Danıştay 10. Daire 2017/40 Esas 2021/4632 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/40
Karar No : 2021/4632


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Müdürlüğü / …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından; mülkiyetinde bulunan Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bir adet sondaj kuyusu açmak amacıyla yeraltı suyu arama belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Devlet Su İşleri 9. Bölge Müdürlüğü 92. Şube Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacının mülkiyetinde bulunan Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın sulanabilmesi için su kaynağına ihtiyaç duyulduğunun ve bu amaçla açılacak kuyunun inşaa ve tatbik projesine göre uygun görülen derinliği de dikkate alındığında, civarındaki kuyu ve kaynakları etkilemeyeceğinin bilirkişi raporu ile ortaya konulmuş olması karşısında, davacının taşınmazı üzerinde bir adet sondaj kuyusu açmak amacıyla yeraltı suyu arama belgesi verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacıya ait arazide yapılan inceleme neticesinde açılacak olan sondaj kuyusunun çevredeki kuyu ve kaynakları olumsuz etkileyebileceğinin tespit edildiği, yer altı sularının korunması bakımından idarelerinin sorumluluğunun bulunduğu, açılacak olan kuyu ile kaynağın kurumasına neden olunabileceği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 24/03/2021 tarihli ara kararına cevabın geldiği görülmekle, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından ilk olarak 19/02/2014 tarihli dilekçe ile Malatya ili, Yeşilyurt ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazı üzerinde bir adet sondaj kuyusu açmak amacıyla başvuruda bulunulduğu, bu başvurunun davalı idarenin … tarih ve … sayılı işlemi ile sondaj kuyusunun çevrede bulunan kaynak sularını etkileyebileceği düşünüldüğünden, Asliye Hukuk Mahkemesinde açılacak tespit davasında olumsuz yönde etkilenmenin gerçekleşmeyeceğine dair tespite yer verilmesi halinde başvurunun yeniden değerlendirilebileceği belirtilerek reddedildiği,
Davacı tarafından açılması düşünülen kuyunun çevredeki su kaynaklarına ve varsa diğer parsel maliklerince açılmış olan kuyulara olası etkilerinin tespiti amacıyla … Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yapılan başvuru üzerine 02/11/2015 tarihinde taşınmaz mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda; özetle davacıya ait parsel üzerinde içme ve kullanma - sulama suyu amaçlı düşünülen derin kuyunun bölgede etkileyebileceği herhangi bir sondaj kuyusuna ve yüzey suyu kaynağına rastlanılmadığı tespitlerine yer verildiği,
Anılan tespit üzerine davacı tarafından sondaj kuyusu açmak amacıyla tarafına yeraltı suyu arama belgesi verilmesi istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun, söz konusu parsel üzerinde yapılan incelemelerde açılacak kuyunun çevrede bulunan kaynak sularını etkileyebileceğinden bahisle Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde açılacak tespit davası neticesine göre etkilenme gerçekleşmemesi halinde talebin yeniden değerlendirilmek üzere Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 92. Şube Müdürlüğünün … tarih … sayılı dava konusu işlemiyle reddedilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesiyle "bilirkişi" konusunda atıfta bulunulan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 450. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış ve aynı Kanun'un 447. maddesinin 2. fıkrası ile mevzuatta 1086 sayılı Kanun'a yapılan atıfların, 6100 sayılı Kanun'un bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
6100 sayılı Kanun'un "Bilirkişi raporunun verilmesi" başlıklı 280. maddesinde, bilirkişinin, raporunu, varsa kendisine incelenmek üzere teslim edilen şeylerle birlikte bir dizi pusulasına bağlı olarak mahkemeye vereceği, raporun verildiği tarihin rapora yazılacağı ve duruşma gününden önce birer örneğinin taraflara tebliğ edileceği; "Bilirkişi raporuna itiraz" başlıklı 281. maddesinin 1. fıkrasında ise, tarafların, bilirkişi raporunun, kendilerine tebliği tarihinden itibaren iki hafta içinde, raporda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını, belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilecekleri düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosya kapsamında yer alan … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dava dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 10/11/2015 tarihli bilirkişi raporunda, davacıya ait parsel üzerinde içme ve kullanma - sulama suyu amaçlı düşünülen derin kuyunun bölgede etkileyebileceği herhangi bir sondaj kuyusuna ve yüzey suyu kaynağına rastlanılmadığı tespitine yer verildiği, ancak anılan raporda sondaj kuyusunun çevrede bulunan kaynak sularına etkisine ilişkin bir değerlendirmeye yer verilmediği, davalı idare tarafından ise, sondaj kuyusunun çevrede bulunan kaynak sularını etkileyebileceği gerekçesiyle dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesince, davacının açmak istediği kuyunun diğer kuyulara, kaynak sularına ve yüzey sularına etkisi araştırılamadan; davacının talebi üzerine hazırlanan ve davalı idarenin katılımının olmadığı … Sulh Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayılı dava dosyasında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor hükme esas alınarak karar verilmesi, adil yargılanma hakkı kapsamında çelişmeli yargılama ilkesine aykırı görülmüştür.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle davacının açmak istediği kuyunun diğer kuyulara, kaynak sularına ve yüzey sularına etkisi araştırılarak karar verilmesi gerekmekte olup, söz konusu usul işletilmeden eksik inceleme sonucu verilen dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.




KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 07/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.