Danıştay 10. Daire 2019/4713 Esas 2021/4232 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/4713
Karar No: 2021/4232

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... İlaç ve Tıbbi Malzeme Pazarlama Dış Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, ek aylık prim ve hizmet belgelerinin süresinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102. maddesi uyarınca 39.366,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Karşıyaka Sosyal Güvenlik Merkezi'nin ...tarih ve ...sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince; davacıya ait işyerinde çalışan üç sigortalıdan ...'in 01/06/2010 - 31/05/2013 tarihleri arasında, ...'un 01/08/2012 - 31/05/2013 tarihleri arasında ve ...'in 13/03/2013 - 31/05/2013 tarihleri arasında fazla mesaileri olmasına rağmen bu sürelere isabet eden fazla mesai ücretlerinin ödenmediğinin sabit olması karşısında, bu aylara ait ek aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süre içinde Kuruma verilmemesi sebebiyle davacı şirketin 39.366,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı vekili tarafından, idari para cezası tebligatının usule aykırı yapıldığı, idari yaptırım kararında mevzuatın aradığı bilgilere yer verilmediği, işçilerin maktu ücretle çalıştıkları, fazla mesailer için ücret ödenemeyeceği, yılda 270 saati aşmayan fazla çalışmaların ücrete tabi olmadığı, müfettiş raporunun eksik incelemeye dayalı olarak hazırlandığı ve gerçeği yansıtmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait İzmir ili, Karşıyaka ilçesi, ...AVM No:...adresindeki işyerinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişleri tarafından gerçekleştirilen teftiş sonucu düzenlenen 19/11/2013 tarih ve (...) sayılı raporda işyerinde çalışan ..., ... ve ... adlı sigortalıların elektronik ortamda takip edilen puantaj kayıtlarının incelenmesinden, söz konusu sigortalıların 01/06/2010 - 31/05/2013 tarihleri arasında haftada 45 dakika olarak yaptıkları fazla çalışmaların ücretlerinin ödenmediğinin ve bu aylara ait Ek Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma verilmediğinin tespit edilmesi Karşıyaka Sosyal Güvenlik Merkezi'nin 13/03/2014 tarih ve ...sayılı işlemi ile davacı şirkete 39.366,00 TL idari para cezası verilmiş olup, davacı şirket tarafından cezaya yapılan itirazın Karşıyaka Sosyal Güvenlik Merkezi İdari Para Cezası İtiraz Komiyonunun 16/04/2014 tarih ve ...sayılı kararı ile reddi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle "Prim Belgeleri ve İşyeri Kayıtları" başlıklı 86. maddesinde; "İşveren bir ay içinde 4. ve 5. maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." kuralı,
Aynı Kanun'un "Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları" başlıklı 102. maddesi 1. fıkrası (c) bendinde ise; “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;.... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun "Fazla çalışma ücreti" başlıklı 41. maddesinde ise; "Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. 63 üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır." hükmüne yer verilmiştir.
Yargıtay'ın istikrar kazanmış olan içtihatlarında; "bir yılda 270 saati aşmayan fazla çalışmaların sözleşme ile ücretin içinde gösterilebileceği, aylık ücrete fazla mesai ücretinin dahil olduğu durumlarda yılda 270 saati aşan fazla çalışmalar için ücret talep edilebileceği" belirtilmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İş Müfettişleri tarafından davacı şirkete bağlı olarak faaliyet gösteren ve ...AVM'de yer alan .........isimli işyerinde yapılan denetim neticesinde düzenlenen raporda; işyerinde çalışan işçilerin işe giriş ve çıkış saatleri ile ara dinlenme saatlerinin, elektronik olarak parmak okuma yöntemi ile takip edildiği, işçilerin 01/06/2010-31/05/2013 tarihleri arasında haftanın 3 günü açılış postasında günlük 7 saat 45 dakika, kalan üç günü de kapanış postasında günlük 7 saat 30 dakika olmak üzere haftalık 45 saat 45 dakika çalıştıkları, ancak işçilerden ..., ... ve ...'in fazla çalışma ücretlerinin ödenmediği, davacı şirket (işveren) ile işçiler arasında imzalanan Belirsiz Süreli İş sözleşmesi'nin "Ücret" düzenlemesini içeren 5/C-3. maddesinde de "Zaruri hallerde yapılacak fazla çalışma, hafta tatili çalışması ve genel tatillerde yapılabilecek çalışma ücretleri bu ücrete tabidir." kuralının bulunduğu ve iş yerinde uygulanan ücretlendirmenin 1.400 TL - 3.600 TL arasında olduğu tespitlerinin yer aldığı görülmüş olup, raporun yazılış tarihi itibarıyla asgari ücretin brüt 1.071,00 TL, net 765,67 TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu durumda, davacı şirket (işveren) ile işçiler arasında imzalanan Belirsiz Süreli İş sözleşmesi'nin "Ücret" düzenlemesini içeren 5/C-3. maddesinde belirlenen ücrete, yıllık 270 saati aşmayan fazla çalışmaların sözleşme ile dahil edilmesi, işçilerin haftalık 45 dakikalık fazla çalışmasının yıllık 270 saat çalışmanın altında kalması ve işçilerin asgari ücretin üzerinde maaş aldıklarının açık olması karşısında, bu aylara ait ek aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süre içinde Kuruma verilmediğinden söz edilemeyeceğinden dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi, 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.