyada bulunan bilgi ve belgeler ile mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda alınan bilirkişi raporu da dikkate alınarak dava konusu taşınmazın, koruma altına alınan Halep Çamının yetişme ve yayılış muhitinde bulunduğu ve dava konusu edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu, dava konusu işlemlerin yetki unsuru yönünden sakat olduğu ileri sürülmüş ise de, … tarihinde … numaralı Kadastro Komisyonunca düzenlenen 2/B uygulama tutanağı ile hazine adına orman sınırları dışına çıkartılmasına karar verilen dava konusu taşınmazın uyuşmazlığa konu işlemin tesis edildiği 1988 tarihi itibariyle hukuki olarak orman vasfını taşıdığı ve işlem tarihinde yürürlükte olan Milli Parklar Kanunu'nun 3. maddesi uyarınca Orman ve orman rejimine giren yerlerde, tabiatı koruma alanlarının Tarım ve Orman Bakanlığı'nın onayı ile belirleneceği, uyuşmazlık konusu … tarih ve … sayılı işlemin Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı müsteşar yardımcısı Olur'u ve imzasıyla tesis edildiği görüldüğünden yetki unsuru yönünden yasal mevzuata aykırılık görülmeyerek davacının bu iddiasına itibar edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.


Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu ... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usûle uygun olduğu, davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
Anılan kararın davacı tarafından temyizi üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince kararın kesin olduğu gerekçesiyle … tarih ve E:…, K:…, T.No:… sayılı kararıyla temyiz isteminin reddine karar verilmiş ve bu kararda ayrıca 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 97. ve 109. maddeleri uyarınca uyuşmazlık konusu işlemleri tesis etme yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na verildiği gerekçesiyle bu aşamadan itibaren husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak düzeltilmesine de karar verilmiştir.
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, T.No:… sayılı temyiz isteminin reddi yolundaki kararının davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 03/04/2019 tarih ve E:2019/145, K:2019/2560 sayılı kararıyla; ilgililer bakımından sürekli, nesnel ve genel sonuçlar doğuran ve bu haliyle düzenleyici işlem niteliğindeki "Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı" belirleme işlemiyle bu alanın sınırlarının belirtilmesine ilişkin işlemler aleyhine açılan davada verilen temyize konu kararın, davaya konu edilen işlemlerin 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesi kapsamında düzenleyici işlem olması nedeniyle temyize tabi olduğu sonucuna ulaşıldığından, istinaf başvurusunun reddi yolundaki kararın "kesin" olduğu gerekçesiyle verilen temyiz isteminin reddine ilişkin kararda hukuki isabet bulunmadığı ve davacı tarafın temyiz dilekçelerinin hasım mevkiine alınan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına tebliğ edilmediği ve dosyanın tekemmül etmediği gerekçesiyle anılan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Bu karar üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi tarafından bozma kararına uyularak dosya tekemmül ettirildikten sonra … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla, dosyanın Danıştay Başkanlığına gönderilmesine karar verilmiştir.
Ayrıca davacı … vekili Av. … tarafından, müvekkilinin dava konusu taşınmazı satın aldığı belirtilerek hak sahibi olarak davacı konumuna alınmasının istenilmesi üzerine, … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla "… tarih ve E:…, K:… sayılı kararda yazım hatası yapılarak "…" olarak yazılan kısmın; "…" biçiminde düzeltilmesine" karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından dava konusu işlemlerin Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce tesis edildiği, davanın doğru hasım olan Tarım ve Orman Bakanlığına yönlendirilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY_TETKİK_HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, T.No:2018/298 sayılı kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından Orman ve Su İşleri Bakanlığı hasım gösterilerek davanın açıldığı, … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında da davalı olarak Orman ve Su İşleri Bakanlığının belirtildiği, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin yürürlüğe girmesi üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, T.No:… sayılı kararında Orman ve Su İşleri Bakanlığı yerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hasım mevkiine alınmasına karar verildiği görülmektedir.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü" başlıklı 420. maddesinde; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve sulak alanların tespiti, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün görev ve yetkileri arasında sayılmış, aynı Kararnamenin 109. maddesinin 2. fıkrasında ise "Orman ve orman rejimine tabi olmayan yerlerde Tarım ve Orman Bakanlığınca tespit edilen veya ettirilen tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, sulak alanlar ve benzeri diğer koruma alanları ile Bakanlıkça tespit edilen doğal sit alanları, tabiat varlıkları ve bunların koruma alanlarının tescil ve ilanı Bakanın onayı ile yapılır. Ancak Bakanlıkça yapı yasağı önerilen tabiat varlıkları ve doğal sit alanları dahil orman rejimine tabi olmayan bütün koruma alanları Cumhurbaşkanınca tescil ve ilan edilir. Uygulama imar planı kararı ile yapı yasağı getirilen özel mülkiyete konu alanlara ilişkin arazi ve arsa düzenlemesi, trampa veya kamulaştırma işlemleri, bu alanların yönetimi ve işletmesini üstlenen kuruluşlarca veya Bakanlıkça gerçekleştirilir.
" hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları ve sulak alanların tespiti işlemlerinden kaynaklanan davaların Tarım ve Orman Bakanlığı husumeti ile görülmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemler incelendiğinde, tabiatı koruma alanının belirlenmesi niteliğinde olduğu görülmektedir. Bu nedenle, davanın tabiatı koruma alanlarının tespiti ile görevli Tarım ve Orman Bakanlığı husumetiyle görülmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hasım mevkiinden çıkarılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hasım mevkine alınmasına ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Davacının Temyiz İsteminin İncelenmesi;
… Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesi tarafından dosya usulüne uygun bir şekilde tekemmül ettirildikten sonra temyiz istemi hakkında karar verilmek üzere Dairemize gönderileceğinden, davacının temyiz talebi hakkında bu aşamada karar verilmesine gerek bulunmamaktadır.
Öte yandan, İdari yargılama usulü bakımından, tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik halinde davaya devam edilebilmesi, yalnızca 2577 sayılı Kanun'un 26. maddesinde sayılan hallere münhasır olup, dava konusunun devri yoluyla dava ve temyiz hakkının nakline olanak bulunmamaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davanın devamı esnasında 05/12/2016 tarihli satış işlemiyle dava konusu taşınmazın mülkiyetinin … isimli şahsa devredildiği, Bölge İdare Mahkemesince, ilgilinin 24/10/2019 tarihinde kayda giren dilekçe ile davaya davacı sıfatı ile devam etmek istediğini ve yanlışlığın giderilmesi gerektiğini bildirmesi üzerine … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla yanlışlığın düzeltilmesine karar verilerek mahkeme kararında "…" olarak yazılan kısmın; " …" biçiminde düzeltilmesine karar verildiği anlaşılmıştır. Dava konusu arazinin tabiatı koruma alanı olarak ilanına ilişkin işlemlerin iptali istemiyle açılan işbu davada; karar verilebilmesi için mülkiyet bağının davanın sonuna kadar devam etme mecburiyetinin olmadığı, davanın devamı sırasında eski malikin uyuşmazlığa konu taşınmazla mülkiyet ilişkisinin kalmaması ve taşınmazın başka bir şahsın mülkiyetine geçmesi nedeniyle önceki malik olan davacı …'un bakılan davayla ilgili olarak artık kişisel, meşru ve güncel bir menfaatininin bulunmadığı yönünde bir nitelendirme de yapılamayacağı açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, davayı açan …'un dava konusu taşınmaz ile mülkiyet bağının 05/12/2016 tarihli satış işlemiyle sona erdiği, davanın devamı sırasında devredilen davaya konu hakka, yeni malikin sahip olduğu ve halefiyet ilkeleri gereğince yeni malik yönünden davaya devam edilmesi yönünde Mahkemece karar verildiği anlaşılmış ise de, davayı takip hakkının da yeni malike geçtiği kabul edilerek davanın yeni malik yönünden devamına olanak bulunmadığı, yeni malik …'nin ancak davacı yanında müdahil olarak davaya katılabilmesinin hukuken mümkün olduğu açıktır.
Bu itibarla, Bölge İdare Mahkemesince, dava konusu taşınmazın önceki maliki …'un davaya devam edip etmeyeceği hususu araştırılmak suretiyle karar verilmesi gerektiği tabiidir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı kararının Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hasım mevkiine alınmasına ilişkin kısmının BOZULMASINA,
2. Dava konusu taşınmazın önceki maliki …'un davaya devam edip etmeyeceği hususu araştırıldıktan ve Tarım ve Orman Bakanlığı hasım mevkiine alınarak, davacının 07/09/2018 tarihli temyiz dilekçesinin Tarım ve Orman Bakanlığına tebliğ edilmesi suretiyle tekemmülü sağlandıktan sonra, yeniden bir karar verilerek Dairemize gönderilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 31/05/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.