Danıştay 10. Daire 2021/1278 Esas 2021/3653 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1278
Karar No : 2021/3653

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Aydın ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … (eski …) sayılı parselde bulunan tarımsal amaçlı deponun çırçır fabrikasına dönüştürülmek üzere tarım dışı kullanımına izin verilmesine ilişkin kararın mahkeme kararı gereği iptal edilmiş olması nedeniyle söz konusu parselde çırçır fabrikası çalıştırılmasının mümkün olmadığından bahisle 27/03/2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ uyarınca çırçır fabrikası işletmecisi olmayan tacirlere yapılan kütlü pamuk satışlarının destekleme harici tutulacağına yönelik Aydın İl Tahkim Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davaya konu taşınmazda yer alan tarımsal depo olarak izinli tesislerin çırçır fabrikasına dönüştürülmesinin uygun bulunmasına ilişkin Aydın Valiliği İl Toprak Koruma Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı kararının iptaline karar veren Mahkeme kararına yapılan istinaf başvurusunu reddeden … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyiz edildiği, Danıştay Onuncu Dairesinin 28/01/2020 tarih ve E:2019/8845, K:2020/56 sayılı kararı ile temyiz isteminin kabul edilerek istinaf mahkemesi kararının bozulduğu görülmekle Mahkeme kararının uygulanması amacıyla bu karar kapsamında çırçır fabrikası çalıştırılmasının mümkün olmadığı ve çırçır fabrikası işletmecisi olmayan tacirlere yapılan kütlü pamuk satışlarının destekleme harici tutulacağı yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, ilk derece mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu, davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesinin 28/01/2020 tarih ve E:2019/8845, K:2020/56 sayılı kararı ile temyiz isteminin kabul edilerek istinaf mahkemesi kararının bozulduğu, anılan bozma kararına karşı istinaf mahkemesi tarafından ısrar kararı verildiği, bu ısrar kararının temyizi üzerine dosyanın İdari Dava Daireleri Kurulu'nun incelemesinde olduğu, nihai kararın verilmesine kadar geçecek süreçte ... İdare Mahkemesince verilen iptal kararının hukuken geçerli bulunduğu, dolayısıyla bu kararın uygulanması amacıyla tesis edilen ve çırçır fabrikası çalıştırılmasının mümkün olmaması nedeniyle bu işletmelere yapılan kütlü pamuk satışlarının destekleme harici bırakılmasına yönelik İl Tahkim Komisyonu kararının hukuka uygun olduğu, bu nedenlerle temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
,
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve kanuna aykırı olarak verilen Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin esasına geçildi, gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, Aydın ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … (eski …) sayılı parselde bulunan tarımsal amaçlı deponun çırçır fabrikasına dönüştürülmek üzere tarım dışı kullanıma izin verilmesine ilişkin kararın mahkeme kararı gereği iptal edilmiş olması nedeniyle söz konusu parselde çırçır fabrikası çalıştırılmasının mümkün olmadığından bahisle 27/03/2018 tarih ve 30373 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ uyarınca çırçır fabrikası işletmecisi olmayan tacirlere yapılan kütlü pamuk satışlarının destekleme harici tutulacağına yönelik Aydın İl Tahkim Komisyonu'nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
09/11/2019 tarih ve 30943 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 01/01/2019 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren ve 5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 19. maddesi ile 1691 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararına dayanılarak hazırlanan Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ'in 1. maddesinde; "Bu Tebliğ, ülkemizde bitkisel üretimi artırmak, verim ve kaliteyi yükseltmek, üretim maliyetlerinin karşılanmasına katkıda bulunmak, sürdürülebilirliği sağlamak, kayıtlılığı arttırmak ve çevreye duyarlı alternatif tarım tekniklerinin geliştirilmesine yönelik, çiftçilere destekleme yapılmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır." düzenlemesi; Tahkim Komisyonlarının görevlerinin yer aldığı 6. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde, "Pamuk çırçır ve prese fabrikalarının faaliyet dönemine ait tüm bilgilerini kontrol eder. 18/04/1972 tarihli ve 7/4331 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Pamukların Çırçırlanma, Preselenme ve Depolanmasının Denetimine Dair Tüzük çerçevesinde pamuk sezonu içerisinde faaliyetini sürdüren ve desteklemeye konu kütlü pamuğu işleyecek olan çırçır ve prese fabrikaları ve çiftçi adına düzenlemiş olduğu alım satım belgesine istinaden fark ödemesi desteği yapılmasını sağlar. Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri tarafından alınan kütlü pamuk ürünü, bağlı olduğu birlik bünyesinde faaliyet gösteren çırçır ve prese fabrikalarında işlenmesi şartıyla destekleme kapsamında değerlendirilir." düzenlemesi; 24. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendinde ise "Pamuk sezonu içerisinde faaliyetini sürdürerek, desteklemeye konu kütlü pamuğu işleyecek olan çırçır prese fabrika işletmecisi olmayan tüccarlara satış yapanlar ile yurt içerisinde üretilip sertifikalandırılan tohumları kullanmayan pamuk çiftçileri fark ödemesi desteklerinden yararlanamazlar." düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dosyanın incelenmesinden, davacının tarım alanında yer alan taşınmazı üzerinde depo olarak kullanılan bir yapısının bulunduğu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu uyarınca İl Toprak Koruma Kurulu tarafından bu deponun çırçır fabrikası olarak kullanılmasına izin verildiği ve bu kararın Bakanlık tarafından onaylandığı, bu işlemlere karşı açılan davada dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği, dava konusu kararın, anılan iptal kararı üzerine çırçır fabrikası olarak işletilmesi olanağı bulunmayan işletme nedeniyle davacıya yapılan satışların desteklemeye konu edilemeyeceğine ilişkin olarak alındığı, davacının tarım arazisi üzerinde bulunan deposu için 3194 sayılı İmar Kanunu'nun geçici 16. maddesi kapsamında yaptığı başvuru ile yapı kayıt belgesi aldığı, bu belge ile ilgili belediyeye başvurarak 04/02/2019 tarihli işyeri açma ve çalışma ruhsatı aldığı, dava konusu komisyon kararının önceki iptal kararının uygulanması ve gereklerinin yerine getirilmesi için alındığı, ilk derece mahkemesince komisyon kararının nedeni olan iptal kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararın temyiz incelemesi sırasında bozulduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, ancak Danıştayın bozma kararı üzerine … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile ilk derece Mahkemesinin iptal kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki önceki kararda ısrar edildiği, bu ısrar kararının temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/02/2021 tarih ve E:2020/2009, K:2021/191 sayılı kararıyla, dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesinin ısrar kararının onanmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda tarım alanı üzerinde bulunan deponun üretime yönelik çırçır fabrikası olarak kullanılması olanağı tanıyan İl Toprak Koruma Kurulu kararı ve bunun onaylanmasına ilişkin Bakanlık işleminin tesisinden önceki hukuksal duruma dönüldüğü görülmekle, tarım alanı üzerindeki deponun çırçır fabrikası olarak kullanılması olanağı sağlayan Toprak Koruma Kurulu kararının yargı yerince iptal edilmiş olması karşısında, tarım alanındaki taşınmazını tarım dışı amaçla kullanması için gerekli izinleri olmayan ve üzerinde bu nedenle çırçır fabrikası işletmesi olanağı bulunmayan davacının, çırçır fabrikası işletmecisi olarak sayılmaması ve bu nedenle kendisine yapılacak satışların destekleme harici tutulması yolundaki işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen temyiz konusu kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 24/06/2021 tarihinde oy birliğiyle, kesin olarak karar verildi.