Danıştay 2. Daire 2021/16764 Esas 2021/2442 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/16764
Karar No : 2021/2442


KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı - …
VEKİLİ : …
2- … Valiliği

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın bozulmasına dair Danıştay Beşinci Dairesinin 17/12/2020 günlü, E:2016/19581, K:2020/5927 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; Kahramanmaraş … olarak görev yapan davacının, Mardin ili, Derik ilçesi … olarak görev yaptığı dönemde, kendisi hakkında düzenlenen 2008 yılına ait sicil raporu ile aynı yıla ait mülki idare amiri değerlendirme raporunun iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : … İdare Mahkemesince; davacının geçmiş yıllara ilişkin sicil raporları ve mülki idare amiri değerlendirme raporlarının yüksek puanlar verilmek suretiyle düzenlendiği, dava konusu raporların ait olduğu yılda davacının notlarının düşürülmesine neden olabilecek herhangi bir somut olay, bilgi ve belge gösterilemediği, raporların düşük puanla düzenlenmesine dayanak gösterilen eylemlerin 2007 yılına ilişkin oldukları ve bu eylemler nedeniyle verilmiş olan disiplin cezalarının da mahkeme kararları ile iptal edilmiş oldukları anlaşıldığından, dava konusu 2008 yılına ait sicil raporu ile aynı yıla ait mülki idare amiri değerlendirme raporunun objektif ve hukuka uygun olmadıkları sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Daire Kararının Özeti : Davalı idareler tarafından temyiz yoluna başvurulması üzerine, Danıştay Beşinci Dairesince; anılan mahkeme kararı, uyuşmazlık konusu olayda, davacı hakkında düzenlenen 2008 yılı sicil raporu ile aynı yıla ilişkin mülki idare amiri değerlendirme raporu arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmadığı anlaşıldığından, söz konusu işlemlere karşı ayrı ayrı dilekçelerle dava açılması gerekirken, tek dilekçe ile dava açılmasında 2577 sayılı Kanun'un 5/1. maddesi hükmüne uyarlık görülmediği, İdare Mahkemesince söz konusu işlemler için ayrı ayrı dava açılmak üzere 2577 sayılı Kanun'un 15/1-d. maddesi uyarınca dava dilekçesinin reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle bozulmuştur.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN İDDİALARI : Davacı tarafından; dava konusu 2008 yılı sicil raporu ile aynı yıla ilişkin mülki idare amiri değerlendirme raporu arasında maddi ve hukuki yönden bağlılık bulunduğu ileri sürülerek, Danıştay Beşinci Dairesince verilen kararın kaldırılması ve İdare Mahkemesi kararının onanması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI :
İçişleri Bakanlığı tarafından; düzeltilmesi istenen kararın yöntem ve yasaya uygun olduğu, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Mardin Valiliği tarafından; düzeltilmesi istenen kararın yöntem ve yasaya uygun olduğu, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davacının karar düzeltme isteminin kabulü ile bozma kararının kaldırılarak, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararı uyarınca, doğrudan Dairemiz esasına alınan dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Kararın düzeltilmesi dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesinin 1/c fıkrasına uygun bulunduğundan, davacının karar düzeltme istemin kabulü ile Danıştay Beşinci Dairesinin 17/12/2020 günlü, E:2016/19581, K:2020/5927 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlığın esası yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacının, Mardin ili, Derik ilçesi … olarak görev yaptığı dönemde 2008 yılına ait sicil raporunun 64 (orta) puan olarak düzenlendiği, aynı yıla ait mülki idare amiri değerlendirme raporunda ise davacıya 50 (yetersiz) puan verildiği anlaşılmaktadır.
Yine aynı yıla ait Mülkiye Müfettişince düzenlenen değerlendirme belgesinde davacıya 72 (iyi) puan takdir edildiği görülmektedir.
Diğer yandan, davacının, Mardin ili, Derik ilçesi … olarak görev yaptığı dönemde, 03/07/2008 günlü, 11 sayılı İçişleri Bakanlığı Merkez Disiplin Kurulu kararıyla, ilçeye kendisini denetlemeye gelen müfettişlere hitaben "Benim kanım akarsa, herkesinki akar." demek suretiyle "amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek" fiilini işlediğinden bahisle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/D-I maddesi uyarınca "1 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması" cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiş, bu kararın iptali istemiyle açılan dava, … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla reddedilmiş, bu kararın, davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Beşinci Dairesinin 21/10/2019 günlü, E:2018/1274, K:2019/5548 sayılı kararıyla onanmış, davacının kararın düzeltilmesi istemi de Dairemizin 08/09/2021 günlü, E:2021/3127, K:2021/2440 sayılı kararıyla reddedilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT :
657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 111. maddesinde, devlet memurlarının ehliyetlerinin tespitinde, kademe ilerlemelerinde, derece yükselmelerinde, emekliye çıkarma veya hizmetle ilişkilerinin kesilmesinde özlük ve sicil dosyalarının başlıca dayanak olduğu; 113. maddesinde, sicil amirlerinin, belli zamanlarda düzenleyecekleri sicil raporlarında, memurların liyakat derecesini not esasına göre kıymetlendirerek tespit edecekleri; 115. maddesinde, sicil amirlerinin, maiyetlerindeki memurların sicil raporları ile birlikte, bunların genel durum ve davranışları bakımından da olumlu ve olumsuz nitelikleri, kusur ve eksiklikleri hakkında mütalaalarını bildirecekleri; 119. maddesinde de, sicil raporlarındaki sicil notu ortalaması 100 üzerinden 60 ve daha yukarı olanların olumlu sicil almış sayılacakları kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, yine işlem tarihinde yürürlükte olan Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinde de benzer hükümlere yer verilmiş olup; 16. maddesinde, sicil amirlerinin, sicil raporunun memurların mesleki, yöneticilik ve yurt dışı görevlerdeki ehliyetlerinin belirlenmesini sağlayan soruların her birini, ihtiva ettikleri unsurları esas almak suretiyle 100 tam not üzerinden değerlendireceği ve sorulara verdikleri notların toplamını soru sayısına bölerek memurların sicil notunu tespit edecekleri, her bir sicil amirince bu şekilde belirlenen sicil notlarının toplamının sicil amiri sayısına bölünmesi sureti ile de memurların sicil notu ortalamasının bulunacağı ve buna göre sicil notu ortalaması: a) 60 dan 75'e kadar olanların orta, b) 76 dan 89'a kadar olanların iyi, c) 90 dan 100'e kadar olanların çok iyi, derecede başarılı olmuş, olumlu; 59 ve daha aşağı not alanların ise yetersiz görülmüş, olumsuz sicil almış sayılacağı; 17. maddesinde, sicil amirlerinin, sicil raporu doldururken her memuru maddede belirtilen hususlar yönünden genel bir değerlendirmeye tabi tutacakları, bu genel durum ve düşüncelerini not takdirinde dikkate alınacağı; 19. maddesinde, sicil amirlerinin sicil raporlarını itinalı, doğru ve tarafsız bir şekilde düzenlerken; Devlete sadakat ve bağlılığı, memuriyet sıfatının gerektirdiği şeref ve itibar ile hizmetlerin süratli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini; güvenilir ve yetenekli memurların yükselmelerini, diğerlerinin ise kamu hizmetlerinden uzaklaştırılmaları gerektiğini esas alacakları; 20. maddesinde, her derecedeki sicil amirlerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak memurlar hakkında sicil raporlarında yaptıkları değerlendirmelerin birbirinden bağımsız ve 16 ncı madde hükümlerine göre etkili ve geçerli olduğu, memurların sicil notunun sicil amirlerince takdir olunan notların aritmetik ortalamasına göre tespit edileceği, ancak birinci ve ikinci sicil amirlerince yapılan değerlendirmelerin memurun sicilinin olumlu veya olumsuz olmasına tesir etmesi veya ortalama sicil notu aralarında 10 veya daha fazla fark olması halinde varsa üçüncü sicil amirinin kanaatine müracaat edileceği ve üçüncü sicil amirinin değerlendirmesinin esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
16/07/1986 günlü, 19166 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Mülki İdare Amirleri Atama, Değerlendirme ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin, kapsamına giren meslek mensuplarının atanma, değerlendirme ve yer değiştirme esaslarını, hizmet gerekleri, sicil, liyakat, performans ve kıdem gibi kriterler dikkate alınarak objektif ve gerçeğe uygun bir şekilde düzenlemek, meslek mensuplarına yurdun çeşitli bölgelerinde görev yapma imkan ve mecburiyeti getirmek amacı ile hazırlandığı; 8. maddesinde, meslek mensuplarının sicil amirlerinin, her yıl doldurmakla mükellef oldukları sicil raporlarında o meslek mensubunun halen ifa ettiği görevdeki başarı derecesini belirtmekle beraber, bulunduğu grup hizmetinde hangi görevi daha başarılı olarak yürütebileceği, üst gruba yükselmeye muktedir olup olmadığı ve hangi üst görevi daha başarılı şekilde yürütebileceği hususlarında kanaatlerini belirtmek zorunda olduğu, sicil amirlerinin, her yıl doldurmakla mükellef oldukları sicil raporlarından ayrı olarak, her yıl sicil amiri oldukları meslek mensubu hakkındaki (Ek-VI) forma uygun "Değerlendirme Raporu" düzenleyerek Bakanlığa gönderecekleri, mülkiye müfettişlerinin de, teftiş ettikleri meslek mensubu hakkında, gizli sicil raporu düzenleyerek birinci fıkrada sözü edilen hususlarda gözlem ve kanaatlarını bildirmekle mükellef bulunduğu; 9. maddesinde, meslek mensuplarının, grup hizmetlerinin son yılında veya gerekli görülduğü zamanlarda, o grupta çalıştığı süre içindeki gizli sicil raporlarının, sicil amirlerince düzenlenen değerlendirme raporu ve mülkiye müfettişlerince düzenlenen gizli sicil raporundaki notlar ile özlük dosyasındaki diğer bilgi ve belgelere göre Personel Genel Müdürlüğünce değerlendirileceği; 10. maddesinde, bu değerlendirmede; 85-100 puanın üstün başarılı, 70-84 puanın başarılı, 60-69 puanın yeterli, 0-59 puanın yetersiz sayılacağı hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Siciller, sicil amirlerinin memurun genel durum ve davranışları hakkındaki düşünceleri (şahsiyet değerlendirmesi) memurun mesleki ehliyeti hakkındaki notları (görevde gösterilen başarının değerlendirilmesi) ve memurun yöneticilik ehliyeti hakkındaki notlarından oluşmakta ve bu değerlendirmelere ilişkin soruları içermektedir. Bu soruların kimilerine verilen yanıtların nitelikleri itibarıyla gözlem ve kanaate dayalı cevapları gerektirdiğinden, idareye bu sorulara verilen yanıtların gerçekliğini somut bilgi ve belgelerle kanıtlama zorunluluğu yükletilmesine imkan bulunmamaktadır. Buna karşın, yetkili sicil amirlerince düzenlenen sicil raporlarının doğurduğu hukuki sonuçların ağırlığı dikkate alındığında; her yıl için yeniden düzenlenmek suretiyle ilgili memurun o yıl içindeki mesleki bilgisini, deneyimini, tutum ve davranışlarını ortaya koyan ve tüm bu hususların değerlendirilmesinden sonra oluşan hukuki bir belge niteliği taşıyan sicil raporlarında, "Sicillerin Objektifliği" ilkesi çerçevesinde; olumsuz veya orta düzeyde sicil raporu düzenlenmesi ya da sicil raporunun ilgilinin görevi ile doğrudan ilgisi bulunmayan, kişiliği ile ilgili olan (insan haklarına saygısı gibi) kısımlarının düşük notla notlandırılması durumlarında, yetkili sicil amirlerinin kanaatinin oluşmasına etki eden hususların somut bilgi ve belgeye dayandırılmasının bir zorunluluk arz edeceği de tartışmasızdır.
Bu durumda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile yapılan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, dava konusu sicilin düzenlendiği tarihte kaymakam olarak görev yapan davacının görevini ifa ederken insan hakları ihlalinde bulunduğuna ilişkin somut bir delil ortaya konulup konulmadığı araştırılmaksızın verilen Mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, Mahkemece yeniden karar verilirken aynı yıla ait Mülkiye Müfettişince düzenlenen değerlendirme belgesinde davacıya 72 (iyi) puan takdir edilmesine rağmen, dava konusu mülki idare amiri değerlendirme raporunda 50 (yetersiz) puan verilmesinin gerekçesi de araştırılıp, davacının 2008 yılında gerçekleşen "amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek" fiili nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125/D-I maddesi uyarınca "1 yıl süreyle kademe ilerlemesinin durdurulması" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davanın reddedilerek kesinleştiği hususu da göz önünde bulundurularak bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARELERİN TEMYİZ İSTEMLERİNİN KABULÜNE;
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize tabi kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 08/09/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.



(X) KARŞI OY :

Davacı tarafından karar düzeltme dilekçesinde ileri sürülen hususlar, Danıştay Beşinci Dairesinin 17/12/2020 günlü, E:2016/19581, K:2020/5927 sayılı kararının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden, davacının karar düzeltme isteminin reddi gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyorum.