Danıştay 10. Daire 2019/4821 Esas 2021/4411 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/4821
Karar No: 2021/4411

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Özel Sağlık Hizmetleri Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait iş yeri ile ilgili 2010/9-2014/6 dönemlerine ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin Tebliğ'de belirtilen süre içinde usulüne uygun düzenlenerek Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi uyarınca 87.477,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işleme yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı Komisyon Kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacı şirkete ait işyerinde çalışan sekreterlerin fazla çalışma sürelerinin olup olmadığı ile ilgili idarece somut bir tespit yapılmadan, eksik inceleme ve araştırmalar sonucunda hesaplamalar yapıldığı anlaşıldığından, bu hesaplamalara dayanılarak 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 87.477,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine dair … tarih ve … sayılı kararda mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 59/7. maddesinde; “Kamu idarelerinin denetim elemanları kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları Kuruma bildirmek zorundadır. Bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında bu Kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal işlemi yapar. İlgililerin itiraz hakları saklıdır” hükmünün bulunduğu, bu hükme istinaden gereğince de aynı Kanun'un 86/7. maddesi uyarınca dava konusu işlemin tesis edildiği, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 92/3. maddesinde “Çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili iş müfettişleri tarafından tutulan tutanaklar aksi kanıtlanıncaya kadar geçerlidir.” hükmünün yer aldığı, bu itibarla mahkemece verilen kararda isabet olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu, davalı idarenin temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
… isimli bir işçinin … Hastanesi unvanlı işyerinde fazla mesai ücretlerini alamadığı, sigortasının 2 ay geç başlatıldığı, yıllık izinlerinin kullandırılmadığı veya parasını alamadığı'' iddialarını içeren şikayetleri ile aracılığı ile ihbarda bulunması, bunun üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı müfettişlerince davacı şirkete ait iş yerinde 16/07/2013 tarihinde teftişe başlandığı, teftiş sırasında fazla çalışma hususu ile ilgili işveren vekili ve sekreter olarak görev yapan çalışanların ifadesinin alındığı, işveren vekilinin ifadesinde; ''işyerinde toplam 5 sekreterin çalışmakta olduğu, sekreterlerin çalışma saatlerinin hafta içi 08.00-18.00, Cumartesi 08.00-16.00 olduğu, ayda bir kez Cumartesi günleri 16.00-00.00 nöbet tuttukları, günde 1 saat yemek ve 4 defa 15 dakikalık çay molası olmak üzere 2 saat ara dinlenmelerinin bulunduğu, Pazar günlerinin hafta tatili olduğunu'' belirttiği, bazı işçilerin ifadesinde de günde 1 saat yemek, 2 defa 15 dakikalık çay molası verdiklerini beyan ettiklerinin görüldüğü, bunun üzerine İş Müfettişi tarafından hazırlanan 31/07/2013 tarih ve BK-41 sayılı inceleme raporunda, işveren vekili tarafından günde 4 defa 15 dakikalık çay molası verildiği iddiasına karşın, işçi ifadeleri ve yerleşik uygulamalardan günde 2 defa çay molası verildiği, dolayısıyla sekreterlerin haftada 49 saat çalıştıkları, 4 saatin fazla mesai olduğu hususlarının tespit edildiği, söz konusu tespitlerin … Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü'ne bildirilmesi sonucu 2010/9-2010/12, 2011/1-2011/12, 2012/1-2012/12, 2013/1-2013/12, 2014/1-2014/6 aylarına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi sırasında fazla mesai ücretlerinin bildirilmemesi nedeniyle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi uyarınca davacıya 87.477,00 TL idari para cezası verildiği, bu işleme yapılan itirazın reddine dair … tarih ve .. sayılı Komisyon Kararının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
4857 sayılı İş Kanunu'nun çalışma süresini belirleyen 63. maddesi 1. fıkrasında; "Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır." hükümleri yer almaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihlerde yürürlükte olan olan haliyle “Prim belgeleri ve İşyeri kayıtları” başlığını taşıyan 86. maddesinde; “İşveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." kuralı; "Kurumca verilecek İdari Para Cezaları" başlığını taşıyan 102. maddesi 1. fıkrası (c) bendinde ise; "86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;.... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan uyuşmazlıkta, her ne kadar Mahkemece, “davacı şirkete ait işyerinde çalışan sekreterlerin fazla çalışma sürelerinin olup olmadığı ile ilgili idarece somut bir tespit yapılmadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ise de; dosyaya sunulan müfettiş raporunda ve işveren vekili tarafından da imzalanmış olan 22/07/2013 tarihli tutanakta yer alan işveren vekilinin ifadesinde, “iş yerinde toplam 5 sekreterin çalışmakta olduğu, sekreterlerin çalışma saatlerinin (hafta içi) 08.00-18.00, cumartesi 08.00-16.00 olduğu, ayda bir kez cumartesi günleri 16.00-00.00 nöbet tuttukları, günde 1 saat yemek ve 4 defa 15 dakikalık çay molası olmak üzere 2 saat ara dinlenmelerinin bulunduğu, pazar günlerinin hafta tatili olduğu" hususlarının belirtildiği, dosyaya sunulan ve işyerinde asılı olduğu anlaşılan çalışma programı çizelgesindeki saatlerin de işveren vekilinin ifadesini desteklediği görülmektedir.
Buna göre, salt işveren vekilinin imzalı ifadesi ile çalışma programı çizelgesinin esas alınması halinde dahi, ayda bir kez tutulan nöbet hariç tutulsa bile, davacı şirkete ait işyerindeki sekreterlerin hafta içi günlük 8 saat, cumartesi günü 6 saat olmak üzere haftalık toplam 46 saatlik çalışmasının olduğu, bunun da 4857 sayılı İş Kanunu’nun haftalık çalışma süresini azami 45 saat olarak belirleyen 63/1. maddesi hükmündeki süreyi aştığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı şirkete ait işyerinde çalışan sekreterlerin fazla çalışma sürelerinin bulunduğunun sabit olduğu anlaşıldığından, bu hususa dayanılarak 5510 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 87.477,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile bu işleme karşı yapılan itirazın reddine ilişkin … tarih ve … sayılı komisyon kararında mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemin iptali yönündeki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi, 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.