Danıştay 10. Daire 2020/147 Esas 2021/3223 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/147
Karar No : 2021/3223

DAVACI : ...

DAVALI : … Bakanlığı

VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri Av. …
Hukuk Müşaviri Av. …

DAVANIN_KONUSU : Müstakil patoloji laboratuvarı ruhsatı olan davacının Özel ... Hastanesi bünyesinde laboratuvar kurup, bu hastaneye hizmet verebilmesi için ruhsat verilmesi istemiyle yapılan başvurunun, davacıya ait laboratuvar ruhsatının 29/05/2009 tarihli olması nedeniyle reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 27/03/2002 tarih ve 24708 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğine, 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan "11.3.2009 tarihine kadar" ibaresinin iptali istenilmiştir.

DAVACININ_İDDİALARI : Dava konusu düzenlemenin kazanılmış haklarla bağdaşmadığı, düzenlemenin amaçlanan yararı sağlamayacağı, ruhsat almasının gecikmesinin idarenin kusuru olduğu, sayıca az olan patoloji uzmanı öğretim üyelerinin sistem dışında kalmasının kamu yararına uygun olmadığı, dava konusu düzenlemenin ve bireysel işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmiştir.

DAVALININ SAVUNMASI : Özel Hastaneler Yönetmeliğindeki değişikliğin yayımlanma tarihi olan 11/03/2009 tarihi sonrasında kamudan istifa edip müstakil laboratuvar kurdurulması suretiyle planlama hükümlerinin etkisiz kılınmasının önüne geçmek maksadıyla hizmet alınacak müstakil laboratuvara 11/03/2009 tarihinden önce kurulma şartı getirildiği, Sağlık Bakanlığına 20/04/2010 tarihinde tebliğ edilen Danıştay Onuncu Dairesinin 26/02/2010 tarih ve E:2009/6423 sayılı kararıyla, Yönetmeliğin ek 5. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin yürütülmesinin durdurulması nedeniyle, müstakil laboratuvarların özel hastane bünyesinde laboratuvar kurması imkânı kalmadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ :2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 4. fıkrası gereği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 15/05/2015 tarih ve E:2013/2948, K:2015/2981 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/03/2019 tarih ve E:2016/1005, K:2019/1184 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararı uyarınca tetkik hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, müstakil patoloji laboratuvarı ruhsatı olan davacının Özel ... Hastanesi bünyesinde laboratuvar kurup, bu hastaneye hizmet verebilmesi için ruhsat verilmesi istemiyle yapılan başvurunun, davacıya ait laboratuvar ruhsatının 29/05/2009 tarihli olması nedeniyle reddine ilişkin ... tarih ve ... sayılı işlemin ve bu işlemin dayanağı olan 27/03/2002 tarih ve 24708 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğine, 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle eklenen ek 5. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde yer alan "11.3.2009 tarihine kadar" ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 15/05/2015 tarih ve E:2013/2948, K:2015/2981 sayılı kararı ile, dava konusu düzenleyici işlemin ve bireysel işlemin iptaline karar verilmiştir.
Kararın davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 20/03/2019 tarih ve E:2016/1005, K:2019/1184 sayılı kararıyla, Daire kararı bozulmuştur.
Buna göre, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı üzerine yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava daireleri kararlarına karşı Danıştay'da temyiz yoluna başvurulabileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 38. maddesinde, idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 4. fıkrasında da idare mahkemelerinin bozmaya uymayarak eski kararında ısrar edebileceği ancak Danıştay İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları kararlarına uyulmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmış; böylece Danıştay dava dairelerine, ilk derece mahkemesi olarak verdikleri kararların temyizen bozulması halinde ısrar olanağı tanınmamıştır.
2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu'nun 16. maddesinde; "Her hususi hastanede yatak sayısına uygun şekilde seririyat laboratuvarı ve arıtma etüvü, verem sanatoryumlarında her türlü teşhis yapılacak kuvvette bir röntgen cihazı, cerrahi ve doğum ameliyelerini yapan hastanelerde muntazam ameliyathaneler bulunur. Bu tesisat bulunmayan hastaneler hasta alamazlar...“ kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Özel Hastaneler Tüzüğü'nün "Ameliyathane, laboratuvar vb. hizmet yerleri" başlıklı 25. maddesinde; "Özel hastanelerde uzmanlık dallarının gereğine göre, yeterli sayıda ameliyathane, kroner bakım, uyandırma, ağrı, doğum, alçı, endoskopi odaları, laboratuvar vb. zorunlu hizmet yerleri ile hastanenin yatak sayısına ve işlevine uygun güç ve nitelikte en az 100 mA'lik bir röntgen aygıtının yer aldığı röntgen laboratuvarı bulunacaktır…." hükmü yer almaktadır.
Belirtilen yasal düzenleme ile her özel hastanede yatak sayısına uygun şekilde klinik laboratuvarı bulunması zorunluluğu getirilmiştir. Yasada, bulunması gereken laboratuvarlar hususunda bir belirleme yapılmamış, bu konudaki boşluk ise Tüzük ile tamamlanmış ve özel hastanelerde uzmanlık dallarının gereğine göre yeterli sayıda laboratuvar bulunması gerektiği kurala bağlanmıştır.
992 sayılı Seriri Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Kanunu'nun 1. maddesinde; muayyen ücret mukabilinde veya meccanen seriri taharriyat ve tahlilat yapılan veya masli teamüller aranılan umuma mahsus bakteriyoloji ve kimya laboratuvarların, yapılacak tahlilat ve taharriyatın cinsine göre ihtisas vesikasına malik ve Türkiye'de icrayı sanata mezun tabip, baytar, eczacı veya kimyagerler tarafından Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekaletinin müsaadesi istihsal edilmek suretiyle açılacağı, 2. maddesinde de; laboratuvar açacak her mütehassısın bu maddede belirtilen belgelerle birlikte mahalli sıhhiye ve muaveneti içtimaiye müdiriyetine başvuracağı hükme bağlanmıştır.
3153 sayılı Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; münhasıran röntgen şuaı vasıtası ile teşhis veya hem teşhis ve hem tedavi yahut radiyom veya radiyum emanasiyonu yahut radiyum mürekkebatile veya her türlü elektrik aletleri ile tedavi yapmak için müessese açmanın Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin iznine bağlı olduğu, 2. maddesinde ise; birinci maddede adı geçen müesseselerin yalnız ihtisas vesikası almış tabipler tarafından açılabileceği öngörülmüştür.
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 15/02/2008 tarih ve 26788 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişik 6. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, genel hastanelerin, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikler, yoğun bakım üniteleri ile radyoloji, biyokimya veya mikrobiyoloji laboratuvarlarını bünyesinde bulundurmak zorunda oldukları, 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, dal hastanelerinin, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikleri, üniteleri ve laboratuvarlarını bünyesinde bulundurmak zorunda oldukları, 28. maddesinin; (a) bendinde, ağız ve diş sağlığı ve göz hastalıkları dal hastaneleri haricindeki özel hastanelerde, bir adet seyyar röntgen cihazı bulunacağı ve en az 500 mA gücünde röntgen cihazının bulunduğu bir radyoloji laboratuarı kurulmasının zorunlu olduğu, (b) bendinde, genel hastanelerde uzmanlık dallarına göre biyokimya veya mikrobiyoloji laboratuvarı veyahut her ikisinin de bulunmasının zorunlu olduğu, ağız ve diş sağlığı ve göz hastalıkları dal hastaneleri haricindeki özel hastanelerde de, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği biyokimya ve/veya mikrobiyoloji laboratuvarının bulunmasının zorunlu olduğu, (c) bendinde, özel hastanelerin, hizmet vereceği uzmanlık alanının gerektirdiği hematoloji veya genetik laboratuvarlarını kurabileceği, (d) bendinde, özel hastanelerin, hizmet vereceği uzmanlık alanının gerektirdiği patoloji laboratuvarını kurabileceği kurala bağlanmıştır.
Anılan maddenin 11/03/2009 tarih ve 27166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan değişik 6. fıkrasında, özel hastanelerin bünyesinde bulunması zorunlu laboratuvarların dışında olan ve faaliyet gösterilen uzmanlık dalları için gerekli bulunan laboratuvar ve radyoloji hizmetlerinin hizmet satın alma yoluyla, müstakilen faaliyet göstermek üzere ilgili mevzuat uyarınca ruhsatlandırılan veya diğer özel hastaneler bünyesinde ruhsatlı olan veyahut kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde kurulan laboratuvarlardan karşılanabileceği, ek 5. maddesinin birinci fıkrasında, kalite ve verimliliği artırmak amacıyla Bakanlıkça, ek 4. maddedeki planlamadan istisna olarak ruhsatlı hastanelere aşağıdaki hususlarda izin verilebileceği belirtilmiş, dava konusu düzenlemenin yer aldığı, (d) bendinde, "11/3/2009 tarihine kadar ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulabilir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mevzuatın yukarıda aktarılan bu hükümlerinden, özel hastane türü olan "Genel Hastanelerin" Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen laboratuvarları, dal hastanelerinin ise hangi uzmanlık dalı ya da dallarıyla ilgili hastaları kabul edip, tedavi ediyorsa hizmet sunduğu o uzmanlık dalı/dallarının gerektirdiği laboratuvarları bünyesinde kurdurup kadrolu çalıştırılacak uzman adına ruhsatlandırmasının zorunlu olduğu, bu laboratuvarlar dışında hastanede kurulması zorunlu olmayan laboratuvarların hizmetlerinin ise, dışarıdan hizmet satınalma veya dışarıda ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulması suretiyle alınabileceği anlaşılmaktadır.
Dava konusu uyuşmazlıkta da davacının hastane bünyesinde kurmak istediği patoloji laboratuvarının, hastane bünyesinde kurulması zorunlu olan laboratuvarlardan olmadığı ve hizmet satınalma suretiyle hastane bünyesinde kurdurulabilecek laboratuvarlardan olduğu tartışmasız olup; uyuşmazlık davacıya ait müstakil laboratuvarın ruhsatının 29/05/2009 tarihli olması nedeniyle, dava konusu Yönetmelik hükmünde aranılan 11/03/2009 tarihinden önce ruhsatlandırılmış olma şartını taşımamasından kaynaklanmaktadır.
Özel Hastaneler Yönetmeliğinin ek 5. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi ile 11/03/2009 tarihine kadar ruhsatlandırılmış müstakil laboratuvarlardan hizmet alınarak hastane bünyesinde laboratuvar kurdurulabilmesine olanak sağlanmış olup, düzenlemede yer alan 11/03/2009 tarihi, düzenlemenin Resmî Gazete'de yayımlandığı tarihtir ve bu tarih itibarıyla kurulup ruhsatlandırılmış olan müstakil laboratuvarlar hak sahibi kılınmıştır.
Bu tarihe kadar ruhsatlandırılmış laboratuvarlara istisnai olarak tanınan bu hakkın düzenlemeden sonra kurulan laboratuvarlara da tanınması yolunda düzenleme yapılmasına davalı idarenin yargı kararıyla zorlanması hukuken mümkün değildir.
Ayrıca, davalı idare tarafından belirtildiği üzere, dava konusu değişiklikle getirilen 11/03/2009 şeklindeki tarih belirlemesi ile yeni kamu sağlık insan gücü kaynağının planlama dışında özel sektöre kullandırılmayarak kamu-özel dengesinin olumsuz etkilenmemesi, planlama hedeflerinden sapma yaşanmamasının sağlanması amaçlandığından, düzenlemenin bu yönden de kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu nedenle, dava konusu düzenlemede davacının iddiaları bağlamında hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu bireysel işlem de hukuka uygun görülen bu düzenleme dayanak alınarak tesis edildiğinden ve davacının sahip olduğu laboratuvarın düzenlemedeki şartı taşımadığı anlaşıldığından işlemde de hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davanın REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ve davacı tarafından yapılan … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, temyiz aşamasında davalı idare tarafından yapılan … TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından varsa artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/06/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.