Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2043 Esas 2021/1875 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2043
Karar No : 2021/1875

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU :Danıştay Onüçüncü Dairesinin 26/12/2017 tarih ve E:2011/4600, K:2017/4318 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete, 4634 sayılı Şeker Kanunu'nun 11. maddesi uyarınca 2.153.124,74-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Şeker Kurulu kararının iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 26/12/2017 tarih ve E:2011/4600, K:2017/4318 sayılı kararıyla;
4634 sayılı Şeker Kanunu'nun 1., 2. ve 11. maddeleri ile 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nin 46. maddesine yer verilerek;
Aktarılan mevzuat hükümleri gereği, (C) şekerinin, (A) ve (B) kotaları dışında üretilen ve yurt içinde pazarlanamayan şeker ile işlenmek üzere ihraç kaydıyla temin edilen ham ve beyaz şeker olduğu, (C) şekerini Kurul kararı dışında iç piyasada satan veya bedelsiz devredenler hakkında, tespitin yapıldığı tarihteki fabrika satış fiyatı üzerinden hesaplanacak tutar kadar Kurul tarafından idarî para cezası verileceği;
Davacı şirket tarafından, 3 adet Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) kapsamında Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. bünyesindeki fabrikalardan çeşitli miktarlarda (C) şekeri temin edildiği, temin edilen şekerlerden elde edilen ürünlerin bir kısmının … ve … isimli iki farklı aracı ihracatçı firmayla yapılan sözleşme kapsamında ihraç kayıtlı olarak satışının yapıldığı, bahsi geçen firmalar tarafından, taahhüt edildiği şekilde usulüne uygun olarak ihracatın gerçekleştirilemediğinin tespit edildiği, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'den gelen … tarih ve … sayılı yazıda, davacı firmanın DİİB kapsamında ihraç edeceği ürünlerde kullanmak üzere satın aldığı (C) şekerinin bir kısmının ihraç edilen ürünlerde kullanılmadığının tespit edildiğinin bildirildiği; yine, Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından gönderilen … tarih ve … sayılı yazıda, "Dış Ticaret Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün yazısı eki Gümrük Kontrolörünün soruşturma raporuna atfen, bu belge kapsamındaki aracı ihracatçı adına kayıtlı özel faturaların sahte olduğu bildirildiğinden ... DİİB'lerin, ... sahte olduğu belirtilen özel faturalar kapsamındaki ihracatlar çıkarıldıktan sonra yapılan değerlendirmeler sonucunda taahhüt kapama işlemi iptal edilmiştir." bilgisine yer verildiği, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından gönderilen … tarih ve … sayılı yazıyla, DİİB'lerin müeyyideli olarak kapatıldığı ve tekraren yapılan incelemelerde maddi hata bulunmadığı sonucuna varıldığından, müeyyideli kapatılan kısım hakkında herhangi bir hata olmadığının bildirildiği, bu durum üzerine, DİİB kapsamındaki (C) şekerinin tamamının ihraç edilmemesi nedeniyle 4634 sayılı Kanun'un 11. maddesi uyarınca idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği;
Şekerli mamul ihracatı karşılığında kendilerine (C) şekeri tahsisatı yapılan İmalatçı-İhracatçı firmaların, aldıkları (C) şekerini, şekerli mamul üretiminde kullanması ve (C) şekerini kullanarak ürettiği mamulü ihraç etmesi gerektiği; bu firmaların sorumluluğunun, ihracatın mevzuata uygun olarak gerçekleşmesine kadar devam ettiği; İmalatçı-İhracatçı firmaların, şekerli mamul ihracatı karşılığında aldıkları (C) şekerini, şekerli mamul üretiminde kullandıktan sonra, ihracat yerine iç piyasaya satması veya ihracatı mevzuata uygun olarak gerçekleştirmemesi hâlinde idarî para cezası yaptırımı ile karşılaşacakları;
Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında temin edilen (C) şekerinin tamamının ihraç edilecek üründe kullanılamaması hâlinde, öncelikle Kurula başvurularak, bu şekerin iç piyasaya satılması veya bedelsiz devredilmesi konusunda izin alınması; ilgili tedarikçi şirketler tarafından sağlanan (C) şekerinin tümünün ihraç edilen üründe kullanıldığının ya da satılamadan elde kaldığının ileri sürülmesi hâlinde ise, bu durumların ihracatçı şirketler tarafından ispat edilmesi gerektiği;
Davacı şirket yetkilisi hakkında … Asliye Ceza Mahkemesinin … sayılı esasına kayıtlı kamu davası açıldığı ve bu davada verilecek karar kesinleşmeden şirket hakkında idari yaptırım kararı uygulanamayacağı iddia edilmekte ise de, Uyap kayıtlarının incelenmesinden, … Asliye Ceza Mahkemesinin … esasına kayıtlı dosyada yapılan yargılamada … tarih ve … sayılı karar ile aralarında davacı şirket temsilcisinin de bulunduğu kişilerin beraat ettiği ve dosyanın Yargıtayda temyiz aşamasında olduğu; ancak, …Asliye Ceza Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davacı şirket yöneticileri … ve …'ın Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'na muhalefet suçundan beş yıl süreyle hapis cezası ve 975 gün adli para cezası ile cezalandırıldıkları;
Kaldı ki, Dahilde İşleme Rejimi Tebliği'nin 46. maddesinin 2. fıkrasına göre, gümrük beyannamesi ve eki belgeler üzerindeki tahrifatın belge/izin sahibi tarafından yapılmadığının kesinleşmiş mahkeme kararıyla tespit edilmesi hâlinde, ilgili firma hakkında DİİB'nin müeyyideli kapama ile kapatılmaması için, firmaya dahilde işleme rejimi çerçevesinde herhangi bir menfaat sağlanmadığının ve yapılan ihracatın gerçek olduğunun tespit edilmesi gerektiği; bu durumda, taahhüt edilen ihracatın gerçekleşip gerçekleşmediğinin ortaya konulmasının bir ön sorun teşkil ettiği;
Davacı şirket tarafından, … sayılı DİİB taahhütlerinin müeyyideli olarak kapatılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, …. İdare Mahkemesince dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, Danıştay Onuncu Dairesinin 11/06/2015 tarih ve E:2014/6366, K:2015/2924 sayılı kararı ile bozulmasına karar verildiği, anılan Mahkeme tarafından bozma kararına uyularak, … tarih ve E:…, K:… sayılı kararla davanın reddine karar verildiği; …sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi'nin müeyyideli olarak kapatılmasına ilişkin Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birliklerinin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği ve anılan kararın Danıştay Onuncu Dairesinin 03/07/2015 tarih ve E:2014/787, K:2015/3531 sayılı kararı ile onandığı; davacı şirket tarafından, … sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi'nin müeyyideli olarak kapatılmasına ilişkin Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birliklerinin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada ise, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği, anılan kararın Danıştay Onuncu Dairesinin 03/07/2015 tarih ve E:2014/1182, K:2015/3530 sayılı kararı ile onandığı;
Dolayısıyla, (C) şekerinin işlenmesi suretiyle yapılması taahhüt edilen ihracatın tamamının gerçekleşmediği yönündeki işlemlerin hukukî varlığını koruduğu; bu durumda, davacı tarafından taahhüt edilen ihracatın gerçekleşmediğinin, aktarılan yargı kararları ile tespit edildiği görüldüğünden, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka aykırılık bulunmadığı;
Öte yandan, davacı şirketin, ihraç kayıtlı olarak kendisine tahsis edilen ve iç piyasa satış fiyatından daha düşük fiyatlarla temin edilen (C) şekerinden elde edilen ürünlerin ihracatının gerçekleşmemesinden doğan sorumluluğunun, aracı ihracatçı firmayla ihraç kayıtlı satış sözleşmesi yapılmış olması dolayısıyla ortadan kalkacağının kabulünün mümkün olmadığı, ihracat yapılmak kaydıyla satın alınan (C) şekerinden gerçekleştirilen üretimden, ürünlerin ihraç edilmesine kadarki süreç boyunca belge sahibi firmanın sorumluluğunun bulunduğu göz önüne alındığında, taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilememesi hâlinde imalatçı-ihracatçı firmanın idari yaptırımla karşılaşmasının doğal bir sonuç olduğu;
Bu itibarla, davacı şirketin, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'den aldığı (C) şekerini şekerli mamul imalatında kullandığı, ancak ihracatını gerçekleştirmediği anlaşıldığından, idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dairece hatalı ve eksik incelemeye dayalı olarak karar verildiği, şirket yetkilisi hakkında açılan ceza davasında beraat kararı verildiği hususu dikkate alınmaksızın karar tesis edildiği, gümrük mevzuatına aykırı davrandıkları konusunda somut bir tespit bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 26/12/2017 tarih ve E:2011/4600, K:2017/4318 sayılı kararının ONANMASINA,
3. 14/10/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.