Danıştay 13. Daire 2021/1086 Esas 2021/2429 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/1086
Karar No:2021/2429

TEMYİZ EDENLER: 1. (DAVALI) …
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2. (DAVALI) … Kurumu

VEKİLİ : Av. …
3.(DAVALI) … Kurumu (…)

VEKİLİ : Av. …
4. (DAVACI) … Turizm ve Seyahat Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü'nce 07/11/2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan "Hizmet Araçları Kiralama" ihalesi üzerinde kalan davacı şirket tarafından, süresi içerisinde sözleşme imzalamaya gelmemesi nedeniyle en avantajlı ikinci teklif sahibi ile sözleşme imzalanması, aynı gerekçe ile geçici teminatının irat kaydedilerek 6 ay süreyle tüm kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanması nedeniyle uğranıldığı iddia edilen, 56.500,00-TL maddi tazminatın ve bu işlemler nedeniyle uğranılan manevi zarara karşılık 50.000,00-TL manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi'nce, Dairemizin 10/06/2020 tarih ve E:2014/4335, K:2020/1350 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; Mahkemelerinin … tarih ve E…. K…. sayılı davanın reddine ilişkin kararının maddi tazminatın reddine dair kısmının onandığı, manevi tazminata ilişkin kısmının bozulduğu; davacının 50.000-TL manevi tazminat isteminin incelenmesinden, manevî tazminatın, kişilik haklarının ihlâli hâlinde meydana gelen eksilmenin, başka türlü giderim yolunun bulunmaması nedeniyle, uğranılan manevi zararın kısmen de olsa telafi edilmesini sağlayan manevî bir tatmin aracı olduğu, tüzel kişiliğin, saygınlığını yitirmesine, itibar kaybına uğramasına veya amaçlarını gerçekleştirmek bakımından zor duruma düşürülmesine yol açan hukuka aykırı tasarrufların manevi zarara yol açtığı kabul edilerek bu tür zararların tazmini gerektiği, bu durumda, davacı şirketin 6 ay süreyle ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin işlemin Mahkeme kararıyla hukuka aykırı bulunarak iptal edildiği, bu kararın kanun yollarından geçerek kesinleştiği, yasaklama kararı nedeniyle de davacının ticari itibarının zedelendiği ve güvenilirliğinin azaldığı açık olduğundan takdiren 20.000-TL manevi tazminatın davacıya ödenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, davacının manevi tazminat isteminin 20.000-TL'lik kısmının kabulüne, 30.000-TL'lik kısmının ise reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı … tarafından, davacının sözleşme imzalamadığının sabit olduğu ve herhangi bir zararının söz konusu olmadığı; davalı ... Kurumu tarafından, yasaklama kararının alınmasında Kurumun herhangi bir görev ve yetkisinin bulunmadığı; davalı ...tarafından, ihale sürecinde hukuka aykırı herhangi bir işlem yapılmadığının Kamu İhale Kurulu kararıyla ortaya konulduğu, manevi tazminata karar verilmesi için gerekli şartların oluşmadığı, TÜBİTAK'ın harçtan muaf olduğu ileri sürülmüştür.
Davacı tarafından, manevi zararın kabul edilip, maddi zararın kabul edilmemesinin kendi içerisinde çelişkili olduğu, manevi tazminat miktarının düşük belirlendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, TÜBİTAK tarafından gerçekleştirilen işlemlerin hukuka aykırı olduğunun mahkeme kararıyla sabit olduğu, idarenin sebep olduğu zararları karşılamakla yükümlü olduğu belirtilerek davalıların temyiz istemlerinin; davalı idareler tarafından, temyize konu İdare Mahkemesi kararının davanın reddine ilişkin kısmının hukuka uygun olduğu belirtilerek davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
07/11/2008 tarihinde yapılan "Hizmet Araçları Kiralanması" ihalesi davacı şirketin uhdesinde bırakılmış ve idare tarafından sözleşmeye davet yazısı 27/11/2008 tarihinde iadeli taahhütlü olarak postaya verilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun ihale tarihinde yürürlükte bulunan 42. maddesinde yer alan, "Mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılır..." kuralı gereğince belirlenen sözleşme imzalama süresinin son günü olan 15/12/2008 tarihine kadar davacının sözleşme imzalamaya gelmemesi üzerine, İdari Şartname'nin 43. maddesi gereğince, 16/12/2008 tarihinde ihalenin en avantajlı ikinci teklifi veren şirketin uhdesinde bırakılmasına karar verilmiş ve bu şirket ile sözleşme imzalanmıştır.
Anılan işlemlere karşı davacı şirket tarafından ise 23/12/2008 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulmuş, idarenin cevabi yazısı 15/01/2009 tarihinde davacıya bildirilmiş, bu arada süresinde sözleşme imzalamama fiilinden dolayı davacı şirketin 17/01/2009 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan işlemle 6 ay süreyle ihalelere katılmaktan yasaklanmasına karar verilmiştir.
Davacı şirketin ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, kararın temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 20/12/2012 tarih ve E:2010/4487, K:2012/3915 sayılı kararıyla Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiş, İdare Mahkemesi tarafından bozma kararına uyularak yasaklama işleminin iptaline karar vermiş, anılan karar onanarak kesinleşmiştir.
Davacı tarafından; ihalenin kendi üzerinde bırakılmasına rağmen sözleşme imzalanmaması nedeniyle uğranılan toplam 56.500,00-TL maddi tazminat ve bu işlemler nedeniyle uğranılan manevi zarara karşılık 50.000,00 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 106.500,00-TL'nin tarafına ödenmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu kararın temyizi üzerine Dairemizin 10/06/2020 tarih ve E:2014/4335, K:2020/1350 sayılı kararıyla anılan mahkeme kararının davacının maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının onanmasına, Mahkeme kararının manevi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiş; tarafların karar düzeltme istemleri ise Dairemizin 03/12/2020 tarih ve E:2020/2669, K:2020/3529 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 125. maddesinin son fıkrasında; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "İhalelere katılmaktan yasaklama" başlıklı 58. maddesinin birinci fıkrasında, davacı hakkında yasaklama kararının tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan hâliyle," "17'nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep hâlleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2'nci ve 3'üncü maddeler ile istisna edilenler dâhil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kanun'un 58. maddesi incelendiğinde; ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmesinin, ihaleyi yapan idarenin ve ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığın görev ve yetkisinde olduğu, Kamu İhale Kurumu'nun bu konuda yetkisinin bulunmadığı açıktır.
Bu bağlamda, dava konusu uyuşmazlıkta olduğu gibi yasaklama kararı dolayısıyla talep edilen manevi zararın ihaleyi gerçekleştiren idare ile yasaklama kararını veren Bakanlık tarafından tazmini gerektiğinden, Kamu İhale Kurumu'nun söz konusu tazminattan sorumlu tutulmasına hukuken olanak bulunmamaktadır.
Bununla birlikte, temyize konu İdare Mahkemesi kararında davacının manevi tazminat isteminin kısmen kabul edilerek, 20.000-TL manevi tazminatın davalı … ve … tarafından davacıya ödenmesine karar verilmesinde sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının ve davalıların temyiz isteminin reddine,
2. Davanın manevi tazminat istemi yönünden kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı … Kurumu'na iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 23/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.