Danıştay 6. Daire 1986/901 Esas 1986/1032 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1986
Karar No : 1032
Esas Yılı : 1986
Esas No : 901
Karar Tarihi : 26/11/986

BELEDİYELERİN İMAR PLANI DIŞINDA BELEDİYE SINIRLARI İÇERİSİNDE KALANYERDE YOL YAPMAK AMACIYLA KAMULAŞTIRMA YAPABİLECEĞİNDEN, AKSİNE VERİLEN MAHKEME KARARININ BOZULMASI HK.
Dava, davacıya ait taşınmazın yol yapımı amacıyla kamulaştırılmasına ilişkin Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmış İdare Mahkemesince, beldenin sokak ve meydanlarını plan ve programa göre düzenlemek görevinin 1580 sayılı yasanın 15.maddesinin 31.fıkrası hükmü ile Belediyelere verildiği, yol yapımı için kamulaştırma yapabilmesinin taşınmazın onanlı imar planında bu amaca ayrılmış olması koşuluna bağlı olduğu, taşınmazın ise belediye sınırları içinde imar planı dışında bulunduğu ve anılan yerin yol istikamet planlarının da henüz yapılmadığından, kamu yararı kararı alınarak kamulaştırma yapılmasında mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlem iptal edilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Anayasanın 46.maddesinde ve 2942 sayılı kamulaştırma Yasasının 1.maddesinde "... kamu yararının gerektirdiği hallerde ..." özel mülkiyette bulunan taşınmazların kamulaştırılacağı kuralının yer almış olması, kamulaştırma işlemlerinde esas ilkenin ve önemli olan yönün kamu yararı olduğu açıkça ortaya koymaktadır. Söz konusu yasada kamulaştırma işlemlerinde genel olarak kamu yararı kararına dayanılması öngörülmüş, ancak 6.maddenin son fıkrasıyla, onanlı özel plan projesine göre yapılacak inşaat ve tesisler için ayrıca kamu yararı kararı alınması ve bunun onaylanması gerekli görülmeyerek kamulaştırma yapacak idare, sözkonusu durumların varlığı halinde kamu yararı kararı alma zorunluluğundan bağışık tutulmak suretiyle ilkenin istisnası getirilmiştir. İstisnanın gerekçesi ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının onayından geçilerek teknik mükemmeliyet arzeden şehir imar planları ile diğer plan ve projelerin onaylama zorunluluğuna tabi kılınmasının gereksiz ve yararsız olacağı ve kamulaştırma işleminin tekemmülünü uzatacağıdır. İdareye kamulaştırmada kolaylık sağlayan bu istisnai durumun var olmaması halinde ise olağan yasal yolun başka bir deyişle kamu yararı kararı alınma yolunun izlenmesi doğal ve gereklidir. Öte yandan 1580 sayılı Belediye Kanununun 15.maddesinin 31.bendindeki plan ve programlara uygun olarak belde yollarının yapılmasıyla belediyelerin görevli kılınması halinin ise imar planında ve programında yer alan yolların yapımının, inşaasının belediyelere bir zorunluluk olarak getirildiği şeklinde değerlendirmek gerekir. Bu yasa kuralından imar planıyla düzenlenmemiş bir yörede yol yapmak için kamulaştırma yoluna gidilmeyeceği anlamı çıkarmak kamu hizmetlerinin gereklerine ters düşeceğinden doğru olmaz.
Bu durumda belediyelerin yol yapımı amacıyla kamulaştırma yapabilmelerinin taşınmazın onanlı imar planında yola ayrılmış olması yada yol istikamet planı bulunması koşuluna bağlı olduğu yolundaki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.