Danıştay 10. Daire 2020/3349 Esas 2021/4631 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/3349
Karar No : 2021/4631


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Fonu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMLERİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Sulh Ceza Hakimliğinin … tarih ve … D. İş sayılı kararı uyarınca davalı idarece belirlenen kayyım heyetince yönetilen ve davacının çoğunluk hissesine sahip olduğu … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi uhdesinde bulunan taşınmaz mal varlığının satışına izin verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlığın temelinin dava dışı … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait olan taşınmazların satışından kaynaklandığı, mevzuat hükümleri gereğince TMSF'nin … Sulh Ceza Hakimliğinin … tarih ve … D. İş sayılı kararıyla Penta Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi yönetimine kayyım olarak atandığı, … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin ise OHAL KHK'sı kapsamında kapatılan şirketlerden olmadığı ve özel hukuk tüzel kişisi olarak hukuki varlığını devam ettirdiği, satış kararının Fon tarafından kayyım sıfatıyla Türk Ticaret Kanunu hükümleri kapsamında şirkette bulunan finansman açığını kapatmak üzere ve şirket adına alındığı, işlemin tesisinde kamu gücü kullanımından ziyade özel hukuk usul ve esaslarının tesirli olduğu, işbu davanın görüm ve çözümünün adli yargı mercilerinin görevine girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesince; tarafların istinaf başvurularının reddine kesin olarak karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı mercilerinin görevine girdiği ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
Davacı tarafından, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargı mercilerinin görevine girdiği ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, her ne kadar Bölge İdare Mahkemesince istinaf başvurularının reddine kesin olarak karar verilmiş ise de, dosyadaki bilgi ve belgelere göre davanın konusu itibariyle 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesinin (b) bendinde yer verilen temyiz sınırının üzerinde bir parasal miktara ilişkin olduğu açıkça anlaşıldığından, istinaf kararının temyize tabi olduğuna karar verilerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava dışı … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin yönetimine … Sulh Ceza Hakimliğinin … tarih ve … D. İş sayılı kararıyla Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 133. maddesi ile 674 sayılı (kararda sehven 668 yazıldığı anlaşılmaktadır) Kanun Hükmünde Kararnamenin (KHK) 19. maddesinin 2. fıkrası gereğince kayyım olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun (TMSF) atandığı, anılan şirketin yönetim organlarının tüm yetkilerinin TMSF'ye devredildiği, şirketin aktiflerinin pasiflerinden az olduğunun tespiti sonucu TMSF tarafından oluşturulan yönetim kurulunun talebi üzerine 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 19. maddesinin 3. fıkrası uyarınca … tarih ve … sayılı Fon kurulu kararı ile şirkete ait taşınmazların satışına izin verilmesine karar verildiği, davacı şirketin çoğunluk hissesine sahip olan davacı tarafından söz konusu kararın iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun, "Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu" başlıklı 111. maddesinde, "Bu Kanun ve ilgili diğer mevzuat ile verilen yetkiler çerçevesinde tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla, mevduatın ve katılım fonlarının sigorta edilmesi, Fon bankalarının yönetilmesi, mali bünyelerinin güçlendirilmesi, yeniden yapılandırılması, devri, birleştirilmesi, satışı, tasfiyesi, Fon alacaklarının takip ve tahsili işlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandırılması, Fon varlık ve kaynaklarının idare edilmesi ve Kanunla verilen diğer görevlerin ifası için kamu tüzel kişiliğini haiz, idarî ve mali özerkliğe sahip Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu kurulmuştur." hükmüne yer verilmiştir.
01/09/2016 tarih ve 29818 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve dava dışı … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine, … Sulh Ceza Hakimliği kararıyla kayyım tayin edilerek kayyımın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu olarak belirlendiği tarihte yürürlükte bulunan 674 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin "Kayyımlık yetkisinin devri ve tasfiye" başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasında, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra ve olağanüstü halin devamı süresince terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle Ceza Muhakemesi Kanununun 133 üncü maddesi uyarınca şirketlere ve bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesi uyarınca varlıklara kayyım atanmasına karar verildiği takdirde, kayyım olarak Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu atanır." hükmüne yer verilmiştir.
24/11/2016 tarih ve 29898 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 674 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin değiştirilerek kabul edilmesine ilişkin olan 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanunla, 674 sayılı KHK'nin 19. maddesinin 2. fıkrası aynen kabul edilmiş; Kanun'un 19. maddesinin 3. fıkrasının dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 680 ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerle değişik halinde ise, "20/7/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğüne veya Hazineye devredilen şirketler hariç olmak üzere; birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki şirketler, soruşturma ve kovuşturma sonuna kadar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun gözetiminde, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun ilişkili olduğu Bakanın atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak ve basiretli tüccar gibi yönetilir. Bu şirketlerin yöneticileri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun ilişkili olduğu Bakan tarafından atanır ve görevden alınır. Bu şirketlerin mali durumu, ortaklık yapısı, piyasa koşulları veya diğer sorunları nedeniyle mevcut halin sürdürülebilir olmadığının tespit edilmesi durumunda, şirketin yahut varlıklarının veya 5271 sayılı Kanunun 128 inci maddesinin onuncu fıkrasında belirtilen malvarlığı değerlerinin satılmasına veya feshi ile tasfiyesine Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun ilişkili olduğu Bakan tarafından karar verilebilir. Satış ve tasfiye işlemleri ilgili şirketin yönetim kurulu veya Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından yerine getirilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun ilişkili olduğu Bakan onayıyla belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, idari dava türleri; idari işlemlere karşı açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerden dolayı açılacak tam yargı davaları ve idari sözleşmelerden dolayı çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar olarak belirlenmiştir.
İdari işlem; idarenin, hukuk âleminde değişiklik, yenilik doğuran idare açıklaması olup, bir tasarruf veya kararın idari işlem sayılabilmesi için, idari makamca verilmiş olması ve idarenin, idare hukuku alanında gördüğü idari faaliyete ilişkin olması gerekmektedir.
İdari makamların, idari faaliyetin görülmesi sırasında kullandıkları kamu gücü ise, söz konusu makamlara, bireyler ile girdikleri ilişkilerde, onların iradesinden bağımsız bir şekilde, hatta karşıt iradelerine rağmen, tek yanlı olarak hukuki sonuçlar ve etkiler yaratabilecek işlemler yapabilme yetki ve yeteneği tanıdığından, kamu gücünün kullanılmasından doğan uyuşmazlıkların idari yargı yerinde görülmesi gerektiği açıktır.
Başka bir ifadeyle, idare hukuku kuralları içinde kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla, kamu gücü kullanılarak tek yanlı irade beyanıyla tesis edilen idari işlemler, idari eylemler ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar nedeniyle açılan davaların görüm ve çözümü, idari yargının görev alanında bulunmaktadır.
Uyuşmazlık, Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 133. maddesi ile 674 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 19. maddesinin 2. fıkrasına istinaden Sulh Ceza Hakimliği kararıyla TMSF'nin kayyım olarak atandığı dava dışı … Grup Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine ait taşınmazların 6758 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun'un 19. maddesinin 3. fıkrası uyarınca satışına izin verilmesine ilişkin TMSF Fon Kurulu kararının iptali istemine ilişkin bulunmaktadır.
Buna göre, Sulh Ceza Hakimliğince, adı geçen şirketin FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle TMSF'nin kayyım olarak atandığı ve TMSF Fon Kurulu tarafından önce 674 sayılı KHK, ardından 6758 sayılı Kanunla kendisine verilen görevlerin ifası çerçevesinde, kamu gücü kullanılmak suretiyle dava konusu işlemin tesis edildiği açıktır.
Bu itibarla, Fon Kurulunun olağanüstü hal kapsamında tanınan görev ve yetki çerçevesinde, kamu gücü kullanmak suretiyle ve tek yanlı irade beyanıyla tesis etttiği dava konusu işlemin iptali istemine ilişkin işbu davanın görüm ve çözümünün idari yargı yerine ait olduğu kuşkusuzdur.
Belirtilen nedenlerle, dava konusu uyuşmazlığın idari yargıda görülüp çözümlenmesi gerekmekte olup, davanın görev yönünden reddi yolundaki karara karşı yapılan istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Davanın görev yönünden reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 07/10/2021 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.