Danıştay 8. Daire 2018/5757 Esas 2021/4260 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/5757
Karar No : 2021/4260

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Odası Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava, ... Ziraat Odasında genel sekreter vekili olarak çalışan davacının görevine son verilmesine ilişkin ... Ziraat Odası Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile tebliğ edilen ... Ziraat Odası Meclisi'nin 27/11/2016 tarihli kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararıyla; genel sekreter vekili olarak görev yapmakta olan davacının, Oda'nın parasal işlemlerini tek başına fiilen yürüttüğü, imza yetkisi verilmesine rağmen muhasip üye ile imza yetkisi bulunmayan diğer yönetim kurulu üyelerinin Oda'nın parasal işlemlerinde devre dışı bırakıldıkları, müşterek muhafaza hükümlerine uyulmadığı, Oda'da kasa bulunmasına rağmen kullanılmadığı, kasa işlemlerinin günlük olarak kontrolünün yapılmadığı, davacının toplam 13.583-TL'yi uhdesinde tutarak zimmetine geçirdiği, toplantılara katılmayan üyelere yersiz olarak huzur hakkı ödediği, yine ihtiyaç fazlası olarak bankadan çekilen ve kasada olması gereken 509,25-TL'yi uhdesinde tutarak zimmete geçirdiği, soruşturma raporunda bahsedilen tutarların, davacı tarafından, daha sonraki bir zamanda Oda hesabına bankaya yatırılmış olmasının ve uhdesinde kaldığını ikrar ettiği tutarın hataen çekmecesinde unutulduğunu beyan etmesinin, genel sekreter vekili olarak görev yapan davacının, görevini kötüye kullandığı ve odaya ait olan parayı uhdesinde tutarak zimmetine geçirdiği hususunu etkilemeyeceği, bu durumda, ... Ziraat Odasında genel sekreter vekili olarak görev yapmaktayken üzerine atılı eylemleri işlediği yapılan disiplin soruşturması sonucunda düzenlenen rapor ve ekleriyle sabit olan davacının görevine son verilmesi ve işten çıkarılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davacının Türk Ceza Kanunun zimmet, görevi kötüye kullanma, görevi ihmal maddelerine temas eden fiiller işlediğinden bahisle dava konusu işlem tesis edilmişse de, dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının üzerine atılı suçların konusunu oluşturan fillerle ilgili hakkında herhangi bir ceza soruşturması açılmadığının görüldüğü, dolayısıyla söz konusu suçları işlediğinden bahsedilemeyeceği, parasal konularla ilgili birtakım usulsüz işlemlerinin olduğu görülmekteyse de bu işlemlerin 657 sayılı Kanun'un 125/E-g maddesinde belirtildiği şekliyle "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak" fiili kapsamında değerlendirilemeyeceği, söz konusu fiillerin görev kusuru oluşturduğu ve durumunun Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesinin 54/5 maddesinde işten çıkarılma sebebi olarak gösterilen "işinde kifayetsizliği maddi delillerle sabit olmak" kapsamında olduğu, bu durumda, davalı Oda'da genel sekreter vekili olarak memur statüsünde görev yapan davacının, her ne kadar hakkında 657 sayılı Kanun'un 125/E-g maddesi uyarınca işlem yapılmasında hukuka uygunluk bulunmasa da, işinde yetersizliğinin sabit olması nedeniyle Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesinin 54/5 maddesi uyarınca işten çıkarılmasında hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibariyle yasal isabetsizlik bulunmadığı, hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun belirtilen gerekçe ile reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 117,02-TL'lik bedelde yapılan hata nedeniyle görevine son verildiği, anılan meblağın uhdesinde bulunması gibi bir durumun kesinlikle sözkonusu olmadığı, ... tarih ve ... sayılı kararda da bu miktarın öncelikle ilgililerden tahsil edilmesi gerektiğinin belirtilmesinin bu durumun ispatı niteliğinde olduğu, dava konusu işlemin haksız ve kötü niyetli olarak tesisi edildiği, ilk hatasında en ağır cezanın verilerek, kuruma yıllarca hizmet etmiş olmasının gözardı edildiği, tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesince verilen ret kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
... Ziraat Odası Başkanlığı'nda usulsüzlükler olduğuna ilişkin gelen bir şikayet dilekçesi üzerine, Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin şikayete konu iddiaların araştırılması amacıyla 27.05.2016 tarihinde verdiği soruşturma Olur'u ile 2006-2016 yılları iş ve işlemlerin teftiş, inceleme ve gerekirse soruşturulması amacıyla iki müfettişin görevlendirildiği, Birlik müfettişleri tarafından yapılan soruşturma sonucu hazırlanan ... tarih ve ... sayılı soruşturma raporuna göre, "oda hesaplarında kasa açığının olduğu, teftiş tarihi itibariyle ihtiyaç fazlası olarak bankadan çekilen ve kasada olması gereken paranın zimmete geçirildiği, düzenlenen tahsildar bordrolarında teslim eden/alan ilgililerin imzalarının eksik olduğu, bir kısım tahsilat gelirinin kayıtlara eksik alınmak suretiyle kayıt dışı bırakıldığı, oda üyesi olan ve olmayan üçüncü şahsılara oda hesaplarından yetkisiz ve usulsüz olarak senet karşılığı toplam 1.616.122-TL borç para verildiği, faiz kaybına sebebiyet verildiği, odalara gönderilen genelgelerde belirtilen yardım ve bağışlarla ilgili usul ve kıstaslara uyulmadığı, toplantılara katılmayan üyeler adına bordro düzenlemek suretiyle yersiz bir şekilde huzur hakkı ödendiği, bazı belgelerin imzalarıyla oynandığı, her ne kadar senet karşılığı borç para verilse de bunun için meclisçe karar alınmadığı ve meclis karar defterinde tahrifat yapıldığı" hususlarının tespit edilerek, ilgililer hakkında adli, idari ve mali yönden cezalar teklif edildiği, Oda'da genel sekreter vekili olarak görev yapan davacının ise, oda hesaplarında bulunması gereken parayı zimmetine geçirdiği, görevini kötüye kullandığı ve ihmal ettiği, odayı zarara uğrattığı, bu nedenle Tüzüğün 54/5 ve Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 80. maddeleri ile 6964 sayılı Kanunun 42. maddesi delaletiyle 657 sayılı Kanunun 125/E-g maddesi ile aynı maddenin 4. fıkrası hükümleri gereğince görevden çıkarma disiplin cezası verilmesi kanaatine varıldığı, bu doğrultuda Ziraat Odaları Birliği Yönetim Kurulu'nun 10.11.2016 tarihli toplantısında, söz konusu rapor görüşülerek davacı hakkında görevden çıkarma disiplin cezası verilmesi hususunda gereğinin yapılmasını teminen Oda Meclisine talimat verildiği, Birlik Yönetim Kurulu'nun söz konusu kararı gereği, 29.11.2016 tarihinde ... Ziraat Odası Yönetim Kurulu'nun 27 sayılı kararıyla da davacı hakkında görevden çıkarma disiplin cezasının verilmesi için oda meclisine teklif götürülmesine karar verildiği ve aynı tarihte ... Ziraat Odası Meclisi'nin kararıyla, davacının odadaki görevine son verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6964 sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Kanunu'nun "Personel İşlemleri" başlıklı 38. maddesi; "Birlik ve odalarda istihdam edilenlerin işe alınma, çalıştırılma, sicil, atanma, yükselme, nakil, işten ayrılma ve çıkarılma, disiplin işlemleri, aylık ücret ve diğer tüm özlük hakları ile işten ayrılanlara ödenecek tazminatların usul ve esasları yönetmelikte gösterilir."; "Cezai Sorumluluklar" başlıklı 42. maddesi; "Odaların ve Birliğin paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve diğer malları aleyhine suç işleyen, yahut bilanço, tutanak, rapor ve diğer her çeşit kâğıt, defter ve kayıtlar üzerinde suç mahiyetinde değişiklik yapan veya bunları kasten yok eden organlara dahil kişiler ile personel hakkında Devlet memurları hakkındaki cezalar uygulanır." hükmünü içermektedir.
04.09.1959 tarih ve 10297 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ziraat Odaları ve Ziraat Odaları Birliği Nizamnamesi'nin 45. maddesinde; Ziraat Odalarında ve Ziraat Odaları Birliğinde çalıştırılacak kimselerin memurlar ve hizmetliler olarak iki sınıfa ayrıldığı; 46. maddesinde; memur olabilmek için gerekli şartlar sayılmak suretiyle belirlendikten sonra, anılan maddenin (c) bendinde ; "İyi ahlâk sahibi olmak", (d) bendinde; "Şeref ve haysiyeti muhil bir suçtan dolayı ağır hapis veyahut bir sene veya daha fazla hapis cezasiyle mahkum bulunmamak" şartının belirlendiği, 54. maddesinde; Nizamnamenin 46. maddesinin a, b, c, d fıkralarında yazılı vasıflardan birini kaybedenlerin, vazifeden dolayı hürriyeti tahdit edici bir ceza ile mahkum olanların, bir ayda 7, bir yılda 20 günden fazla mazeretsiz veya mezuniyetsiz vazifeye devam etmeyenlerin, amirlerinin kanun ve nizamname hükümlerine uygun emir ve talimatlarını yerine getirmemekte israr edenler ile işinde kifayetsizliği maddi delillerle sabit olan Oda ve Odalar Birliği memurlarının, Odalar Birliği umumi katibi, birlik umumi heyeti karariyle ve diğer memurlar tayinlerindeki usule göre işten işten çıkarılacakları, bu madde hükümleri dairesinde işten çıkarılanların, odalarda ve Odalar Birliğinde hiç bir vazifeye kabul edilmeyecekleri düzenlemesine yer verilmiştir.
6964 sayılı Kanun'un 38. maddesi uyarınca çıkarılan Ziraat Odaları Personel Yönetmeliği'nin 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı, Ziraat Odalarında çalıştırılan personelin işe alınması, nakil, terfi, kadro, çalışma esasları, sosyal, mali, idari ve diğer özlük hakları, ödüllendirme, disiplin yönünden tabi olacakları hükümler ve göreve son verme şartları ile diğer hak ve yükümlülüklere ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir."; 3. maddesinde; "Bu Yönetmelik; Ziraat Odalarında personel kadrolarında daimi kadrolu ve sözleşmeli olarak çalışan Memur ve Hizmetli personeli kapsar."; 13. maddesinde; "Odalarda Memur ve Hizmetli kadrolarına atama yetkisi Yönetim Kurulunundur. Yönetim Kurulu bu yetkisini devredemez. Oda Genel Sekreteri veya Genel Sekreter Vekili, Yönetim Kurulunun teklifi üzerine Meclis tarafından atanır. Genel Sekreter dışındaki Oda personeli Yönetim Kurulu kararı ile atanır. Görevden alınmada da aynı usul uygulanır."; 73. maddesinde; "Ziraat Odaları hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesi, Oda menfaatlerinin korunması, Odaya duyulan güvenin sağlanması ve bu güvenin sürdürülmesi amacıyla, 6964 sayılı Kanun ve bu kanuna dayalı olarak çıkarılan Tüzük ile bu Yönetmeliğe dayanılarak yapılan düzenlemelerin emrettiği görevlerin; Oda içinde ve dışında yerine getirilmesi, zorunlu kılınan hususlara uyulmaması, yasaklanan işlerin yapılması, yetkilerin aşılması ya da gereken durumlarda yetkilerin kullanılmaması ve kötüye kullanılması hallerinde Ziraat Odaları personeli hakkında bu Yönetmelikte belirtilen disiplin cezaları uygulanır."; 74. maddesinde; "Oda personeline yaptıkları fiil ve eylemin niteliğine ve ağırlığına göre: Uyarma, Kınama, Ücret Kesme, Kısa Süreli Durdurma, Uzun Süreli Durdurma, İşten Çıkarma cezasının verilebileceği belirtildikten sonra, İşten Çıkarma; personelin, bir daha Ziraat Odasında herhangi bir göreve atanmamak üzere ilişkisinin kesilmesi olarak tanımlanmıştır."; 80. maddesinde; "Görevden çıkarma cezasının uygulanacağı fiil ve haller: a) Vazifeden dolayı hürriyeti tahdit edici bir ceza ile mahkum olmak, b) Bir ayda yedi gün, bir yılda yirmi günden fazla mazeretsiz veya mezuniyetsiz göreve devam etmemek, c)Üstlerinin kanun ve tüzük hükümlerine uygun emir ve talimatlarını yerine getirmemekte ısrar etmek, d) İşine yetersizliği maddi delillerle sabit olmak (rapor, tutanak vb. belgeler), e) Tüzük’ün memur olabilmek için gerekli nitelik ve şartlarını düzenleyen 46. maddesinin (a), (b) ve (d) fıkralarında yazılı niteliklerden birini kaybetmek, f) 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 125/E maddesinde sıralanan; bir daha Devlet Memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve davranışlarda bulunmak olarak belirlendikten sonra, Görevden Çıkarma Cezasının, Ziraat Odaları ve Ziraat odaları Birliği Nizamnamesi ve Ziraat Odaları Personel Yönetmeliğinde belirtilen şartların tahakkuku halinde uygulanacağı, bu hükümlere göre görevden çıkarılanlara herhangi bir tazminat ödenmeyeceği"; 81. maddesinin (a) bendinde; "Birlik Müfettişleri tarafından Odalarda yapılan soruşturmalar: Birlik Müfettişleri tarafından yapılan soruşturma sonucu hazırlanan personelin disiplini ile ilgili raporlar Birlik Yönetim Kurulunda görüşülerek gereğinin yapılması için Odaya gönderilir. Oda Genel Sekreteri veya Genel Sekreter Vekilini ilgilendiren hususlar Oda Meclisinde, diğer personeli ilgilendiren hususlar Yönetim Kurulunda görüşülerek gereği yerine getirilir ve sonucu Birlik’e bildirilir."; anılan maddenin ikinci fıkrası ve devamında;(2) Personelin savunması alınmadan disiplin cezası verilemez, (3) Oda Yönetim Kurulu tarafından açılan soruşturmalarda; suç teşkil eden fiillere ilişkin personelin yazılı veya sözlü savunması için yedi günden az olmamak üzere süre verilir. Bu süre içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayan personel hakkında dosya üzerinde karar verilir, (4) Birlik müfettişleri tarafından hazırlanan soruşturma raporları ayrıca disiplin kurulunda ele alınmaz. Soruşturma raporları doğrudan Oda Yönetim Kurulunda görüşülür, (5) İlgili personelin yazılı savunması alınmak kaydıyla, Odalarda Genel Sekreter tarafından doğrudan uyarma cezası verilebilir. (6) İlgili personelin yazılı savunması alınmak kaydıyla Yönetim Kurulu Başkanı tarafından uyarma cezası verilebilir, (7) Soruşturmayı yapanın veya disiplin kurulunun yedi günden az olmamak üzere verdiği süre içinde veya belirtilen tarihte savunmasını yapmayanlar savunma hakkından vazgeçmiş sayılır,(8) Aynı olaydan dolayı ceza mahkemesinde kovuşturmaya başlanmış olması, disiplin kovuşturmasını geciktiremez. Görevlinin Türk Ceza Kanununa göre mahkum olması veya olmaması halleri ayrıca disiplin cezası uygulanmasını engellemez, (9) Disiplin Kurulu veya birim amirleri tarafından verilen uyarı cezaları Yönetim Kuruluna girmez, (10) Disiplin cezaları verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır."; 86. maddesinin (i) bendinde; "Görevden çıkartma cezasını gerektiren fiillerin gerçekleşmesi halinde Odada görevli memur ve hizmetlilerin görevine Yönetim Kurulu kararı ile Oda Genel Sekreterinin görevine ise Meclis kararı ile son verilir."; 103. maddesinin (g) bendinde; "İşe alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya görev sırasında, bu şartlardan herhangi birini kaybetmenin" personelin oda ile ilişiğinin kesilmesi sebebi olduğu düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının 15/05/1996 tarihinden itibaren davalı Oda'da çalışmaya başladığı, Oda Genel Sekreteri ...'ün 15/10/2015 tarihinde görevden ayrılmasından sonra genel sekreter vekili olarak görev yaptığı, Oda yönetim ve personeli ile bazı üyelere oda kaynaklarından senet karşılığı vade farksız borç verilerek odanın zarara uğratıldığı iddiaları kapsamında Birlik müfettişlerince yapılan inceleme sırasında bazı usulsüzlüklerin tespit edildiği, konu ile ilgili olarak eski genel sekreter ile birlikte Oda yönetim kurulu başkanı ve diğer ilgililer hakkında kamu davası açıldığı, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yukarıda anılan 13.583-TL'yi uhdesinde tutarak zimmetine geçirdiği, toplantılara katılmayan üyelere yersiz olarak huzur hakkı ödediği, yine ihtiyaç fazlası olarak bankadan çekilen ve kasada olması gereken 509,25-TL'yi uhdesinde tutarak zimmete geçirdiği iddiaları ile ilgili olarak davacı hakkında açılmış bir savcılık soruşturması ve/veya kamu davasının bulunmadığı, davacının soruşturma raporunda bahsedilen tutarların bir kısmının iş yoğunluğu nedeni ile bankaya yatıramadığından üzerinde olduğunu, bir kısmının ise Oda'dan senetli borç kullanma uygulamasının kaldırılması nedeniyle kullandığını ifade ettiği, ancak sözkonusu meblağları Oda hesabına yatırdığı anlaşılmaktadır.
Davacının kendi ifadelerinden anlaşıldığı üzere parasal konularla ilgili birtakım usulsüz işlemlerinin olduğu ve hakkında bir disiplin cezası tesisi yoluna gidilmesi gerektiği görülmekteyse de, davacının eylemi ile ceza verilmesine yönelik sevk maddesinin uyumlu olmadığı, eylem ile uygulanan yaptırım arasında adil bir denge bulunması gerektiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, görevine son verilmesine yönelik dava konusu işlemin davacının eylemi ile örtüşmediği ve ağır olduğu kanaatine varıldığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... gün ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 30/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.