Danıştay 8. Daire 2017/669 Esas 2021/2945 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/669
Karar No : 2021/2945


Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe usul ve kanuna uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına ve temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :

(X)- Dava, davacının, Ankara ili, Çankaya ilçesi, … mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve mera olarak tespit edilen tescil harici taşınmazın 71.500,00 m2'lik kısmında tras madeni cevherleşmesi bulunması nedeniyle madencilik faaliyetinde kullanılması amacıyla 4342 sayılı Mera Kanunu'nun 14/a maddesi uyarınca tahsis amacının değiştirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı Kanunun 31. maddesiyle yollamada bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 266. maddesinde, mahkemenin çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verileceği, ancak genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı; 273. maddesinde, mahkemenin bilirkişinin görevlendirilmesine ilişkin kararında inceleme konusunun bütün sınırlarıyla açıkça belirlenmesine ve bilirkişinin cevaplaması gereken sorulara ilişkin hususlara yer vermek zorunda olduğu; 282. maddesinde ise hâkimin bilirkişinin oy ve görüşünü diğer delillerle birlikte serbestçe değerlendireceği kurala bağlanmıştır.
4342 sayılı Mera Kanunu'nun 14. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; “Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının talebi üzerine, 3213 sayılı Maden Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre, arama faaliyetleri sonunda rezervi belirlenen maden ve petrol faaliyeti için zaruri olan yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır.'' düzenlemesine yer verilmiştir.
4342 sayılı Kanuna dayanılarak çıkartılan ve 31/07/1998 tarih ve 23419 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mera Yönetmeliği'nin ‘Tahsis Amacının Değiştirilmesi’ başlıklı 8. maddesinde, “Mera, yaylak ve kışlak alanları ile umuma ait çayır, otlak ve kamu orta mallarının tahsis amacı; zaruri olan hallerde ilgili müdürlüğün Bakanlık İl Müdürlüğüne talebi, Komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, talep edilen alanın tamamının veya bir kısmının tahsis amacı valilikçe değiştirilebilir. Tahsis amacı değiştirilen alanların tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. İlgili müdürlüğün tahsis amacı değişikliği başvurularında, talebin amacını ve büyüklüğünü belirten belgelerle birlikte, istenen diğer belgelerin, asılları veya onaylı suretleri eklenir. Komisyon ilgili müdürlükten, gerekli gördüğü hallerde ek bilgi ve belge isteyebilir. Valiliğin kararına esas olacak rapor Komisyonca hazırlanarak, karar defterine geçirilir ve üyelerce imzalanır. İnceleme raporları Komisyona sunulmak üzere teknik ekipler vasıtasıyla hazırlanır. Tahsis amacı değişikliği talep edilen alan için teknik ekip tarafından hazırlanan rapor olumlu ise yirmi yıllık ot geliri de bir raporla tespit edilerek Komisyona teslim edilir. Teknik Ekip; inceleme raporunu istenen bilgi ve belgelere göre hazırlar, talep ile ilgili kesin görüşünü de belirterek raporu imzalar ve Mera Komisyonuna teslim eder. Teknik ekipçe hazırlanacak inceleme raporu; bölgedeki hayvan sayısı, hayvanın cinsi, kaba yem kaynakları, kaba yem üretimi, kaba yem açığı, üretilen kaba yemin ihtiyacı karşılama oranı ile tahsis amacının değiştirilmesi halinde kaba yem ihtiyacının nereden karşılanacağı, meranın vasfı, topografyası, toprak yapısı, vejetasyonun yapısı, otlatma kapasitesi, yatırım için talep edilen alanın dışında başka uygun alan olup olmadığı, yatırımın hangi parasal kaynaktan yapılacağı, köyün toplam merası, teknik ekibin kesin görüşü, çiftçi hane sayısı, çiftçi görüşü gibi bilgileri içerir. (…..)” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacının Ankara ili, Çankaya ilçesi, … mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve mera olarak tespit edilen tescil harici taşınmazın 71.500,00 m2'lik kısmında tras madeni cevherleşmesi bulunması nedeniyle madencilik faaliyetinde kullanılması amacıyla söz konusu alanların 4342 sayılı Mera Kanunu'nun 14/a maddesi uyarınca tahsis amacının değiştirilmesi yolunda yaptığı başvurunun Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından uygun görülerek dosyanın gereği için davalı Ankara Valiliğine gönderildiği, ancak kaba yem açığının çok fazla olması nedeniyle yem bitkileri ekilişi ile bu açığın kapatılamayacağı, köyde hayvan varlığının il ortalamasının üstünde olduğu, hayvancılık faaliyetinin tahsis amacı değişikliğinden olumsuz yönde etkileneceği, çiftçi hane reislerinin tahsis amacı değişikliğine uygun görüş vermediği, tahsis amacı değişikliği ile mera bütünlüğünün bozulacağı gerekçeleriyle başvurunun reddedildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda ilgili kısımlarına yer verilen mera mevzuatı uyarınca, tahsis amacı değiştirilmedikçe meralardan, Mera Kanunu'nda gösterilenden başka şekilde yararlanılamayacağının düzenlendiği, Kanunda hangi durumlarda mera tahsis amacı değişikliği yapılacağının tahdidi olarak sayıldığı, tahsis amacı değişikliğine ilişkin hususlardan biri olan teknik ekip raporunun bölgedeki hayvan sayısı, hayvanın cinsi, kaba yem açığı, köyün toplam merası, çiftçi hane görüşü gibi detaylı bilgileri içerecek şekilde hazırlandığı görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, dava konusu mera vasıflı taşınmazda madencilik faaliyeti yürütülebilmesi için tahsis amacı değişikliği yapılmasının uygunluğunun tespiti açısından İdare Mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmış; düzenlenen bilirkişi raporunda tahsis amacının değiştirilmesinin uygun olduğu kanaatine varılması üzerine söz konusu rapor hükme esas alınarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunun incelenmesi neticesinde, mera alanındaki eğimin %25'ten fazla ve arazinin önemli bir kısmının hayvan otlatmasına imkan vermeyecek şekilde eğimli olduğunun belirtildiği görülmekle birlikte, teknik ekipçe düzenlenen rapora göre, dava konusu meradan yararlanan köyün hayvan varlığının büyük bir kısmının küçükbaş hayvanlardan oluştuğu, bu nedenle dava konusu alandaki eğimin küçükbaş hayvanların bu alandan yararlanmasına engel teşkil edecek düzeyde olup olmadığının tespitinin gerektiği, ancak bilirkişi raporunda yalnızca, hayvanların bu alandan yararlanamayacağı yönünde genel bir değerlendirmede bulunulduğu, ayrıca, bilirkişi raporunun teknik ekip tarafından mera mevzuatı uyarınca düzenlenen inceleme raporunda bulunması gereken şekilde detaylı incelemeyi içermediği görülmüştür.
Öte yandan, gerek teknik ekip raporunda gerekse de bilirkişi raporunda belirtildiği üzere, dava konusu alanın yerleşim yerine yakın mesafede bulunduğu, bu nedenle madencilik faaliyetinin çevreye, hayvancılığa ve yerleşim yerlerine olası etkilerinin etkin şekilde ortaya konulabilmesi amacıyla bilirkişi heyetinde bir çevre mühendisinin de bulunması gerektiği sonucuna varılmakla, dosyada yer alan bilirkişi raporunun hükme esas alınabilecek yeterlilikte görülmemiştir.
Bu bağlamda, uyuşmazlığın çözümü için aralarında en az bir çevre mühendisinin de bulunduğu bilirkişi heyetinden, yukarıda ayrıntısı yer alan inceleme ve araştırma eksikliklerinin gidirildiği yeni bir raporun alınması gerektiğinden, eksik inceleme ve değerlendirmeye dayalı olarak düzenlenen bilirkişi raporu hükme esas alınarak verilen İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyu ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.