Danıştay 13. Daire 2017/91 Esas 2021/2481 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/91
Karar No:2021/2481

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat Hafriyat Nakliye Akaryakıt Sanayi
ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ..

İSTEMİN_KONUSU : …. İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin, "Sahilköy Orman İşletme Şefliği Amenajman Planı 318, 319, 321 ve 322 No'lu Bölmelerindeki Eski Maden Ocağı Sahasında Ağaçlandırma Amacıyla Rehabilitasyon İçin Mülkiyetin Gayri Ayni Toprak Dolum Hakkı Tesisi" sözleşme devri kapsamında sunduğu 1.000.000,00-TL tutarındaki kesin teminat mektubunun irat kaydedilmesi için nakde çevrilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Olur'unun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; davacının Şile Noterliği'nin … tarih ve … yevmiye no'lu işlemi ile devraldığı sözleşmede belirtilen yükümlülüklerine uygun davranmadığından bahisle, davalı idarenin … tarih ve … sayılı kararıyla 243.816,00-TL idarî para cezası ile tecziye edildiği ve bu yaptırım kararına esas alınan fiiller dolayısıyla 1.000.000,00-TL tutarındaki teminat mektubunun paraya çevrilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği;
Davacı şirketçe ihale kapsamında fazla döküm yapılması hâlinde sözleşmenin tarafı olan … Orman İşletme Şefliği'nce teminatın paraya çevrilebileceği, davalı idarenin bu sözleşmenin tarafı sıfatına haiz olmadığı, dosyaya sunulan bir taahhütnamenin bulunmadığı, ayrıca davalı idarece kesin teminat mektubunun hangi taahhütnameye istinaden alındığının açıkça ortaya konulamadığı, öte yandan, davalı idarece söz konusu idarî para cezasının tahsili amacıyla teminat mektubunun paraya çevrildiğinden bahsedilmekte ise de, anılan ceza tutarının 243.816,00-TL olduğu dikkate alındığında, kesin teminat mektubunun tamamının paraya çevrilmesine olanak bulunmadığı, bu itibarla, kesin teminat mektubunun irat kaydedilmesi için nakde çevrilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı şirketin izin alanı dışındaki 6.317,55 m² alanda 22.512,34 m³ izinsiz döküm yaptığının … Orman İşletme Şefliği'nin 06/07/2012 tarih ve 0137/002 varak no'lu suç zabtı ile tespit edildiği, yine Orman Genel Müdürlüğü'nce görevlendirilen müfettişler tarafından yapılan ölçümler neticesinde izinli sahanın dışında 7.885,85 m² alana izinsiz döküm yapıldığının 25/01/2013 tarih ve 0137/005 varak no'lu suç zabtı ile tespit edildiği, Hafriyat, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nin 13. maddesine aykırı ve çevre kirliliğine sebep olacak şekilde atıkların ortama verildiği, bunun üzerine aynı Yönetmeliğin 46. maddesi uyarınca işlem tesis edildiği, kesin teminat mektubunun kirliliğin ortadan kaldırılması amacıyla irat kaydedildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, kesin teminat mektubunun hangi taahhüde istinaden nakde çevrildiğinin açık olmadığı, 243.816,00-TL tutarındaki idarî para cezasının yargı süreci devam ettiğinden henüz kesinleşmediği, kesinleşmeyen cezanın tahsil edilemeyeceği, adlî yargıda ihtiyati tedbir kararı verildiğinden, herhangi bir tahsilat yapılmasının mümkün olmadığı, sözleşmenin tarafı davalı idare olmadığı gibi, çevre kirliliğinin ortadan kaldırılmasına yönelik davalı idarece yapılmış bir masrafın da bulunmadığı, işlem metninde ve yargı sürecinde gerekçenin ortaya konulamadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, … ilçesi, … Mevkiinde bulunan Orman Genel Müdürlüğü'ne ait 149.868,81 m² yüzölçümündeki ormanlık alanda, Toprak Dolum Hakkı Tesisi Projesine uygun olarak, bu sahanın önceki topografik yapısına kavuşturularak ağaçlandırılmak üzere rehabilitesi için yaklaşık 1.082.593,930 m³ toprak dolumuna ilişkin, davacı şirket ile … Orman İşletme Müdürlüğü arasında … Noterliği'nin … tarih ve … yevmiye no'lu "Kapalı Teklif Usulü İle İhale Edilen Mülkiyetin Gayri Ayni Toprak Dolum Hakkı Tesisi İşi Sözleşme Devri" yapılmıştır.
Sözleşme devri kapsamında, Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince verilen depolama izin belgesinde yer alan taahhütlerin yerine getirilmemesi hâlinde kullanılmak üzere davacıdan 1.000.000,00-TL tutarlı kesin teminat mektubunun alındığı, şirket tarafından verilen taahhütnamedeki şartların yerine getirilmediğinden bahisle söz konusu teminat mektubunun nakde çevrilmesi hususunda dava konusu Olur'un tesis edildiği ve bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasında, "İdarî dava türleri şunlardır: a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdarî eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar" kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı Kanun'un 3. maddesinde, idarî davaların, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı, dilekçelerde, tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adreslerinin, davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, davaya konu olan idarî işlemin yazılı bildirim tarihinin, tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktarın gösterileceği, dava dilekçelerinin ve bunlara ekli evrakın örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı; 14. maddesinin 3. fıkrasında, dava dilekçelerinin, görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, 3. ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, 14. maddenin 3/a bendine göre adlî yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddedileceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde ise, dilekçelerin 3. ve 5. maddelere uygun olmadıklarının tespiti hâlinde, yeniden dava açılmak üzere dilekçelerin reddedileceği kurala bağlanmıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği kurala bağlanmış; 4. maddesinde, ihale, bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla, işin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve yetkili mercilerin onayı ile tamamlanan sözleşmeden önceki işlemler olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu başta olmak üzere ihale mevzuatı çerçevesinde ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idarî yargı yerlerince, ihale safhası tamamlanıp taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra ortaya çıkan ve sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adlî yargı yerlerinde görülmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, … Noterliği'nin … tarih ve … yevmiye no'lu "Kapalı Teklif Usulü İle İhale Edilen Mülkiyetin Gayri Ayni Toprak Dolum Hakkı Tesisi İşi Sözleşme Devri" ile davacı şirketçe yaklaşık 1.082.593,930 m³ toprak dolumuna ilişkin sözleşmenin devralındığı, sözleşme devri kapsamında "Hafriyat Toprağı ve İnşaat/Yıkıntı Atıkları Depolama İzin Belgesi"nde yer alan taahhütlerin yerine getirilmemesi hâlinde kullanılmak üzere davacıdan 1.000.000,00-TL tutarlı kesin teminat mektubunun alındığı, davalı idarenin 20/06/2014 tarih ve 3062 sayılı Olur'u ile taahhütnamedeki şartların yerine getirilmediğinin tespit edildiğinden bahisle, kesin teminat mektubunun irat kaydedilmesi için nakde çevrilmesine karar verildiği, bunun üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan hukukî duruma göre, dava konusu ihtilafın, ihale sürecine ilişkin hususlardan kaynaklanmadığı, bilâkis ihalesi yapılan bir işin sözleşme devri kapsamında davacı tarafından verilen taahhütnamedeki şartların yerine getirilmediğinden bahisle tesis edilen bir işlemden kaynaklandığı anlaşıldığından, davanın görüm ve çözümünde adlî yargı mercilerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken esasının incelenmesi suretiyle hüküm kurulmasında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.