Danıştay 8. Daire 2020/6758 Esas 2021/3229 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6758
Karar No : 2021/3229

Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- (Davalı) … Üniversitesi Rektörlüğü
Vekili : Av. …

2- (Davalı Yanında Davaya Katılan) …
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : …

stemin Özeti : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Marmara Üniversitesi … Fakültesi … Bölümünde Profesör olarak görev yapan davacı tarafından, ...'ın Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü … Anabilim Dalına yardımcı doçent olarak atanmasına yönelik … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davalı idarenin 2017-2021 stratejik çalışmaları ile ilgili görüşmelerde, öğrencilerin beklentileri arasında "girişimcilik, piyasa ekonomisi ile bağ, telif hakları" gibi konularda derslerin çoğaltılması isteğinin bulunduğu, öğrencilerin sanat ve ekonomi bağının kurulmasına dair beklentileriyle ilgili bir durumun sözkonusu olduğu, kişiye özel şartların getirilmediği, Yükseköğretim Kurumu veri tabanına göre, bu koşulları taşıyan birden fazla kişi olduğu, atanan kişinin, lisans programında verdiği dersin kapsamının fotoğraf endüstrisinde girişimcilik ve sanat ekonomisi üzerine, profesyonel yaşama hazırlama odaklı "İş idaresi" dersi olduğu gerekçesi ileri sürülmüş ise de, ilanda yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulunun, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilen ve/veya bilimsel açıdan gerekliliği olan özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğundan söz edilemeyeceği, getirilen koşulun başvurabilecek aday sayısını kısıtlamaya ve sadece bu şartı taşıyan bir ya da bir kaç adayı tanımlar, adayın atanmasını temine yönelik bir sonuç doğurabileceğinden, davalı idarenin bu maddi olgu, sav ve gerekçesi ile jüri raporlarında geçen "disiplinlerarası bakış-yaklaşım" yönüyle katkı sağlanacağı gibi değerlendirmelerin haklı ve hukuken itibar edilebilir makul bir somut nedenin olmadığı, bu nedenlerle dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare ve davalı yanında davaya katılan tarafından anılan kararın temyiz edilmesi üzerine bu karar, Dairemizin 08/06/2017 tarih ve E:2016/11173, K:2017/5057 sayılı kararında belirtilen, davacının bakılmakta olan davayı açtığı tarihte Fotoğraf Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmasının menfaat ilişkisinin kurulması için yeterli olmadığı ve dava konusu işlem ile meşru, güncel ve kişisel menfaatinin ihlal edilmediğinin anlaşıldığı, davanın ehliyet yönünden reddedilmesi gerekirken, işin esası hakkında verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkeme tarafından Dairemiz bozma kararına uyulmayarak verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, ilanda yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulunun, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilen ve/veya bilimsel açıdan gerekliliği olan özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğundan söz edilemeyeceği, getirilen koşulun başvurabilecek aday sayısını kısıtlamaya ve sadece bu şartı taşıyan bir ya da birkaç adayı tanımlar, adayın atanmasını temine yönelik bir sonuç doğurabileceğinden, davalı idarenin bu maddi olgu, sav ve gerekçesi ile jüri raporlarında geçen "disiplinlerarası bakış-yaklaşım" yönüyle katkı sağlanacağı gibi değerlendirmeler haklı ve hukuken itibar edilebilir makul bir somut neden olmadığı gerekçesiyle Mahkemenin ilk kararında ısrar edilmesine ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı ve davalı yanında davaya katılan tarafından Mahkemenin ısrar kararına karşı yapılan temyiz istemleri üzerine İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 28/11/2018 tarih ve E:2018/601, K:2018/5242 sayılı kararı ile, davacının, davayı açmakta menfaatinin bulunduğu kabul edilerek davanın esasının incelenmesi suretiyle verilen temyize konu kararın ısrara ilişkin kısmı hukuka uygun bulunarak Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ısrara ilişkin kısmının onanmasına işin esası incelenmek üzere dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiş, karar düzeltme istemi ise İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 22/06/2020 tarih ve E:2019/842, K:2020/1088 sayılı kararı ile reddedilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun dava konusu işlem tarihinde yürürlükteki haliyle 23. maddesinde; "a-Bir üniversite biriminde açık bulunan yardımcı doçentlik, isteklilerin başvurması için rektörlükçe ilan edilir. Fakültelerde ve fakültelere bağlı kuruluşlarda dekan, rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokullarda müdürler; biri o birimin yöneticisi, biri de o üniversite dışından olmak üzere üç profesör veya doçent tespit ederek bunlardan adayların her biri hakkında yazılı mütalaa isterler. Dekan veya ilgili müdür kendi yönetim kurullarının görüşünü de aldıktan sonra önerilerini rektöre sunar. Atama, rektör tarafından yapılır.....Yardımcı doçentliğe atanmada aranacak şartlar: (1) Doktora veya tıpta uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilecek belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olmak, (2) Fakülte, enstitü veya yüksekokul yönetim kurullarınca, biri o dilin öğretim üyesi olmak üzere seçilecek üç kişilik bir jüri tarafından; sınava girenin kendi bilim alanında Türkçeden yabancı dile, yabancı dilden Türkçeye 150 - 200 kelimelik bir çeviriyi kapsayan yabancı dil sınavını başarmak. c. Üniversiteler, yardımcı doçentlik kadrosuna atama için bu maddede aranan asgari koşulların yanında, Yükseköğretim Kurulunun onayını almak suretiyle, münhasıran bilimsel kaliteyi artırmak amacına yönelik olarak, bilim disiplinleri arasındaki farklılıkları da göz önünde bulundurarak, objektif ve denetlenebilir nitelikte ek koşullar belirleyebilirler." hükmü bulunmaktadır.
28/01/1982 tarih ve 17588 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği'nin "Atama İçin Önşart" başlıklı 2. maddesinin 2. fıkrasında; ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleriyle öngörülen koşulların yanısıra, doçentliğe atama ile yardımcı doçentliğe ve profesörlüğe yükseltme ve atamalarda ilan edilen bir kadroya başvurabilmek için yükseköğretim kurumları tarafından belirlenen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından uygun bulunan asgari kriterleri sağlamanın da zorunlu olduğu hususu düzenlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Marmara Üniversitesi … Fakültesi … Bölümü … Anabilim Dalında açık bulunan yardımcı doçentlik kadrosu için verilen ilan üzerine kadroya başvuran Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü mezunu, University of Southern California Ekonomi Bölümünde doktora yapmış, aynı zamanda Üniversitenin Güzel Sanatlar Enstitüsü Fotoğraf Anabilim Dalı'nda yüksek lisans öğrencisi olan ...'ın atanması ve davacının, yapılan atamanın safahatına ilişkin başvurusundan sonuç alamaması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, yardımcı doçentliğe atamaya ilişkin asgari koşulların ilgili mevzuatta belirlendiği, üniversitelere bunların haricinde Yükseköğretim Kurulu'nun onayını almak şartıyla ek koşullar belirleme yetkisi tanındığı, 2547 sayılı Kanun'un 23. maddesinde yer alan "bilim disiplinleri arasındaki farklılık" ibaresi ile anılan maddenin gerekçesinde yer alan "üniversitelerin gelişmişlik düzeyleri" ifadesi birlikte dikkate alındığında, bahsedilen ek koşulun genel nitelikteki koşullar olduğu ve Öğretim Üyeliğine Yükseltilme ve Atanma Yönetmeliği'nde de buna uygun şekilde, yardımcı doçentliğe atamaya ilişkin üniversitelerce belirlenecek asgari kriterlerin Yükseköğretim Kurulu'nun onayına tabi tutulduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, yardımcı doçent kadrosuna yapılacak atamalar için 2547 sayılı Kanun'da belirtilen koşulların dışında, üniversitelerin senatoları tarafından, anılan kadrolara yapılacak atamalar için belirlenen ve yasada yer almayan genel ve objektif nitelikteki ek kriterler için Yükseköğretim Kurulu'nun onayının alınması zorunludur.
Ancak, üniversiteler tarafından ilan edilen bir kadro için getirilen, özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik koşulların ise, Yükseköğretim Kurulunun onayına tabi olmadığı, ilanda yer alan koşulların; objektif ve denetlenebilir, kişileri tanımlar nitelikte olup olmadığı, ihtiyaç ve hizmet gerekleri gözetilmek suretiyle getirilip getirilmediği, getirilen koşulun bilimsel açıdan gerekli olup olmadığı, ilgili bilim dalına katkısının bulunup bulunmadığı yönlerinden hukuka uygunluk denetiminin yargı mercilerince yapılacağı kuşkusuzdur.
Uyuşmazlıkta, yardımcı doçent kadrosu için mevzuatta ve ilan da belirtilen koşulların aday açısından var olup olmadığını incelemek ve mütalaa vermek üzere oluşturulan sanat jürisi tarafından düzenlenen raporlar incelendiğinde, Prof. Dr. ...'in, davacının alanı ile ilgili gerekli akademik puanı karşıladığı, uluslararası proje yürütücülüğü konusunda verimli çalışmalarının bulunduğu, konulara disiplinlerarası yaklaşımı ve üretkenliği ile bölüme önemli katkılarının olacağı; Doç. Dr. ...'in, davacının yardımcı doçentlik kadrosu için gerekli olan koşulları yerine getirdiği, fotoğraf alanı ile ilgili çalışmalarının kentsel dönüşüm, mimari ve çalışan insan üzerine yoğunlaştığı, farklı malzeme ve farklı anlatım tekniklerine sahip deneysel çalışmalarının ulusal ve uluslararası karma sergilerde ve bienallerde sergilendiği, akademik ilgi alanlarının sanat ekonomisi ve kültürel ekonomi olduğu, bu alanların ülkemizde sanat dalında en çok ihtiyaç duyulan konulardan biri olduğu, uluslararası proje yöneticiliği konusundaki çalışmalarının, konulara disiplinlerarası yaklaşımının, davacının atanacağı Fotoğraf Bölümü'ne katkıda bulunacağı ve anılan kadro için en uygun aday olduğu; Prof. Dr. ...'nun, davacının kadroya atanmak için gerekli şartları sağladığı, sanatsal çalışmalarının yanı sıra çok sayıda bilimsel çalışmasının bulunduğu, önemli çalışmalarının arasında proje yürütücülüğünün de yer aldığı hususlarına değinilerek söz konusu yardımcı doçentlik kadrosuna davacının atanması yönünde görüş ve kanaatlere yer verildiği görülmektedir.
Diğer taraftan, dava dosyasında bulunan Güzel Sanatlar Fakültesi bünyesindeki bölümlerde çalışan öğretim elemanlarının mezun oldukları bölümler incelendiğinde, çeşitli bilim ve sanat alanlarından öğretim elemanlarının birlikte çalıştığı, Fotoğraf Bölümü'nde de buna uygun olarak öğretim elemanlarının sosyoloji, çevre mühendisliği, iktisat, işletme, iletişim ve fotoğraf gibi çeşitli bilim ve sanat dallarından mezun oldukları, farklı alanlarda yüksek lisans ve doktora derecelerine sahip oldukları görülmektedir. Bu bilgilerden Fotoğraf Bölümü'nün, salt fotoğraf bölümü mezunlarının istihdam edildiği bir alan olmayıp, disiplinlerarası çalışma yapılan bölümlerden biri olduğu, bu nedenle kadrosunda çeşitli alan mezunlarına da yer verildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla yardımcı doçentlik kadrosu için verilen ilan üzerine kadroya başvuran, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü mezunu, University of Southern California Ekonomi Bölümünde doktora yapmış, jüri raporları ile bölüme atanması yönünde olumlu görüş verilen, mevzuatta ve ilanda yer alan koşulları sağladığı açık olan davacının, aynı zamanda üniversitenin Güzel Sanatlar Enstitüsü Fotoğraf Anabilim Dalında yüksek lisans öğrencisi olması da, anılan bölüme atanamayacağı anlamına gelmediği de ifade edilmelidir.
Öte yandan, yardımcı doçentlik ilanında yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulu, bölümün çalışma sahası ve disiplinlerarası yaklaşımı ile birlikte değerlendirildiğinde, bu koşulun akademik yaşamda bir akademisyende bulunması gereken bir özellik olması ve anılan koşulu sağlayan birden fazla adayın varlığı nedeniyle, bu koşulun başvuruda bulunabilecek aday sayısını kısıtlamaya yönelik ve sadece bir adayı tanımlar nitelikte spesifik bir koşul olmadığı da açıktır.
Her ne kadar Mahkemece ilanda yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulunun, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilen, bilimsel açıdan gerekliliği olan özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğundan söz edilemeyeceği, getirilen koşulun başvurabilecek aday sayısını kısıtlamaya ve sadece bu şartı taşıyan bir yada bir kaç adayı tanımlar, adayın atanmasını temine yönelik bir sonuç doğurabileceği sonucuna ulaşılmakta ise de; davalı idarenin koşula yönelik olarak ileri sürdüğü, 2017-2021 stratejik çalışmaları ile ilgili görüşmelerde öğrencilerin beklentileri arasında "girişimcilik, piyasa ekonomisi ile bağ, telif hakları" gibi konularda derslerin çoğaltılması, öğrencilerin sanat ve ekonomi bağının kurulmasına ilişkin beklentileriyle ilgili bir durumun olduğu, kişiye özel şartlar getirilmediği, YÖK veri tabanına göre, bu koşulları taşıyan birden fazla kişi olduğu, atanan kişinin, lisans programında verdiği dersin kapsamının fotoğraf endüstrisinde girişimcilik ve sanat ekonomisi üzerine, profesyonel yaşama hazırlama odaklı "İş idaresi" dersi olduğu yönündeki iddiaları, davacının atanmasına yönelik olarak düzenlenen sanat jürisi olumlu raporları ve içeriğinde belirtilen hususlar ile bölümün disiplinlerarası yapısının varlığı ve alandaki gelişmeler, ayrıca ilanda yer alan koşulun bir veya birden fazla adayı tanımlar nitelikte bir koşul olmadığı, bölümün ihtiyaçları ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirildiği, bölümde yapılacak sanatsal ve bilimsel çalışmalarda gerekli olduğu ve akademik bir değer taşıdığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, ...'ın Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü Fotoğraf Anabilim Dalına yardımcı doçent olarak atanmasına ilişkin dava konusu … tarih ve … sayılı işlemde hukuka aykırılık, bu işlemi yukarıda yer verilen gerekçelerle iptal eden Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY:

Dava, Marmara Üniversitesi … Fakültesi … Bölümünde Profesör olarak görev yapan davacı tarafından, ...'ın … Fakültesi … Bölümü … Anabilim Dalına yardımcı doçent olarak atanmasına yönelik … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davalı idarenin 2017-2021 stratejik çalışmaları ile ilgili görüşmelerde, öğrencilerin beklentileri arasında "girişimcilik, piyasa ekonomisi ile bağ, telif hakları" gibi konularda derslerin çoğaltılması isteğinin bulunduğu, öğrencilerin sanat ve ekonomi bağının kurulmasına dair beklentileriyle ilgili bir durumun sözkonusu olduğu, kişiye özel şartların getirilmediği, Yükseköğretim Kurumu veri tabanına göre, bu koşulları taşıyan birden fazla kişi olduğu, atanan kişinin, lisans programında verdiği dersin kapsamının fotoğraf endüstrisinde girişimcilik ve sanat ekonomisi üzerine, profesyonel yaşama hazırlama odaklı "İş idaresi" dersi olduğu gerekçesi ileri sürülmüş ise de, ilanda yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulunun, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilen ve/veya bilimsel açıdan gerekliliği olan özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğundan söz edilemeyeceği, getirilen koşulun başvurabilecek aday sayısını kısıtlamaya ve sadece bu şartı taşıyan bir ya da bir kaç adayı tanımlar, adayın atanmasını temine yönelik bir sonuç doğurabileceğinden, davalı idarenin bu maddi olgu, sav ve gerekçesi ile jüri raporlarında geçen "disiplinlerarası bakış-yaklaşım" yönüyle katkı sağlanacağı gibi değerlendirmelerin haklı ve hukuken itibar edilebilir makul bir somut nedenin olmadığı, bu nedenlerle dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare ve davalı yanında davaya katılan tarafından anılan kararın temyiz edilmesi üzerine bu karar, Dairemizin 08/06/2017 tarih ve E:2016/11173, K:2017/5057 sayılı kararında belirtilen, davacının bakılmakta olan davayı açtığı tarihte Fotoğraf Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmasının menfaat ilişkisinin kurulması için yeterli olmadığı ve dava konusu işlem ile meşru, güncel ve kişisel menfaatinin ihlal edilmediğinin anlaşıldığı, davanın ehliyet yönünden reddedilmesi gerekirken, işin esası hakkında verilen kararda hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkeme tarafından Dairemiz bozma kararına uyulmayarak verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında, ilanda yer alan "Ulusal ve Uluslararası Araştırma Projesi Yürütücülüğü deneyimine sahip olmak" koşulunun, ihtiyaç ve hizmet gerekleri doğrultusunda getirilen ve/veya bilimsel açıdan gerekliliği olan özel ve ilan edilen kadroya özgü, spesifik bir koşul olduğundan söz edilemeyeceği, getirilen koşulun başvurabilecek aday sayısını kısıtlamaya ve sadece bu şartı taşıyan bir ya da birkaç adayı tanımlar, adayın atanmasını temine yönelik bir sonuç doğurabileceğinden, davalı idarenin bu maddi olgu, sav ve gerekçesi ile jüri raporlarında geçen "disiplinlerarası bakış-yaklaşım" yönüyle katkı sağlanacağı gibi değerlendirmeler haklı ve hukuken itibar edilebilir makul bir somut neden olmadığı gerekçesiyle Mahkemenin ilk kararında ısrar edilmesine ve dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı ve davalı yanında davaya katılan tarafından Mahkemenin ısrar kararına karşı yapılan temyiz istemleri üzerine İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 28/11/2018 tarih ve E:2018/601, K:2018/5242 sayılı kararı ile, davacının, davayı açmakta menfaatinin bulunduğu kabul edilerek davanın esasının incelenmesi suretiyle verilen temyize konu kararın ısrara ilişkin kısmı hukuka uygun bulunarak Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ısrara ilişkin kısmının onanmasına karar verilmiş, karar düzeltme istemi ise İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 22/06/2020 tarih ve E:2019/842, K:2020/1088 sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Uyuşmazlıkta, ilanda yer verilen koşulun, Fotoğraf Bölümü'nde ihtisaslaşmaya katkı sağlayan akademik bir değer olup olmadığı noktasından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan öğretim üyeliği için öngörülen bu ek koşulun, genel nitelikte olduğu değerlendirildiğinden anılan akademik değerlere uygun olmadığı, bölüme akademik anlamda katkısının olmayacağı anlaşılmaktadır. Bu nedenle, Mahkeme kararının, anılan gerekçeyle onanması gerektiği görüşüyle dava konusu işlemi hukuka uygun bulan Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.