Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1752 Esas 2021/1352 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1752
Karar No : 2021/1352

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- …
2- … Bakanlığı
VEKİLİ : Huk. Müş. …

DİĞER DAVALI : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Taşımacılık ve Lojistik Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 03/02/2021 tarih ve E:2019/12529, K:2021/1089 sayılı kararının vekalet ücreti yönünden temyizen incelenerek bozulması davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mersin ili, Akdeniz ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı davacıya ait parselin 166,95 m²'lik kısmının TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı kamu yararı kararı uyarınca Adana-Mersin istasyonları arasındaki mevcut hattın yanına 3. ve 4. hatlar ilave edilmesi amacıyla TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 20/03/2017 tarih ve 2017/10069 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 03/02/2021 tarih ve E:2019/12529, K:2021/1089 sayılı kararıyla; davalı idarelerden T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün usule ilişkin süre itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçilmiş,
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun "Acele kamulaştırma" başlıklı 27. maddesinde yer alan kural aktarılarak,
Anayasa'nın 13. ve 35. maddeleri uyarınca mülkiyet hakkının kamu yararı amacıyla Anayasa'ya uygun olarak kanunla sınırlandırılmasının mümkün olduğu, ancak buna ilişkin düzenlemelerin öncelikle kamu yararına dayanması gerektiği, buna göre, bir taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkının kamulaştırma yolu ile kaldırılmasının (mülkiyetin el değiştirmesi) kamu yararının karşılanması zorunluluğunun özel mülkiyet hakkının korunmasından üstün tutulması şartına bağlı olduğu,
Bu çerçevede, 2942 sayılı Kanun'un 27. maddesi incelendiğinde, kamulaştırma işlemlerinde öngörülen yöntemlerin bir kısmının uygulanmayarak taşınmaza acele el konulabilmesi yolu istisnai olarak başvurulabilecek bir yöntem şeklinde düzenlendiğinden, madde hükmü ile üç durumda acele kamulaştırma yolu ile taşınmaza el konulmasına olanak tanındığı,
Bu koşullardan ikisinde Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu'nun uygulanmasında yurt savunması ihtiyacına veya özel kanunlarda öngörülen olağanüstü durumlarda gerekli olması halleri şeklinde açıkça sayılmak suretiyle üstün kamu yararının ve kamu düzeninin korunmasının gerçekleştirilmesi amacıyla acele kamulaştırma yoluna gidilebileceğinin belirtildiği, Bu kapsamda, üçüncü koşul olan aceleliğine Bakanlar Kurulunca karar verilebilmesi için de, kamu yararı ve kamu düzenine ilişkin olma halinin maddede yer alan diğer iki koşula paralel nitelik taşıması gerektiği,
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, acele kamulaştırmaya ilişkin olarak, aceleliğine Bakanlar Kurulunca (Cumhurbaşkanlığı) karar verilmesine yönelik işleme karşı ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda dava açılmasının mümkün olduğu, Danıştayca yapılacak incelemenin, salt "acelelik" halinin varlığının denetimi ile sınırlı olduğu, Danıştayın, acele kamulaştırılacak taşınmazın kamu için büyük bir önem arz edip etmediğini değerlendirmek suretiyle acelelik halinin bulunup bulunmadığına karar vereceği,
TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün 10/03/2017 tarih ve 8/45 sayılı kararında kamu yararının; ülkemizin 2023 yılı hedefleri doğrultusunda diğer ulaştırma türleri ile uyumlu yaygın bir demiryolu ağı kurulması, demiryolunun ülke kalkınmasının lokomotif gücü olacak şekilde ekonomik, güvenli, hızlı, konforlu ve çevreye duyarlı tercih edilen bir ulaşım sistemi haline getirilmesinin ve işletilmesinin sağlanması, demir yollarının zamanla kaybettiği pazar payının tekrar kazanması ve ulaştırma sektörü içerisindeki mevcut dengenin demiryolları lehine yeniden kurulmasının hedeflenmesi, Adana-Mersin Demiryolu aksının; Çukurova Bölgesi, Mersin Limanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesini, İç Anadolu ve üzerinden batı bölgelerine bağlayan, bir ana arter ve birleşme noktası niteliğini taşıması, projenin yatırım programında yer alması, projenin yapım ihalesinin gerçekleştirilerek sözleşmesinin akdedilmiş olması ve başlanılan inşaat çalışmalarının süresi içerisinde tamamlanması için gerekli alanların kamulaştırılması olarak açıklandığı,
Bu durumda, demiryolu güzergâhı üzerinde kalan uyuşmazlık konusu taşınmazın kamulaştırılmasının projenin büyüklüğü ve önemi dikkate alındığında, acele olarak kamulaştırılmasının istenilmesinde yukarıda belirtilen mevzuat hükmünde belirtilen koşulun gerçekleştiği sonucuna varıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan, dava dilekçesindeki, taşınmazın kamulaştırmadan artan kısmının ticari faaliyet için yeterli olmadığı, amacın rekabetin önlenmesi olduğu ve kamu yararı bulunmadığına ilişkin iddialara gelince; acele kamulaştırma işlemine karşı açılan davalarda, kamulaştırma sürecinde başvurulan acelelik halinin bulunup bulunmadığının hukuka uygunluk denetiminin yapıldığı, taşınmazın kamulaştırılmayan kısmında meydana gelecek değer düşüklüğü ve kıymet takdirine ilişkin iddiaların ise adli yargı yerinde, kamu yararı amacı bulunmadığına ilişkin iddianın ise, yetkili İdare Mahkemesinde kamu yararı kararına karşı açılacak davada ileri sürülebileceğinin açık olduğu gerekçesiyle, davanın reddine, yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için öngörülen …-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından, temyize konu Daire kararında davanın reddine karar verildiği ve vekalet ücretinin davacıdan alınarak davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesine hükmedildiği, kararın bu yönüyle hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ve Daire kararının temyize konu vekâlet ücretine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Mersin ili, Akdeniz ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı davacıya ait parselin 166,95 m²'lik kısmının TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün 10/03/2017 tarih ve 8/45 sayılı kamu yararı kararı uyarınca Adana-Mersin istasyonları arasındaki mevcut hattın yanına 3. ve 4. hatlar ilave edilmesi amacıyla TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından acele kamulaştırılmasına ilişkin 20/03/2017 tarih ve 2017/10069 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'nın iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.
Danıştay Altıncı Dairesince yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiş, vekalet ücretinin davacıdan alınarak davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesine hükmedilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin yargılama giderleri konusunda yollama yaptığı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 323. maddesinde, vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti yargılama giderleri arasında sayılmış; 326. maddesinde ise, yargılama giderlerinin aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Avukatlık Ücreti" başlıklı 164. maddesinde, avukatlık ücretinin, avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade ettiği; 168. maddesinin son fıkrasında ise, avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarifenin esas alınacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davalı idarelerin (Cumhurbaşkanlığının 50304368 -641.04-E.116462 sayılı yazısına istinaden Cumhurbaşkanlığına vekaleten Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından) yargılama sürecinde avukat aracılığıyla temsil edildiği, yasal süresi içinde idareler adına savunma verildiği, 03/02/2021 tarihinde yapılan duruşmaya davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı vekilinin katıldığı, T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilinin ise katılmadığı, Danıştay Altıncı Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda davanın reddine karar verildiği, dolayısıyla, davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının kararın verildiği 03/02/2021 tarihinde yürürlükte bulunan 2021 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için öngörülen vekalet ücretine, diğer davalı T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün ise duruşmasız davalar için öngörülen vekalet ücretine hak kazandığı, buna rağmen kararda davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lehine vekalet ücretine hükmedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Daire kararının davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lehine vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının temyiz istemlerinin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Altıncı Dairesinin 03/02/2021 tarih ve E:2019/12529, K:2021/1089 sayılı kararının temyize konu vekalet ücretine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Daire kararının verildiği tarihte yürürlükte bulunan 2021 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmasız davalar için öngörülen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, duruşmalı davalar için öngörülen …-TL vekalet ücreti ile duruşmasız davalar için öngörülen …-TL vekalet ücreti arasındaki fark olan …-TL vekalet ücretinin ise davacıdan alınarak davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına verilmesine,
4. Temyiz aşamasında yapılan …-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına verilmesine,
5. Posta ücretinden artan kısmın istemleri halinde taraflara iadesine,
6. Kesin olarak, 30/06/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Dosyanın incelenmesinden; davalı idarelerin (Cumhurbaşkanlığının 50304368 -641.04-E.116462 sayılı yazısına istinaden Cumhurbaşkanlığına vekaleten Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından) yargılama sürecinde avukat aracılığıyla temsil edildiği, yasal süresi içinde idareler adına savunma verildiği, 03/02/2021 tarihinde yapılan duruşmaya davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı vekilinin katıldığı, T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilinin ise katılmadığı, Danıştay Altıncı Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda davanın reddine karar verildiği ve davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lehine vekalet ücretine hükmedildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan; Daire kararının vekalet ücretine ilişkin kısmının davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından temyiz edildiği, temyiz isteminde bulunmayan T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü yönünden kararın kesinleştiği görülmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarelerin temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Daire kararının vekalet ücretine ilişkin kısmı bozularak, 2021 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için öngörülen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına verilmesine karar verilmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.

KARŞI OY

XX- 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 18/06/2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun ile değişik 49. maddesinde;
"1. Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;
a) Kararı hukuka uygun bulursa onar. Kararın sonucu hukuka uygun olmakla birlikte gösterilen gerekçeyi doğru bulmaz veya eksik bulursa, kararı, gerekçesini değiştirerek onar.
b) Kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onar.
2. Temyiz incelemesi sonunda Danıştay;
a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması,
sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozar.
..." hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davalı idarelerin (Cumhurbaşkanlığının 50304368 -641.04-E.116462 sayılı yazısına istinaden Cumhurbaşkanlığına vekaleten Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından) yargılama sürecinde avukat aracılığıyla temsil edildiği, yasal süresi içinde idareler adına savunma verildiği, 03/02/2021 tarihinde yapılan duruşmaya davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı vekilinin katıldığı, T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilinin ise katılmadığı, Danıştay Altıncı Dairesi tarafından yapılan inceleme sonucunda davanın reddine karar verildiği ve davanın tarafı olmayan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lehine vekalet ücretine hükmedildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan; Daire kararının vekalet ücretine ilişkin kısmının davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından temyiz edildiği, temyiz isteminde bulunmayan T.C. Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü yönünden kararın kesinleştiği görülmektedir.
Davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının temyiz istemine konu olan hususun yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç bulunmayan yanlışlık niteliğinde olduğunun kabulü ile "düzelterek onama" kararı verilmesinin, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinde yapılan değişikliğin amacına ve usul ekonomisine uygunluğu açıktır.
Açıklanan nedenlerle, temyize konu Daire kararının hüküm fıkrasındaki, "Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesine" ifadesinin, 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca; "Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelerden Cumhurbaşkanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına verilmesine" şeklinde düzeltilerek onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.