Danıştay 6. Daire 2019/16574 Esas 2021/8852 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/16574
Karar No : 2021/8852

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …İnşaat Sanayi A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Bakanlığı - …
VEKİLİ : …, Hukuk Müşaviri
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ….

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem: Davacı şirkete, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. maddesi ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 126.696,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin, … günlü, … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 12/06/2018 tarih ve E:2015/11082, K:2018/4662 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak; "Cezaların şahsiliği ilkesi gereğince, idari para cezasına konu olan fiil kim tarafından işlenmiş ise, ceza sorumluluğunun da o kişiye ait olması gerektiği, bununla birlikte; her zaman düzenlenebilir nitelikte olan ve sadece taraflar arasında imzalanan, resmi bir şekilde düzenlenmeyen ve resmi kurumlara ibraz edilmeyen sözleşmenin idare tarafından bilinmesine olanak bulunmadığı; sözleşmenin, adi yazılı şekilde düzenlenmiş olmasının geçerliliğini ortadan kaldırmamakla birlikte; araç sürücüsü tarafından denetim elemanlarına herhangi bir bilgi ve belge ibraz edilmemesi nedeniyle, sözleşmenin tarafı olmayan idarenin, idari para cezasını kiracıya (aracı işleten sıfatıyla) verebilmesi, taraflar arasında düzenlenen ve resmi kurumlara ibraz edilen noter onaylı bir araç kiralama sözleşmesi veya finansal kiralama sözleşmesinde olduğu gibi özel siciline kaydedilmiş olması halinde mümkün olduğu, ayrıca, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine/taşınmasına neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden/taşınmasından önce ilgili belediyeye/mahallin en büyük mülki amirine başvurarak gerekli izinleri almakla yükümlü oldukları, izin alma konusunda herhangi bir faaliyet, kişi veya kuruma muafiyet tanınmadığı, hafriyat dökümü/taşınması işinin yapılabilmesi için, bir kamu hizmetinin yerine getirilmesi amacıyla olsa dahi, hafriyat dökümü/taşınması işleminden önce ilgili belediyeden veya mahallin en büyük mülki amirinden gerekli izinlerin alınması zorunlu olduğu, gerek dava konusu işleme sebep olan fiilin tespit edilmesi esnasında, gerekse dava dilekçesi ekinde, izni vermeye yetkili makam olan İstanbul Büyükşehir Belediyesinden hafriyat dökümüne ilişkin izin alındığına dair bir belge ve belge bulunmadığı gibi davacı tarafından da herhangi bir bilgi, belge ibraz edilmediği
" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mülkiyetlerinde bulunan ve davaya konu hafriyatı döktüğü tespit edilen aracın, Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından ihale edilen işler kapsamında çalıştırılmak üzere dava dışı … Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş.'ye kiralandığı ve yapılan dökümün anılan iş kapsamında yürütülen çalışmaların bir cüzü olduğu, hafriyat bertaraf etme amacı olmayan, çevreyi kirletici niteliği olmayan, bilakis çevreyi düzenlemeye ve güzelleştirmeye yönelik, Çevre Kanunu ve Hafriyat Yönetmeliği kapsamına girmeyen bir faaliyet olduğu, bu nedenle dava konusu işlemin usul ve hukuka aykırı olduğu, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI: Her iki idare tarafından da temyize konu Mahkeme kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan bozma nedenlerinden hiçbirisinin bulunmadığı, temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının değişik gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı çevre denetim ekiplerince yapılan 19/11/2014 tarihli denetimde davacıya ait "…" plakalı araçla, "İstanbul İli, Esenyurt İlçesi, … Mahallesi, … Sokak sonuna" izinsiz olarak hafriyat toprağı döküldüğünü tespit edilerek tutanak düzenlenmiş ve bu tutanak ve eki fotoğraflar dayanak yapılmak suretiyle davacı şirkete, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın … tarihli, … sayılı idari yaptırım kararıyla para cezası verilmesi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; ''Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi'' ifade edeceği, ''Kirletme yasağı'' başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ''Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.''; ''İdari nitelikli para cezaları'' başlıklı 20. maddesinin ''r'' bendinde de; ''Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.''; aynı maddenin 2. fıkrasında ise; "Bu maddenin (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.", hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket tarafından, dava konusu para cezasının verilmesine neden olan hafriyat toprağı dökme eyleminin gerçekleştirildiği … plakalı aracın, dava dışı …Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş. unvanlı şirkete, Esenyurt Belediye Başkanlığı'nca ihale edilmiş bulunan … ihale kayıt numaralı "2013 Yol Asfalt ve Asfalt Yama Yapımı İşi"nde kullanılmak üzere kiraya verildiği ve dava konusu işlemin dayanağı olan 19/11/2014 tarihli çevre denetim tutanağının, … plakalı kamyon tarafından bu faaliyetlere ilişkin döküm yapıldığı esnada düzenlendiği iddia edilmekte ise de; … plakalı aracın … Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş'ye kiralandığının davacı şirket tarafından ispatlanamadığı gibi davacı vekili tarafından 09/02/2015 tarihli yazı ekinde dosyaya sunulan Esenyurt Belediye Başkalığı tarafından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Çevre Koruma Müdürlüğü'ne gönderilen … tarihli, … sayılı yazısı da davacıya ait kamyonun "2013 Yol Asfalt ve Asfalt Yama Yapımı İşi" kapsamında kullanıldığını ispatlamaya yeterli görülmemiştir.
Bu durumda, 19/11/2014 tarihli çevre denetim tutanağı ve eki fotoğraflarla davacı şirkete ait araç tarafından, 2874 sayılı Çevre Kanunu ve Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine aykırı şekilde hafriyat toprağı döküldüğü sabit olup, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 24/06/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.


KARŞI OY (XX):
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin, davaya konu eylemi işlediği tespit edilen … plakalı mülkiyetindeki aracın; Esenyurt Belediye Başkanlığı ile …Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş. arasında imzalanan "2013 Yol Asfalt ve Asfalt Yama Yapımı İşi"nde kullanılmak üzere adı geçen şirkete kiralandığı ve aracın bu işle ilgili faaliyette bulunduğu esnada tutanak düzenlenerek para cezası verildiği iddiası karşısında; … plakalı aracın tutanağın düzenlendiği tarihten önce … Madencilik İnş. Tic. ve San. A.Ş.'ye kiralanıp kiralanmadığı, bu hususa ilişkin bir araç kiralama sözleşmesinin bulunup bulunmadığı araştırıldıktan sonra ortaya çıkacak duruma göre işin esası hakkında yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, Mahkeme kararının bozulması gerektiği oyuyla Dairemiz kararına katılmıyorum.