MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 09/07/2012 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabul kısmen reddine dair verilen 21/04/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı, dava konusu taşınmazların kadastro çalışmaları sırasında davalı köy tüzel kişiliği adına tespit gördüğünü, dava konusu taşınmazların devletin hüküm ve tasarrufu altında kamunun ortak malı olduğunu, bu nedenle tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davalı köy muhtarı, bir kısım taşınmazın kamulaştırıldığını, bir kısmın da çeşme olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.
Hükmü davacı Hazine vekili temyiz etmiştir.
Dava, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların tapusun iptali ile Hazine adına tescili istemine ilişkindir.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m.3,4).
31.05.1965 tarihli ve 4/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı ile “...tek başına bir köye ait bulunan mera, yaylak ve kışlakların tümünün veya bir parçasının bir başka köy sınırı içine alınmış olması halinde, sınır değişikliğinin ikinci köye bir yararlanma hakkı sağlamayacağı ve ilk köyün eskiden olduğu gibi bu yerlerden tek başına yararlanacağı” öngörülmüş olup, bu karar 4342 sayılı Mera Kanununun 29. maddesi ile de yasa hükmü haline gelmiştir. Böylece, bir köy ya da belediye sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde bir başka köy veya belediyenin de intifa hakkı olabileceği kabul edilmiş, idari sınırların aidiyetin belirlenmesinde önemi olmadığı vurgulanmıştır. İdari sınırlar sadece yetkili mahkemenin saptanmasında önem arz eder.
Meraya elatmanın önlenmesi davası, kadim yararlanma hakkı olan köy veya belediye tüzel kişiliği ya da taşınmazın devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olması nedeniyle Hazine tarafından açılabilir. Aynı şekilde, bir yerin mera olduğu iddiasıyla köy veya belediye tüzel kişiliğinin ya da Hazinenin tapu iptali ve sınırlandırma istemiyle dava açmasına olanak vardır.
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, tahsise ya da kadim kullanma hakkına dayanılabilir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi, kadimlik iddiası varsa bu hususun araştırılması, gerektiğinde köyün kuruluş tarihinin İçişleri Bakanlığından sorulması ve köyün kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir.
Keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak keşifte; tahsise dayanılıyorsa tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığı ile uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, taşınmazın mera olmadığı iddiasının bulunması halinde varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Kadimlik iddiasında ise, yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince;
Davacı Hazine temsilcisi, 101 ada 3, 102 ada 1, 103 ada 7, 103 ada 8, 105 ada 40, 106 ada 93, 110 ada 9, 113 ada 2, 113 ada 26, 113 ada 31, 118 ada 69, 118 ada 141, 118 ada 16 parsel sayılı taşınmazların Devletin Hüküm ve Tasarrufu altındaki yerlerden olduğunu belirterek tapularının iptali ile tescilini istemiştir. Mahkemece 101 ada 3, 110 ada 9 ve 118 ada 141 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz edenin sıfatına göre yapılan temyiz incelemesi sonucunda yapılan inceleme ve araştırma hüküm vermeye yeterli görülmemiştir. Mahkemece mahallinde yapılan keşif sonucu alınan mahalli bilirkişi beyanları, uzman bilirkişi raporları birbiriyle çelişkili ve yetersizdir. Uzman ziraat bilirkişi tarafından dava konusu 110 ada 9 ve 118 ada 141 parseller hakkında rapor düzenlenmemiş, mahalli bilirkişiler yeterli beyanda bulunmamıştır.
Mahkemece yapılacak keşifte; çekişmeli taşınmazlar ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden mahalli bilirkişiler seçilmeli, uzman bilirkişi eşliğinde yapılan incelemede taşınmazların toprak yapıları incelenmeli, taşınmazların öncesinde ve mevcut durumda kullanım durumu belirlenmeli ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmesi doğru görülmemiş hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/05/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.