Danıştay 10. Daire 2019/5313 Esas 2021/3747 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/5313
Karar No : 2021/3747

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : Davacı tarafından, Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesi'nin faiz yönünden verdiği bozma kararına uyulmak suretiyle verilen ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının 11/09/2010 tarihinde maruz kaldığı ateşli silahlı saldırı sonucu sol bacağından yaralanması üzerine aynı tarihte davalı idareye bağlı Tavşanlı Doç. Dr. Mustafa Kalemli Devlet Hastanesinde yapılan tedavisi sırasında görevli hekimin kusurlu davranışı nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen zararlara karşılık 1.000,00 TL maddi (miktar artırım dilekçesi ile artırılan 438.102.11 TL) ve 200,000,00 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 638.102,11 TL tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı karar ile; Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesi'nin faize ilişkin bozma kararına uyularak, miktar artırım dilekçesi ile artırılan maddi tazminat miktarına, miktar artırım dilekçesinin idare kayıtlarına girdiği 19/02/2015 tarihinden itibaren faiz yürütülmesine, diğer kısımlar ve yargılama giderleri ile vekalet ücretine ilişkin kısımlar onanarak kesinleştiğinden, bu hususlara ilişkin yeniden hüküm kurulmasına mahal olmadığına karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından; adli yargı uygulaması dikkate alındığında ve olması gereken hukuk açısından bakıldığında faiz başlangıç tarihinin haksız fiilin meydana geldiği tarih veya zararlı sonuçların tümüyle ortaya çıktığı tarih olarak kabul edilmesi gerektiği, manevi tazminat yönünden faiz başlangıç tarihi idareye başvuru tarihi olarak kabul edilmişken maddi tazminat yönünden kabul edilmemesinin bir çelişki oluşturduğu, iç hukuk yolları tüketildiği anda AİHM'ne başvuracağı gerekçeleriyle temyizen incelenen kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY_TETKİK_HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/06/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 13. maddesinde, idari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği kuralı yer almakta olup, anılan maddede, idari eylemler nedeniyle uğranılan zararın tazmini için idareye başvuruda bulunulmasının, dava ön şartı olarak öngörülmesi ve zararın idare tarafından en erken bu tarihte sulhen ödenebilecek olması nedeniyle yargı yerince hükmedilecek tazminat miktarına, ön karar için idareye yapılan başvuru tarihi, görevli olmayan adli yargıda dava açılması halinde adli yargıda dava açıldığı tarih itibarıyla yasal faiz uygulanması, Danıştay’ın yerleşik içtihatlarıyla kabul edilmiştir.
Dava şartı olan ön karar için idareye yapılan başvuruda ihlal edilen hakkın yerine getirilmesinin istenilmesi esas olup, idare ile işin esasında ihtilafa düşüldükten, başka bir ifadeyle idare tazminat istemi karşısında direnmeye (temerrüde) düşürüldükten sonra davacının tazminat miktarını dava açarken serbestçe tayinine hukuki bir engel bulunmamaktadır. Nitekim Danıştay’ın yerleşik içtihatları da bu doğrultudadır.
AİHM tarafından, devletin sorumluluğuna ilişkin tam yargı davalarında talep edilen tazminatın daha yüksek olduğunun dava devam ederken anlaşılması durumunda, davacıya talep edilen miktarı arttırma hakkı verilmemesinin adil yargılanma hakkının ihlali olarak kabul edilmesi nedeniyle istemle bağlı olma kuralının sebep olduğu hak kayıplarının giderilmesi amacıyla 2577 sayılı Kanun'un 16. maddesinin 4. fıkrasına 30/04/2013 tarihinde yürürlüğe giren 6459 sayılı Kanun'un 4. maddesi ile, “Ancak, tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktar, süre veya diğer usul kuralları gözetilmeksizin nihai karar verilinceye kadar, harcı ödenmek suretiyle bir defaya mahsus olmak üzere artırılabilir ve miktarın artırılmasına ilişkin dilekçe otuz gün içinde cevap verilmek üzere karşı tarafa tebliğ edilir.” cümlesi; aynı Kanun'un 5. maddesi ile de, 2577 sayılı Kanuna Geçici 7. madde olarak, “Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 16. maddesinin dördüncü fıkrasına eklenen hüküm, kanun yolu aşaması dahil, yürürlük tarihinde derdest olan davalarda da uygulanır.” cümlesi eklenmiştir.
Aktarılan düzenlemeyle, nihai karar verilinceye kadar harcı ödenmek ve bir defaya mahsus olmak üzere, “süre veya diğer usul kuralları gözetilmeksizin” dava dilekçesinde gösterilen tazminat miktarının artırılmasına imkan verilmektedir. Böylelikle, artırılan miktar açısından da dava dilekçesinin verildiği tarihteki hukuksal koşullar geçerli bulunmaktadır.
Yapılan bu açıklamalar karşısında, miktar artırımına ilişkin dilekçenin yeni bir dava niteliğinde olmayıp mevcut davada talep edilen tazminat miktarının ıslah suretiyle artırımına olanak sağlayan yasal bir hakkın kullanımına ilişkin olduğu da göz önünde bulundurulduğunda, artırılan tazminat miktarı yönünden davanın kabul edilmesi halinde, yasal faizin başlangıcının bu miktar yönünden de, idarenin uyuşmazlığın esasında ihtilafa, bir başka anlatımla temerrüde düştüğü tarih olduğu; aksi bir durumun hakkaniyete aykırı olacağı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla; olayda, davacıya ödenecek maddi tazminatın yasal faiz başlangıcının, miktar artırımına ilişkin dilekçe ile artırılan tazminat miktarı yönünden de, davalı idareye başvuru tarihi olan 29/03/2013 tarihi olduğu, mahkeme kararının bu yönüyle hukuka aykırı olduğu, davacı aleyhine bir durum oluştuğundan İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesinin 4. fıkrasının da somut olayda uygulanamayacağı, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyorum.