Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1102 Esas 2021/1406 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1102
Karar No : 2021/1406

TEMYİZ EDENLER : 1- DAVACI:… Spor Kulübü Derneği
VEKİLLERİ: Av…., Av. …
2- DAVALI:…. Bakanlığı
VEKİLİ: Av….

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 30/06/2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile 3. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:Danıştay Onuncu Dairesinin 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararıyla;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde idari dava türlerinin tek tek sayıldığı; iptal davalarının, "idari işlemler hakında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından" açılan davalar olarak tanımlandığı,
İdari işlemlerin hukuka uygunluğunun yargı yolu ile denetlenmesini amaçlayan iptal davalarını açabilmek için iptali istenen işlemin davacının kişisel, meşru ve güncel menfaatini ihlal etmiş bulunması, yani davacı ile idari işlem arasında menfaat ilişkisinin olması gerektiğinin öğretide ve yargı içtihatlarında kabul edilen bir husus olduğu,
Uyuşmazlıkta, davaya konu düzenlemenin öğrenilmesine ve menfaatinin ihlal edilmesine esas İstanbul Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin davalı idarece dava aşamasında geri alındığı,
İdarece geri alınan işlemin dayanağı olan dava konusu Yönetmelik maddesinin davacının kişisel, meşru ve güncel menfaatini ihlal etmesine hukuki olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, davaya konu edilen Yönetmelik hükmünde kullanıma bağlı olarak akdedilmiş bulunan kira sözleşmesi, sınırlı hak ayni tesisi gibi hukuki işlemlerden geçmiş tarihli olanların Yönetmelik kapsamı dışında bırakılacağı, muaf tutulacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığını ya da bu doğrultuda bir değişiklik yapılmadığı; idarenin tesis ettiği işlemi geri alırken herhangi bir gerekçe belirtmediği; dava konusu Yönetmelik hükümleri nedeniyle, faaliyet gösterdiği pek çok branşa ait tesislerde davalı idareye bedel/pay ödemek zorunda kalabileceği; halihazırda böyle bir talep söz konusu olmasa bile dava konusu Yönetmelik maddelerinin, kulübün ekonomik yönünü etkileyebilecek sonuçlar doğurabileceği gerekçesiyle "davanın ehliyet yönünden reddine" ilişkin kararın kaldırılması gerektiği belirtildikten sonra uyuşmazlığın esasına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesine rağmen aleyhlerine vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın esas yönünden usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadyumunun 49 yıllığına intifa hakkının davacıya verilmesine ilişkin olarak Spor Genel Müdürlüğü ile davacı arasında 22/07/1998 tarihli sözleşmenin imzalanmış; davacı ödemelerini sözleşme hükümlerine göre yapmaktayken davacıya muhatap İstanbul Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı işlemi ile davacının 03/08/2015 tarihinde stad ismi ve diğer muhtelif reklam ve tanıtım haklarını kapsayan bir sözleşme imzalandığının öğrenildiğinden bahisle davaya konu Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği gereği isim hakkı parayı ihtiva ediyorsa %25'inin Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün hesabına yatırılması talep edilmiştir.
Anılan işlem üzerine davacı, işlemin dayanağı olan Yönetmelik hükümlerinin iptali istemiyle iptal davası açmış; yargılama süreci devam ederken davalı idare tarafından, … tarih ve … sayılı işlem ile Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği gereği isim hakkı parayı ihtiva ediyorsa %25'inin Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün hesabına yatırılması talebini içeren işlem geri alınmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 7. maddesinin 1. fıkrasında, dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde idare mahkemelerinde altmış gün olduğu belirtilmiş, aynı maddenin 4. fıkrasında da, "İlânı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresi, ilân tarihini izleyen günden itibaren başlar. Ancak, bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililer, düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilirler. Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının temyiz istemi yönünden;
İdari işlemlerde "geri alma" kavramı, idari işlemin tesis edildiği andan itibaren hukuk aleminden silinmesi yani idari işlemin hiç yapılmamış sayılması anlamına gelmektedir.
Öte yandan, ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgililerin menfaatini ihlal eden bir uygulama işleminin tesis edilmesi gerekmektedir.
Temyize konu dosyanın incelenmesinden, İstanbul Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün … tarih ve …sayılı işlemi ile davacının 03/08/2015 tarihinde stad ismi ve diğer muhtelif reklam ve tanıtım haklarını kapsayan bir sözleşme imzalandığının öğrenildiğinden bahisle davaya konu Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği gereği isim hakkı parayı ihtiva ediyorsa %25'inin Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün hesabına yatırılmasının davacıdan talep edildiği; bunun üzerine davacı tarafından, anılan işlemin dayanağı olan 30/06/2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile 3. fıkrasının iptali istemiyle davanın açıldığı fakat yargılama süreci devam ederken davalı idare tarafından davacıya ilişkin uygulama işleminin geri alındığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacı hakkında tesis edilen uygulama işleminin davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı işlem ile geri alınması üzerine uygulama işlemi hukuk aleminde hiç tesis edilmemiş; hiç var olmamış duruma geldiğinden dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile 3. fıkrasının da esasının da incelenme olanağı bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Dolayısıyla, temyize konu davada incelenmeksizin ret kararı verilmesi gerekirken dava konusu Yönetmelik maddesinin davacının kişisel, meşru ve güncel menfaatini ihlal etmesine hukuki olanak bulunmadığı gerekçesiyle verilen davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin kararda sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.
Davalı idarenin temyiz istemi yönünden;
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın vekalet ücretine yönelik kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısım yönünden bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının ve davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Davanın ehliyet yönünden reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 07/07/2021 tarihinde, davacının temyiz istemi yönünden oyçokluğu, davalı idarenin temyiz istemi yönünden oybirliği ile karar verildi.


KARŞI OY
X- 2577 sayılı Kanun'da düzenleyici işlemler dolayısıyla ilgililere tanınan dava açma yollarından biri düzenleyici işlemin ilanı, diğeri ise uygulanması neticesinde tesis edilen bireysel işlemdir. Düzenleyici işlemin uygulanması üzerine açılacak davalarda iptal istemi ya doğrudan bu işlemin kendisine veya sadece uygulamaya ilişkin işleme yahut her ikisine yönelik olabilir. Kanunda ifade edilen uygulama işleminden kastedilen genel ve objektif nitelikteki idari tasarrufun subjektif nitelikte bir işleme dönüştürülmesidir.
Buna göre, ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi içerisinde idari davaya konu edilmeyen düzenleyici işlemlerin, bu tarihten sonra davaya konu edilebilmeleri için, ilgili hakkında bir işlem tesis edilmiş olması ve bu işlemin de birlikte dava konusu yapıldığı düzenleyici işlemin uygulanması niteliğinde bulunması gerekmektedir.
Temyize konu dosyanın incelenmesinden; İstanbul Valiliği Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile davacının 03/08/2015 tarihinde stad ismi ve diğer muhtelif reklam ve tanıtım haklarını kapsayan bir sözleşme imzalandığının öğrenildiğinden bahisle davaya konu Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği gereği isim hakkı parayı ihtiva ediyorsa %25'inin Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğünün hesabına yatırılmasının davacıdan talep edildiği; bunun üzerine davacı tarafından, anılan işlemin dayanağı olan 30/06/2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile 3. fıkrasının iptali istemiyle davanın açıldığı fakat yargılama süreci devam ederken davalı idare tarafından davanın açılmasına sebep olan uygulama işleminin geri alındığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, davacı hakkında tesis edilen uygulama işleminin davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı işlem ile geri alınması üzerine uygulama işlemi hukuk aleminde hiç tesis edilmemiş; hiç var olmamış duruma gelmiştir.
Dolayısıyla, bakılan davada davacı tarafından, uyuşmazlığa konu Yönetmeliğin iptali için, Resmî Gazete'de yayım tarihi olan 30/06/2011 tarihinden itibaren altmış gün içerisinde dava açılması gerekirken bu süreler geçirildikten çok sonra 12/10/2015 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararının sonucu itibarıyla hukuka uygun olduğu ve kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.


KARŞI OY

XX- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Onuncu Dairesince verilen 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararın usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın esası yönünden bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, tarafların temyiz istemlerinin reddi ve Daire kararının aynen onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına davacının temyiz istemi yönünden bu gerekçeyle katılmıyoruz.



KARŞI OY

XXX-Dosyanın incelenmesinden; 30/06/2011 tarih ve 27980 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Spor Genel Müdürlüğü Tesislere Ad Verme Yönetmeliği'nin 8. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendi ile 3. fıkrasının iptalinin istenildiği, bu düzenlemelerden 8. maddesinin 2/c fıkrasında yer alan "elde edilen reklam ve/veya sponsorluk gelirinin %25’inin Genel Müdürlüğün bütçesine gelir kaydedilmesi şartıyla, isim değişikliğine muvafakat verilebilir." ibaresiyle, davacının 03/08/2015 tarihli ve 10 yıllık süreli stadyum isim hakkı sözleşmesi imzalamasından sonra bu sözleşmeden kaynaklanan % 25 reklam ve/veya sponsorluk gelirinin davacıdan talep edilmesi üzerine, dayanak Yönetmelik hükümlerinin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davalı idare, dava aşamasında bireysel işlemi geri alarak hükümsüz hale getirmiş ise de; davaya konu Yönetmelik hükmünde bir değişikliğe gidilmediğinden ve dava konusu Yönetmeliğin Spor Kulübü niteliğinde olan davacı tarafa her zaman uygulanma ihtimali olduğundan ve aynı düzenleme uyarınca gelirinin % 25'i talep edilebileceğinden menfaat ihlalinin halen devam ettiğinin kabulü gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 09/12/2019 tarih ve E:2015/4277, K:2019/9525 sayılı kararının bozulması ve Dairesince işin esasının incelenmesi gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.