Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/229 Esas 2021/1191 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/229
Karar No : 2021/1191

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DİĞER DAVALI : … Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Belediye Başkanlığı

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 07/11/2019 tarih ve E:2013/5045, K:2019/7626 sayılı kararının yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 20/03/2007 tarih ve 2007/5 sayılı Genelgesi ile 05/03/2007 tarih ve 5578 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü arasındaki 5578 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2. Maddesinin Uygulanması ile İlgili Protokol'ün iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 07/11/2019 tarih ve E:2013/5045, K:2019/7626 sayılı kararıyla;
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu'nun 8. maddesinin, 15/05/2014 tarih ve 29001 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile kapsamlı bir değişikliğe uğraması üzerine; davalı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı tarafından yayımlanan 12/06/2014 tarih ve 34306 sayılı 5403 sayılı Kanun Uygulamaları konulu Genelge ile, dava konusu 2007/5 sayılı Genelge'nin yürürlükten kaldırıldığı,
5403 sayılı Kanun'un 8. maddesinin kapsamlı bir değişikliğe uğraması ve ilgili Genelge'nin de yürürlükten kalkması üzerine dava konusu edilen Protokol'ün de uygulama alanının kalmadığı görüldüğünden davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle; dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından, davanın yargılama giderleri ile vekalet ücretine ilişkin kısımlarının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin yollamada bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği, davanın açıldığı tarihteki haklılık durumu değerlendirilirken Danıştay Onuncu Dairesinin 21/04/2014 tarih ve E:2013/5045 sayılı, dava konusu Genelge ve Protokol'ün kısmen yürütülmesinin durdurulması, kısmen yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolundaki kararı da göz önünde bulundurularak, yargılama giderlerinin taraflar arasında eşit olarak paylaştırılması ve idareleri lehine de vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyize konu kısımlarının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerden Tarım ve Orman Bakanlığının temyiz isteminin REDDİNE;
2. Danıştay Onuncu Dairesinin 07/11/2019 tarih ve E:2013/5045, K:2019/7626 sayılı kararının temyize konu yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 09/06/2021 tarihinde, oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY (X)
1. Çoğunluk kararıyla, dava konusu 20/03/2007 tarih ve 2007/5 sayılı Genelge'nin yürürlükten kaldırıldığı ve 05/03/2007 tarih ve 5578 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü arasındaki 5578 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2. Maddesinin Uygulanması ile İlgili Protokol'ün de uygulama alanının kalmadığı gözetilerek davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle verilen dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Daire kararının, temyize konu yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı idareler üzerinde bırakılmasına ilişkin kısmı onanmıştır.
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31 inci maddesinde, anılan Kanun'da hüküm bulunmayan hususlarda “yargılama giderleri”ne ilişkin olarak 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür. 1086 sayılı Kanun, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 450 nci maddesiyle yürürlükten kaldırılmış olup, 6100 sayılı Kanunun 447 nci maddesinde “Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır.” hükmü yer almıştır.
6100 sayılı Kanun'un “Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri” başlıklı 331 inci maddesinin birinci fıkrasında da: “Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.” kuralı yer almaktadır.
3. Sonradan yürürlüğe konulan bir Genelge ile dava konusu Genelge'nin kaldırılmış olması ve dava konusu Protokol'ün de uygulanma imkanının kalmamış olması nedeniyle davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, işin esasına girilerek haklılık/haksızlık değerlendirmesi yapılmaksızın karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesine rağmen, yargılama giderlerinin davalı idareler üzerinde bırakılmasında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
4. İdari işlemlerin -bu arada düzenleyici işlemlerin- hukuka uygun olduklarına dair bir yargı kararına gereksinim duymadan hukuka uygun kabul edilerek ilgililer üzerinde hukukî sonuç doğurması olarak tanımlanabilen “hukuka uygunluk karinesi”ne göre de dava konusu Genelge ve Protokol hükümlerinin, 6100 sayılı Kanunun 331 inci maddesinde zikredilen “davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumu” kapsamında, hukuka uygun sayılması gerektiği, öte yandan davanın açıldığı tarihteki hukuka uygunluk durumu değerlendirilirken, Danıştay Onuncu Dairesinin 21/04/2014 tarih ve E:2013/5045 sayılı; dava konusu Protokol ve Genelge'nin kısmen yürütmesinin durdurulması, kısmen yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolundaki kararının da varlığı göz önüne alındığında, yargılama giderlerinin taraflar arasında eşit olarak paylaştırılması ve davalı idareler lehine de vekalet ücretine hükmedilmesi gerekmektedir.
5. Açıklanan nedenlerle, davalı idarelerden Tarım ve Orman Bakanlığının temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının temyize konu yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği oyuyla, çoğunluk görüşüne katılmıyorum.

KARŞI OY (XX)
Temyize konu kararda, dava konusu 20/03/2007 tarih ve 2007/5 sayılı Genelge'nin yürürlükten kaldırıldığı ve 05/03/2007 tarih ve 5578 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü arasındaki 5578 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 2. Maddesinin Uygulanması İle İlgili Protokol'ün de uygulama alanının kalmadığı gözetilerek davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, davalı idareler aleyhine yargılama giderlerine ve vekalet ücretine hükmedilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinde, bu Kanun'da hüküm bulunmayan ve madde metninde sayılan hallerde 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun uygulanacağı belirtilmiş, sözü edilen haller arasında “yargılama giderlerine” de yer verilmiş, 04/02/2011 tarih ve 27836 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 450. maddesiyle 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu yürürlükten kaldırılmış, aynı Kanun’un 447. maddesinin ikinci fıkrasında ise; “Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18/6/1927 tarih ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır.” hükmüne yer verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun “Yargılama giderinin kapsamı” başlıklı 331. maddesinde yargılama giderlerini oluşturan unsurlar sayılmış, maddenin 1/ğ bendinde; vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücretinin yargılama giderleri arasında olduğu belirtilmiş, Kanun’un “Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri” başlıklı 331. maddesinin birinci fıkrasında da; “Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.” kuralına yer verilmiştir.
Temyiz başvurusuna konu kararda, davanın konusunun kalmadığı gerekçesiyle, işin esasına girilerek haklılık/haksızlık değerlendirmesi yapılmaksızın karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesine rağmen yargılama giderlerinin davalı idareler üzerinde bırakılmasına karar verildiği ve bu giderler arasında yer alan vekalet ücretinin davalı idarelerce davacıya ödenmesine hükmedildiği görülmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinde yer alan atıf hükmü uyarınca yargılama giderleri konusunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiğinde kuşku bulunmamaktadır.
6100 sayılı Kanun’un 331. maddesinin birinci fıkrasında, davanın konusuz kalması nedeniyle esası hakkında karar verilmesine gerek bulunmayan hallerde yargılama giderlerinin ne şekilde takdir edileceği hususu düzenlenmiştir.
Temyiz başvurusuna konu kararda, davanın konusuz kaldığından bahisle uyuşmazlığın esası hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmiş olması nedeniyle, başvuruya konu kararın hüküm fıkrasında yer alan yargılama giderlerine 6100 sayılı Kanun’un metnine yer verilen 331. maddesinin birinci fıkrasındaki kural çerçevesinde hükmedilmesi gerekir.
Öte yandan, "davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumu" değerlendirilirken, Danıştay Onuncu Dairesinin 21/04/2014 tarih ve E:2013/5045 sayılı; dava konusu Protokol ve Genelge'nin kısmen yürütmesinin durdurulması, kısmen yürütmenin durdurulması isteminin reddi yolundaki kararının da göz önünde bulundurulması gerektiği açıktır.
Bu durumda; karar verilmesine yer olmadığı kararıyla neticelenen davada, tarafların davanın açıldığı tarihteki haklılık durumları belirlenip buna göre yargılama giderleri konusunda hüküm kurulması gerekirken, böyle bir değerlendirme yapılmaksızın yargılama giderlerinin ve vekâlet ücretinin davalı idarelere yükletilmesine hükmedilmiş olduğundan, Daire kararının temyize konu yargılama giderleri ve vekalet ücretine ilişkin kısımlarının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.