MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı vekili, davacı gemiadamının kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin ve bakiye süre ücret alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece bozma üzerine yapılan yargılama sonunda, davanın kabülüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 06.09.2002 - 27.01.2007 tarihleri arasında davalıya ait gemide gemi adamı olarak çalıştığını, belirli süreli hizmet sözleşmesi dolmadan işine son verildiğini belirterek, kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin ve bakiye süre ücret alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının davalı şirkette çalışmadığını, davalı şirkete ait bir gemi bulunmadığını, davacının davalı işverenden her hangi bir alacağının olmadığını, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece yapılan yargılama sonunda alınan hesap raporuna itibar edilerek, davacının 06.09.2002 - 23.07.2004 tarihleri arasında 11014300.61.01 sicil numaralı ... Nakl. Tic Ltd Şti"nde, 01.09.2004 - 31.07.2007 tarihleri arasında ise 1027101.34.03 sicil numaralı iş yerinde sigortalı çalışmalarının bulunduğu, ... şirketinin sahibi olduğu ... isimli geminin 23.07.2004 tarihinde ... San ve Tic AŞ "ye satıldığı, 29.07.2004 tarihinde geminin isminin... olarak değiştirildiği, 04.08.2004 tarihinde yönetinin ... olduğu hususunun geminin siciline şerh edildiği, geminin 29.01.2007 tarihinde yurt dışına satıldığı, bu tespitler doğrultusunda davacının 06.09.2002 - 27.01.2007 tarihleri arasında davalıya ait iş yerine ait... isimli gemide aylık en son net 1.000,00 TL ücret ile çalıştığı, iş akdinin davalı işveren tarafından geminin satılması nedeniyle haklı nedene dayanılmaksızın feshedildiği, davacının kıdem tazminatına hak kazanacağı, taraflar arasındaki 01.08.2006 tarihli 8 ay süreli iş sözleşmesinin 27.01.2007 tarihinde sona ermesi sebebiyle 2 ay 4 günlük bakiye süre ücret alacağına hak kazandığı, yıllık ücretli izinlerinin kullandırıldığının davalı işveren tarafından yazılı ve eşdeğer belge ile ispatlanamadığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Karar davalı vekili tarafından cevap nedenleri ile temyiz edilmiştir.
E) Gerekçe:
854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 2. maddesinde deniz iş ilişkisinde işveren, “gemi sahibi veya kendisinin olmayan bir gemiyi kendi adına ve hesabına işleten kimse” olarak tanımlanmaktadır. Kanundaki tanımdan görüleceği gibi iki türlü işverenden sözedilmiştir. Madde kapsamından da anlaşılacağı gibi işveren niteliğini kazanmak için mutlaka geminin maliki olmak zorunlu değildir. Kanunda açıkça gemi sahibinden başka kendisinin olmayan bir gemiyi kendi ad ve hesabına işleten kimsenin de işveren olacağı belirtilmiştir.
Deniz İş Kanunu’nun 19. maddeye göre “Geminin Türk Bayrağını taşıma hakkı bulunduğu sürece mülkiyetin kısmen veya tamamen herhangi bir şahsa geçmesi hizmet aktinin feshini gerektirmez”. Görüldüğü gibi geminin Türk Bayrağı taşıma hakkını kaybetmediği durumlarda, bir üçüncü kişiye devredilmesi gemiada­mının iş sözleşmesinin feshini gerektirmediği belirtilmektedir. 20. madde ise kıdem tazminatı başlığı altında “Geminin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde gemiadamının kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır” kuralına yer verilmiştir. Aynı maddede “geminin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işverenin sorumlu” olacağı belirtilmiş, ancak işyerini devreden işverenlerin bu sorumluluklarının gemiadamını çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki gemiadamının aldığı ücret seviyesiyle sınırlı olacağı” açıklanmıştır. Keza 40. Madde olan yıllık ücretli izin başlığı altında “Deniz İş Kanunu’nun 40/1 maddesine göre, aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı içinde bir veya birkaç hizmet akdine dayanarak en az altı ay çalışmış olan gemiadamının, yıllık ücretli izine hak kazanacağı” belirtilmektedir. Maddede “…aynı işveren emrinde veya aynı gemide bir takvim yılı…” ibaresi ile geminin aynı kalması halinde işverenin bu süre içinde kim olduğuna bakılmaksızın çalışma olgusunun dikkate alınacağı belirtilerek, devrin izin alacağına ilişkin kıdem süresini etkilemeyeceği açıklanmaktadır.
Deniz İş Kanunu’nun 14/son maddesin de “geminin Türk Bayrağı‘ndan ayrılması halinde iş akdi kendiliğinden bozulur” hükmü mevcut olup, Kanun’un 20.maddesinde geminin Türk bayrağından ayrılması halinde gemi adamının kıdem tazminatına hak kazanacağı düzenlenmiştir. Geminin yabancı bir şirkete satılarak Türk Bayrağını kaybetmesi halinde iş sözleşmesi kendiliğinden bozulacağından, gemiadamı ihbar tazminatına hak kazanamaz.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 11. maddesinde belirli süreli iş sözleşmesinin gerek ilk kez yapılışında ve gerekse yenilenmesinde objektif ve esaslı nedenler aranmasına rağmen, Deniz İş Kanunu’nda bu yönde bir sınırlama bulunmamaktadır. Kısaca gemiadamları ile herhangi bir neden olmaksızın belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilir. 818 sayılı Borçlar Kanunu’nda “bildirimde bulunulmadığı ve sözleşme sürdürüldüğü takdirde, bir kez yenileneceği vurgulanırken(Mad.339), 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 430/1 belirtilen maddesinde ise bildirimde bulunulmadığı ve sözleşme sürdürüldüğü takdirde esaslı neden olmadıkça sözleşmenin belirsiz süreliye dönüşeceği açıklanmıştır.
Dosya içeriğine göre en son davalının gemi işleteni olduğu gemide gemiadamı olarak çalışırken, gemi sahibi tarafından geminin yabancılara satılması ve Türk bayrağını yitirmesi nedeni ile iş sözleşmesinin sonra erdiği, yıllık ücretli izin kullandırıldığının kanıtlanamadığı anlaşılmaktadır.
Somut bu maddi olgulara göre;
1. Geminin devri ve en sonra işleten olması nedeni ile tazminat ve işçilik alacaklarından davalının sorumlu tutulması isabetli olduğu gibi Deniz İş Kanunu’nun 14/son maddesi uyarınca davacı kıdem tazminatına hak kazanacağından kıdem tazminatına ve kullandırılmayan izinlerden dolayı yıllık ücretli izin alacağına karar verilmesi yerindedir.

2. Ancak davacının birden fazla yenilenen ve son davalı ile yapılan 8 aylık sözleşme ile çalıştığı, sözleşmede sürenin sefere bağlanmadığı, çalışma süresi ve birden fazla yenilenen sözleşmelere dikkate alındığında, iş sözleşmesinin belirsiz süreli iş sözleşmesine dönüştüğü, bu nedenle davacının bakiye süre ücretine hak kazanamayacağı açıktır. Kaldı ki geminin Türk bayrağını yitirmesi nedeni ile iş sözleşmesinin feshi haklı nedene dayanmaktadır. Bu halde de davacının davalı tarafından başka gemide çalıştırma olanağı yok ise bakiye süre ücret alacağı doğmayacaktır. Bu alacak isteminin reddi yerine yazılı şekilde kabulü hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 29.04.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.