MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI

A) Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğüne bağlı ...Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde 1986 yılında çalışmaya başladığını, 2005 yılına kadar Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde kesintisiz çalıştığını, 2005 yılında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün lağvedilmesi üzerine tüm hak ve alacakları ile birlikte ... İl Özel İdaresine devredildiğini, 2011 yılına dek İl Özel İdaresinde kesintisiz çalıştığını, 2011 yılında tüm hak ve alacakları ile birlikte davalı ... Müdürlüğünün ... Bölge Müdürlüğüne devredildiğini, iş aktinin 14/05/2012 tarihinde sona erdiğini, davacının tüm çalışma süresi boyunca iş yerindeki toplu iş sözleşmelerinin tarafı olan Türkiye Yol İş Sendikasına üye olduğunu, 2001 yılına dek işi mevsimlik olmamasına, yaptığı iş sürekli olmasına rağmen mevsimlik işçi statüsünde çalıştırıldığını, ilgili kurumca belirli süreli imiş gibi gösterildiğini, esaslı bir neden olmamasına rağmen zincirleme belirli süreli iş akti imzalatıldığını, dolayısı ile 2001 yılına kadar belirsiz süreli iş akti ile çalıştığının kabulü gerektiğini, haketmesine rağmen yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, 2001 yılından itibaren daimi kadrolu işçi olarak devam ettiğini, ama, daimi işçi olarak çalıştırmaya başladığında ilgili kurumun 2001 yılından önceki çalışma süresini kıdemden saymadığını, sanki yeni çalışmaya başlamış sürücü operatörü pozisyonunda değerlendirerek başlangıç derece ve kademesinde çalıştırmaya devam ettiğini, oysa davacının fiilen yaptığı işin, iş makinası sürücü operatörlüğü olduğunu ve kurumun bu işleminin toplu iş sözleşmelerine de aykırı olduğunu, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde çalışırken her yıl en az 90 gün çalışan ama belirsiz süreli iş akti devam eden davacının 2001 yılında daimi kadroya alınırken fiilen yaptığı işi gösteren pozisyonun ve 2001 yılına kadarki çalıştığı ayrı ayrı her yılın göz önünde bulundurularak uygun kademe ve derecede çalıştırılmaya devam edilmesi gerekir iken davalının aksi yöndeki uygulamasının, toplu iş sözleşmesinin "Mazeretinden dolayı iş sözleşmesi devam etmekle beraber işyerinden ayrı kalan işçinin kademe ilerlemesi yapılabilmesi için yukardaki şartlara ilaveten o yıl içinde tatiller dahil bulunduğu kademe terfi tarihinden geriye doğru toplam 90 gün çalışması gerekir" şeklindeki maddesine açıkça aykırı olduğunu, davacının çalıştığı tüm kurumların, davacının ilk çalışmaya başladığı tarihten daimi kadroya geçirildiği tarihe dek geçen çalışma sürelerini ve tüm çalışma süresi boyunca fiilen yaptığı işlere uygun son pozisyonu dikkate alınarak, çalıştığı dönemlerde yürürlükte olan toplu iş sözleşmelerine göre kademe ve derecelerinin belirlenmesi, davacıya bu kademe ve dereceler üzerinden ücret ve sosyal haklarının ödenmesi gerekirken, davacının ücret ve sosyal haklarının iş akti sona erene dek eksik ödendiğini, Şanlıurfa 2. İş Mahkemesi 2012/891 Esas sayılı davasında davacı işçinin geçici mevsimlik iş sözleşmesi ile daimi işçi statüsünde geçtiği 2001 yılına kadar yaptığı bir çok zincirleme iş sözleşmeleri olup burdan da anlaşılacağı üzere iş aktinin başlangıçtan beri belirsiz süreli olduğunun tespit edildiği ve davacının geçici mevsimlik işçi olarak geçen sürelerinin kıdeme dahil edilmemesi, kademe ve derece hesabında bu sürenin gözetilmemesi dolayısı ile düşük derece ve kademe üzerinden ücret ve sosyal haklarının ödenmesi nedeni ile davanın kabulüne karar verildiğini, bu kararın uygulanmasına ... İl Özel İdaresinde uygulanan TÜHİS ve Türkiye Yol İş Sendikası arasındaki 01/03/2013 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinin geçici 2. maddesinde bu kararın uygulanmasının kararlaştırıldığını ileri sürerek davacının daimi işçi statüsüne geçirildiği 2001 yılına kadarki çalışma süresi ve fiilen yapmış olduğu iş nazara alınarak toplu iş sözleşmelerine göre pozisyon kademe ve dereceye ilişkin intibakının yapılması gerektiğinin tespitini, davacının çalışma süresi boyunca olması gereken pozisyon, kademe ve derecelerinin tespitini, birikmiş işçilik alacakları itibari ile ücret, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ilave tediye, ikramiye, yemek bedeli, sosyal yardım, yolluk ve seyyar görev tazminatı, ağır hizmet tehlike sorumluluk primi, yıpranma ödeneği farkları alacaklarını istemiştir.
B)Davalı cevabının özeti:
Davalı vekili, taleplerin zamanaşımına uğradığını, müvekkili idarenin Yasa gereği il idare kurulu kararı doğrultusunda davacıyı aldığını, müvekkilinin önceki işverenlerin işlemlerinden sorumlu tutulamayacağını, davacının davasını Yargıtay tarafından onanan Şanlıurfa 2. İş Mahkemesinin kararı ve 01/03/2013 yürürlük tarihli 15. dönem toplu iş sözleşmesiningeçici 2. maddesine dayandırdığını, ama toplu iş sözleşmesinin geçici 2. maddesinde "... şartıyla Karayolları Genel Müdürlüğüne devredildikleri tarihten itibaren geçerli olmak üzere" cümlesinin bulunduğunu, davacının bu toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden önce emekli olduğundan bu toplu iş sözleşmelerinden yararlanamayacağını, kaldı ki bir an için faydalacağı kabul edilse dahi ancak davalı idareye devredildiği tarihten itibaren nazara alınacağından geçmişe yönelik tespit ve fark taleplerinin reddi gerektiğini, toplu iş sözleşmesinin geçici 3. maddesinde "ancak, yapılacak intibak nedeni ile bu toplu iş sözleşmesinin yürürülük tarihinden geriye doğru herhangi bir fark ödemesi yapılmayacaktır" hükmü olduğundan davanın reddi gerekeceğini, kademe ve derece intibakının yapılması talebinin yersiz olduğunu, zira, toplu iş sözleşmesine göre her 1 yıl için 1 kademe, her 2 yıl için 1 derece şartı bulunduğunu, davacının çalışmalarının hiç bir zaman 1 ve 2 yılı geçmemesi nedeni ile bu talebin reddinin gerektiğini, davacının hak ve alacaklarının ödendiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
C)Yerel Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, Mahkeme’nin 2014/132 Esas sayılı kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2018/7731 Esas sayılı ilamı ile, "Dosyada bir kısım toplu iş sözleşmelerinin eksik olduğu bilirkişi raporunda belirtilmiştir. Dosyaya temyiz aşamasında celbedilen toplu iş sözleşmeleri ve varsa eksik diğer toplu iş sözleşmeleri celbedilerek, tarafların dosya kapsamındaki tüm iddia ve savunmaları tek tek ele alınarak, davacının dava konusu alacak haklarının olup olmadığı, varsa miktarları tespit edilerek hüküm altına alınmalıdır. Bilirkişi raporu denetime elverişili olmalı ve tarafların temyiz aşaması dahil dosya kapsamındaki tüm itirazlarını karşılamalıdır. Öte yandan, dava dilekçesinde her ne kadar 01/03/2013 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesine dayanılmış ise de, belirtilen toplu iş sözleşmesi de Yargıtay 7. Hukuk Dairesinin 2013/5910 Esas sayılı ilâmına dayanmaktadır. Belirtilen Yargıtay kararı ise 15. dönem 01/03/2013 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinden önce açılmış bir dava olduğundan, 01/03/2013 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesine dayanılmasa da mevsimlik statüde çalışılan dönemin derece ve kademe hesabında gözetilmesi talebinin yerinde olup olmadığı, kabulü gerekip gerekmediği sair koşulların varlığına göre irdelenip olumlu ya da olumsuz karara bağlanabilecektir. Bir diğer deyişle, dava konusu taleplerin 01/03/2013 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinde bir dayanak bulması gerekmemektedir. Bu hususlar da yapılacak incelemeler esnasında göz önüne alınmalıdır. Dava dilekçesinde, sadece alacaklarının ödetilmesi talebinde değil aynı zamanda pozisyon, derece ve kademeye ilişkin intibaklarının yapılması gerekliliğinin, pozisyon, derece ve kademelerinin tespiti taleplerinde de bulunmuştur. Bu talepler hakkında olumlu olumsuz karar verilmemesi HMK"nın 297/2. maddesine aykırıdır. Toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara toplu iş sözleşmesindeki ödeme tarihlerinden itibaren en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmesi gerekir. Ayrıca, infazda tereddüt yaratmamak için hükümde faiz başlangıç tarihleri de açıkça yer almalıdır. Belirtilen bu hususlar da dava ve ıslah dilekçesi başta olmak üzere taleple bağlılık ilkesi göz önüne alınarak uygulanmalıdır. 6001 sayılı Kanunu"nun 12. maddesi gereğince davalı T.C. ... harçtan muaftır. Eldeki hükümde, davalının harçtan muaf olduğu belirtilmiş ve harç alınmamasına karar verilmiş ise de hemen altındaki hüküm fıkrasında kabul-red oranına göre 25,20 TL başvuru harcının taraflar arasında bölüştürülmesi hatalıdır. Hükmedilen miktarların net mi yoksa brüt mü olduğunun hükümde belirtilmemesinin infazda tereddüde yol açacağının düşünülmemesi de hatalı olup bozmayı gerektirmiştir." gerekçesi ile bozulduğu, bozmaya uyulduğu, bozma ilamı sonrası, gerekli inceleme ve hesaplamaların yapılması için bilirkişi alındığı, davacıya ait ibraz olunan işçi sicil izleniminde, davacının 01/07/1986 - 31/10/2000 tarihleri arasında Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde yılın belirli dönemlerinde çalıştığı, 02/02/2001 tarihinde Köy Hizmetleri ... İl Müdürlüğünde kadroya geçisinin yapıldığı, 16/11/2011 tarihinde Karayolları Bölge Müdürlüğüne naklinin yapıldığı ve 23/05/2012 tarihi itibariyle ayrıldığı tespit edilmiştir. Dava konusu alacaklar yönünden zamanaşımı süresinin dava tarihinden geriye doğru 5 yıllık dönemi kapsıyor olması nedeniyle, davanın 20/02/2014 tarihinde açıldığı ve davalı tarafça zamanaşımı itirazında bulunulduğu dikkate alınarak 5 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde bulunan 20/02/2009 - 22/05/2012 dönem aralığının esas alındığı, taraflar arasında ihtilaf konusunun davacının kademe ve derece tespitine esas teşkil eden hizmet süresinin tespitinde geçici iş ilişkisinin başladığı tarih mi, yoksa kadrolu statüye geçtiği tarihin mi esas alınacağı noktasında olduğu, davacının mevsimlik işçi olarak Köy Hizmetleri bünyesinde 31/10/2000 tarihine kadarki hizmet süresi, İşçi Sicil İzleniminde yer alan ücretsiz izin sürelerinin tenzili ile toplam 2847 gün olmakla 7 yıl 9 ay 22 güne karşılık geldiği, davacının kadroya geçişinin yapıldığı 02/02/2001 tarihinde görev tanımı İş Mak. Sür. Opr.olup pozisyonun derecesinin 6-16 olarak tanımlandığı davacının ise kadroya geçiş esnasında 6.Derece 1.Kademeden geçişinin yapıldığı ve yevmiyesinin 15,57 TL olarak belirlendiği görüldüğü, davacıya ait pozisyon cetvellerinin incelenmesinde, hesaplama dönemi olan 20/02/2009 tarihinde, davacının, İş Mak.Sür.Opr.olarak 9.Derece 10.Kademede ücretlendirildiği ve yevmiyesinin 61,40 TL olduğu tespit edildiği, bu dönemde ..."nde uygulanan 13.Dönem TİS"nin yürürlük tarihinin 01/03/2017 - 28/02/2019 olduğu ve pozisyon cetvelinde sürücü operatörünün derece aralığının 5-13 olarak belirlendiği görüldüğü, sicil izleniminde, davacının davalı ... Bölge Müdürlüğüne nakli ise 16/11/2011 tarihinde gerçekleştirildiği, davacının İşçi Sicil İzleniminde 16/11/2011 tarihinde gerçekleştirilen nakil sırasında pozisyonunun İş Mak.Sür.Opr.olduğu ve tanımlı pozisyon geçesinin 6-16 olduğu davacının ise 11.Derece 14.Kademeden tanımının yapılarak yevmiyesinin 81,79 TL olduğu, bu dönemde ..."nde uygulanan 14.Dönem TİS"nin yürürlük tarihinin 01/03/2011 - 28/02/2013 olduğu ve Pozisyon Cetvelinde Sürücü Operatörünün derece aralığının 5-17 olarak belirlendiği, TİS her derecenin 30 kademeden oluştuğu belirlendiği, davacının 01/03/2012 tarihinde pozisyon değişikliği yaşadığı ve Sürücü Op.Pozisyonuna geçirildiği görülmekle, pozisyonun derece aralığının 5-16 olarak belirlendiği ve davacının 11.Derece 15. kademeden ücretlendirildiği ve işten ayrıldığı 22/05/2012 tarihine kadar bu ücret üzerinden ücretlendirildiği, sunulan TİS"lerin kademe ilerlemesine ilişkin hükmü incelendiğinde, işçinin en az 1 yıl sözleşmesi bulunması, bulunduğu kademede en az 1 yıl çalışması, bulunduğu derecede ilerleyeceği kademe bulunması...şartıyla her yıl şubat ayı içerisinde işçilere bir kademe ilerlemesi yaptırılır ve izleyen mart ayı başından itibaren uygulanacağı belirlendiği, takip eden maddede ise derece terfinin ise 2 yılda bir yapılması gerektiği hükme bağlandığı, buna göre davacının mevsimlik işçi statüsünde geçen hizmet süresi dikkate nazara alındığında, davacının ilave 3 derece ve 7 kademeden yararlanması gerektiği, bu nedenlerle, davacının kadroya geçişinin yapıldığı 02/02/2001 tarihinde 6/1 olan pozisyonun 9/8 olması gerektiği, aynı zamanda hesaplama yapılacak dönem olan 20/02/2009 tarihinde davacının 9/10 olan pozisyonunun 12/17 olması gerektiği ve kademe ilerlemelerin 1 Mart itibariyle yapılıyor olması nedeniyle de 01/03/2009 tarihi itibariyle 13/18, 01/03/2010 tarihi itibariyle 13/19 ve son olarak 01/03/2011 tarihi itibariyle 14/20 olması gerektiği tespit edilmiş olup, davacının 01/03/2011 tarihi itibariyle 14. derecenin 20. kademesinde olduğunun tespitine karar vermek gerektiği, davacının brüt ücret farkı alacağının tespit edilen kıdemine göre 6.580,37 TL, yıpranma ödeneği farkının brüt 1.316,07 TL, ikramiye farkı alacağının brüt 1.101,00 TL, ilave tediye alacağı farkının brğt 824,98 TL ve yıllık izin ücreti alacağının 3.923,48 TL olacağı tespit edildiği, davacı fazla mesai, hafta tatili, yemek bedeli, sosyal yardım - yolluk ve ağır hizmetler prim farkı alacağı taleplerinde bulunmuştur. Sunulan ücret bordrolarında fazla mesai ve hafta tatili tahakkuku bulunmadığından ispatlanamayan fazla mesai ve hafta tatili fark alacağının ve kademe ve dereceye bağlı olmaksızın maktu olarak ödenen yemek bedeli farkı, sosyal yardım farkı, yolluk ve seyyar görev tazminatı farkı, ağır hizmet ve tehlike sorumluluk prim farkı taleplerinin reddine karar verildiği gerekçesi ile 19/06/2019 tarihli bilirkişi raporu hükme esas alınmak üzere; davacının 01/03/2011 tarihi itibariyle 14. derecenin 20. kademesinde olduğunun tespitine, ücret farkı, yıpranma ödeneği farkı, ikramiye farkı, ilave tediye, yıllık izin ücreti alacağı taleplerinin kabulüne fazla mesai, hafta tatili, yemek bedeli, sosyal yardım - yolluk ve ağır hizmetler prim farkı alacağı taleplerinin reddine, yasal kesintilerin infaz aşamasında dikkate alınmasına karar verilmiştir.
D)Temyiz:
Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
E)Gerekçe:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Somut uyuşmazlıkta, hükmedilen alacaklara uygulanacak faizin başlangıç tarihleri ve faiz türlari bakımından;
Dairemizin 2018/ 7731 Esas sayılı bozma ilamında “3-Toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklara toplu iş sözleşmesindeki ödeme tarihlerinden itibaren en yüksek işletme kredisi faizi yürütülmesi gerekir. Ayrıca, infazda tereddüt yaratmamak için hükümde faiz başlangıç tarihleri de açıkça yer almalıdır. Belirtilen bu hususlar da dava ve ıslah dilekçesi başta olmak üzere taleple bağlılık ilkesi göz önüne alınarak uygulanmalıdır.” denmiştir.
Mahkeme tarafından bozma ilamı üzerine kurulan hükümde ücret farkı, yıpranma ödeneği farkı, ikramiye farkı alacakları için “ödeme tarihinden itibaren ek yüksek işletme kredisi ile birlikte” şeklinde ifade kullanılmıştır. İlave tediye alacağı bakımından ise “ödeme tarihinden itibaren yasal faiz” şeklinde hüküm kurulmuştur.
Bu ifadelerin hem faiz başlangıç tarihi hem uygulanacak faiz cinsi bakımından infazda tereddüt yaratacak nitelikte ve HMK’nun 297/2. maddesine aykırı olduğunun gözetilmemesi hatalıdır.
Dairemizin 2018/ 7731 Esas sayılı bozma ilamının yukarıya alınan 3. şıkkında belirtilen şekilde faiz başlangıç tarihi ve uygulanacak faiz cinsinin belirlenmesi yönünde denetime elverişli ve detaylı bilirkişi raporu alınarak sonuca gidilmelidir. Bu esnada yine Dairemizin 2018/ 7731 Esas sayılı bozma ilamının yukarıya alınan 3. şıkkında belirtilen sair hususlar da dikkate alınmalıdır.
Diğer yandan, ilave tediye alacağı bakımından yasal faiz yürütülmesine karar verilmesi ise yerindedir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12/12/2019 gününde oybirliği ile karar verildi.