Danıştay 3. Daire 2018/5707 Esas 2021/4326 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/5707
Karar No : 2021/4326

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Vergi Mahkemesi'nin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına yöneltilen istinaf başvurusuna ilişkin ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı hakkında, kanuni temsilcisi olduğu ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 2012 ve 2013 yılı işlemlerinin incelenmesi sırasında yapılan ilk hesaplamalara göre belirlenen vergi ve cezaların güvence altına alınması amacıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesi uyarınca alınan ... tarih ve ... sayılı ihtiyati haciz kararı ile aynı Kanun'un 9.maddesi gereğince teminat istenilmesine ilişkin işlemin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da yer alan teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemlerinin kamu alacağının cebren tahsil ve takip usulleri olmayıp, icrai muamelelere başlamadan önce kamu alacağını korumaya yönelik işlemler olduğu, bu nedenle bu tür işlemlerin asıl kamu borçlusu, diğer bir anlatımla verginin mükellefi veya sorumlusu hakkında tesis edilebileceği, söz konusu işlemlerin kanuni temsilciler, yönetim, icra kurulu üyeleri ve ortakları hakkında uygulanmasına olanak bulunmadığı dolayısıyla esas kamu borçlusu olmayan kanuni temsilciler, ortaklar, yönetim kurulu üyeleri adına teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati gibi amme alacağının korunmasına ilişkin işlemlerin uygulanabileceğine dair bir açıklık olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemler iptal edilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: 6183 sayılı Kanun'daki teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemlerinin asıl muhatabının amme borçlusu, (tüzel kişilerde ayrıca kanuni ödevleri yerine getirmesi gereken kişi) diğer bir deyişle verginin mükellefi veya sorumlusu olduğu, tüzel kişilerin şirketi temsil ve ilzama yetkili olmayan yönetim kurulu ve icra kurulu üyeleri ile ortakları hakkında bu işlemlerin uygulanması söz konusu olamayacağından şirket ortağı olan davacı hakkında alınan ihtiyati haciz kararında ve teminat istenilmesi işleminde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusu reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 6183 sayılı Kanun'daki asıl amme borçlusu kavramının tüzel kişilerin kanuni temsilcilerini ve amme alacağını ödemek zorunda alan limited şirket ortaklarını da kapsadığı, davacı hakkındaki ihtiyati haciz kararında hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı hakkında, kanuni temsilcisi olduğu ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin 2012 ve 2013 yılı işlemlerinin incelenmesi sırasında yapılan ilk hesaplamalara göre belirlenen vergi ve cezaların güvence altına alınması amacıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesi gereğince alınan ihtiyati haciz kararının kaldırılması ile aynı Kanun'un 9. maddesi uyarınca teminat istenilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 9. maddesinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 344. maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektirir haller ile 359. maddesinde sayılan hallere temas eden bir amme alacağının salınması için gerekli muamelelere başlanmış olduğu takdirde vergi incelemesine yetkili memurlarca yapılan ilk hesaplamalara göre belirtilen miktar üzerinden tahsil dairesince teminat istenebileceği hükme bağlanmış, aynı Kanun'un 13. maddesinde, 9. madde gereğince teminat istenmesini mucip hallerin varlığı halinde, alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla ihtiyati haciz tatbik edilebileceği hükmüne yer verilmiştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesinde de; tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevlerin yerine getirilmemesi yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacakların kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6183 sayılı Kanun'un "Amme Alacaklarının Korunması" başlıklı ikinci bölümünde yer alan teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk işlemleri, icrai muamelelere başlamadan önce tahsile konu kamu alacağının tehlikeye girmesini engellemeye yönelik işlemlerdir. Kamu alacağının cebren tahsil ve takibiyle ilgili olmayıp korunmasına yönelik bu işlemlerin asıl muhatabı ise kamu alacağının gerçek borçlusu, diğer bir ifade ile verginin mükellefi veya sorumlularıdır.
Bu nedenle, esas kamu borçlusu olmayan tüzel kişiliğin kanuni temsilcileri adına teminat isteme, ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz gibi kamu alacağının korunmasına yönelik tedbirlerin uygulanması söz konusu olmayacaktır.
Tüzel kişilerin kanuni temsilcileri ancak kesinleşen ve tüzel kişiliğin mal varlığından kısmen veya tamamen tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu borçlarından dolayı sorumlu tutulabilecek ve haklarında şirket borçlarıyla ilgili olarak ancak bu aşamada ihtiyati haciz gibi kamu alacağının korunmasına ilişkin bir işlemin uygulanabilecektir. Bu nedenle Vergi Dava Dairesinin şirketi temsil ve ilzama yetkili olan yönetim kurulu ve icra kurulu üyeleri hakkında teminat isteme, ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk kararı alınabileceği yolundaki yargısında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Dava konusu ihtiyati haciz kararının şirket tüzel kişiliğine ait borcun tamamı üzerinden başka bir anlatımla kanuni temsilci sıfatıyla alındığının anlaşıldığı olayda, Vergi Dava Dairesince uyuşmazlığın sözü edilen kararın ortak sıfatıyla alındığı kabul edilerek çözüme kavuşturulması yargılama usulüne uygun düşmemiştir.
Öte yandan, davacı tarafından dava dilekçesinde teminat istenilmesine ilişkin işlemin iptali istenilmiş ve Vergi Mahkemesince işlem iptal edilmiş ve Vergi Dava Dairesince sözü edilen hüküm fıkrası yönünden istinaf başvurusu reddedilmişse de, dosyaya sunulan bilgi ve belgelerden ortada teminat istenilmesine ilişkin işlemin var olduğu anlaşılamadığından, davacıdan teminat istenilmesine dair bir işlemin tesis edilip edilmediği hususu araştırılarak karar verilmek üzere kararın sözü edilen hüküm fıkrasının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilgili Vergi Dava Dairesine gönderilmesine,
4.Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 07/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)-KARŞI OY :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 9. maddesinde 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 344. maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektiren haller ile 359. maddesinde sayılan hallere temas eden bir amme alacağının salınması için gerekli muamelelere başlanmış olduğu takdirde vergi incelemesine yetkili memurlarca yapılan ilk hesaplara göre belirtilen miktar üzerinden tahsil dairelerince teminat isteneceği, aynı kanunun 13. maddesinin 1. ve 3. fıkralarında, 9. madde gereğince teminat istenmesini mucip haller mevcut ise borçlu kaçmışsa veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimalleri varsa hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, haczin ne suretle yapılacağına dair olan hükümlere göre derhal ihtiyati haciz tatbik olunacağı, aynı Kanun'un 35. maddesinde de limited şirket ortaklarının şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olacakları ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulacakları kurala bağlanmıştır.
Sözü edilen düzenlemeler ile şirket alacaklarından sorumlu tutulabilecek olan kanuni temsilciler ve ortaklar aynı zamanda henüz tahakkuk etmemiş olan şirket borçlarından ihtiyati haciz aşamasında da sorumlu tutulabileceklerinden Vergi Dava Dairesi kararının ihtiyati hacze ilişkin hüküm fıkrasının bu gerekçeyle bozulması gerektiği oyuyla Daire kararına katılmıyoruz.