Danıştay 6. Daire 1988/917 Esas 1988/1286 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1988
Karar No : 1286
Esas Yılı : 1988
Esas No : 917
Karar Tarihi : 16/11/988

MAHALLİNDE YAPILAN KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ SONUCU, ... OTELİNE İLAVELER YAPILMASI İMKANI SAĞLAYAN İMAR PLANI DEĞİŞİKLİĞİNDE ŞEHİRCİLİK ESASLARINA, PLANLAMA İLKELERİNE VE KAMU YARARINA UYARLIK BULUNMADIĞI HK.
Dava, imar planının ... paftasında yer alan ... Oteline iki yatak katı ilave edilmesi ve bu tesisin doğusunda h=5.50 m. saçak seviyeli balo salonu, sauna ve Türk hamamı yapılmak üzere inşaat imkanı sağlayacak belediye meclisi kararıyla kabul edilen imar planı değişikliği işleminin iptali dileğiyle açılmış, İdare Mahkemesince dava konusu plan değişikliği işleminde; şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına aykırılık bulunup bulunmadığının saptanması amacıyla; tarafların bilirkişi seçiminde anlaşamamaları nedeniyle re'sen seçilen bilirkişiler katılımıyla mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda bilirkişilerce düzenlenen rapor ile ara kararı uyarınca düzenlenen ek raporda özetle; …'nın görkemli doğası, arkeolojik zenginlikleri ve çarpıcı doğal verilerle bezenmiş çevresi, özel iklim koşulları ile sade …lıların övgü kaynağı değil, tüm Türkiye'nin en gözde kentlerinden birisi olduğu, turistik değerinin yıllar önce yabancı ve yerli turistler tarafından keşfedildiği, gün geçtikce de çekiminin arttığı, böyle bir durumda Kültür ve Turizm Bakanlığının 26.12.1985 günlü genelgesinin elbette anlamlı olacağı, yatak kapasitesini artırmak yönündeki mevcut ve yeni tesislere kolaylık gösterilmesinin benimsenebileceği, ne varki turizm gibi kente ekonomik yarar sağlayan, ülkeye döviz getiren, dış dünyada itibar artıran bir aktivitenin şehircilik ilkelerine ve kent planlama tekniklerine de ters düşmemesi gerektiği, … gibi doğası çok etkileyici, çevresi çok zengin iklimi
ılıman bir kentte kamu yararının; …'yı özgün ve özel niteliklerinden ileriye yönelik olarak mahrum etmemek, sahilden gelen esintilerin iç kısım...girmesini sağlayacak havalanma kanallarını oluşturup, bunları sahile kadar kapatmamak, yapılaşmada yoğunluk dengelerini aşmamak, sahilleri korumak ve yapılaşma ile aşırı yüklememek, sahilin falez oluşumunu bozmamak, şehrin bilinen ve artık simgeleşmiş silüetindeki dağ, deniz, sahil ve yeşil örtüsü bütünleşmesini zedelememek anlamına geldiği, bu noktalarda gösterilecek duyarlılıkla hem şehrin güzellikleri, hem turistik çekim ve hemde ekolojik dengesinin korunmuş ve artırılmış olacağı, bu durumun … gibi özel bir kentte en anlamlı kamu yararı demek olduğu, diğer taraftan artan turistik çekimin çoğalan turist sayısını beraberinde getireceği ve ek turistik tesis gereğini doğuracağı, kentsel estetik konusunun şehir planlamasının önemli girdilerinden birisi olduğu şehir planlamasının tek ve en önemli hedefi olmamakla birlikte, estetik yönü güçlü kentlerin yaratılmasının arzu edilen sonuçlar arasında olduğu, bunun ise öncelikle bir şehrin sahip olduğu doğal verileri iyi kullanmak, korumak ve geliştirmekle olanaklı olduğu, yitirilen kaynakların eski durumlarına getirilebilmesinin ise çok büyük ekonomik ve toplumsal maliyetleri gerektirmekte olduğu, ... Oteli'ne yapılması istenen ek bir kanat ile iki kat ilavesinin aynı düşünce dizisi içinde irdelenmesi halinde; yapılacak eklentilerin sahilden gelen hava akımının içerilere girmesini daha yüksek ve daha geniş bir yapı düzeyi ile engelleyeceği, görsel açıdan ve manzara açısından daha geniş ve uzun bir yapı duvarı oluşacağı, şehrin o kısmının bilinen görüntüsünün bozulacağı, imar planına saygısızlık yapılmış, yapılaşmada kötü örnek verilmiş ve tüm şehrin kötü etkilenmiş olacağı, … sahil şeridinin tarihi Kale İçi'nin doğusunda kalan kısmının çoğunlukla park, yeşil alan ve falezlerin oluşturduğu bir doğal sit görünümünde olduğu, bu görüşün Nazım Plan Revizyonunda da benimsendiği ve "Tarihi limanın doğusundaki ... Parkı ve ...yolundaki falezlerin Doğal Sit alanı olarak" tanımlandığı, bu görünümü bugünkünden fazla bozmamanın ve doğal verileri aşırı yapılaşma ile ezip gölgelemenin tüm …'nın yararına olduğu, Nazım Revizyon Planının açıklama notunda; planlama hedefinin, kamu yararını artırmak, sosyal pahayı azaltmak ve hizmetin gelişmesini hızlandırmak olduğu, bu politikanın ışığında kentin doğu ve batısındaki yola kadar olan ilk şerit içinde yalnız günü birlik plaj tesislerinin ve bunlar arasında da hiçbir tesisin kurulamıyacağı doğal plaj tesislerinin ve bunlar arasında da hiçbir tesisin kurulamıyacağı doğal plaj bantlarının önerildiği, ... Otelinin mevcut parselinin genişletilmeden tevsiinin kamu yararına ters düşeceği, arsanın genişletilmesinin ve üzerinde yapılaşmanın gerçekelştirilmesinin iklimsel, göresel ve doğal sit açısından kamu yararına olmadığı, ilave katlarla birlikte binanın ulaşacağı yüksekliğin Tip Yönetmeliğinin yol genişliği-kat adedi ile ilgili (18 metre yol ve 21.5 metre yüksekliği) maddelerindeki belirlenen miktardan fazla olduğu, plan yapımcısının 18 metrelik caddenin üst bölümündeki konut alanında 7 katlı yapılaşmayı öngörürken otelin bulunduğu turistik tesis alanında 7 katlı yapılaşmayı öngörürken otelin bulunduğu turistik tesis alanında kat sayısını 5 olarak sınırlandırdığını ve falezlerin bulunduğu kıyı kesmini kordon düzenlemesi biçiminde serbest bırakıldığını, ... Oteli gibi Revizyon İmar Planı yapımı sırasında mevcut yapılaşmaların aynen korunması ilkesini blirlemesine karşın bu tür yapılaşmaları geliştirme ve özendirme yolunu benimsemediğini, meterolojik rapor ve rüzgar etüdünün incelenmesi sonucunda …'da esen rüzgarların %66'sının kuzeyden, %30.7'sinin güneyden, %2.2'sinin doğudan ve %1.1.'inin ise batı yönünden estiğinin saptandığı, ancak coğrafi yapıya bağlı olarak serinletici etkiye sahip saat 10.00 ile 18.00 arası esen deniz meltemi ile gece saatlerinde kuzey yönünden esen kara melteminin hava sıcaklığı ve nem miktarında azalmaya olanak sağladığından dikkate alınmasının gerektiği, otelin ilavelerle oluşacak yeni kitlesinin arkadaki caddeye yakın olması nedeniyle durağan sayılabilecek bir hava kütlesi oluşmasına neden olabileceği, kat ilavesi ve ek bina yapımının sahilin doğu yönündeki halen yapılaşmamış alanda da yapılaşmayı özendireceğinden kötü örnek oluşturacağı, revizyon imar planında dava konusu parselle ilgili TAKS ve KAKS miktarı olarak sırasıyla 0.18 ve 0.90 rakamlarının ve kat adedo olarak 5 rakamının belirlendiği, plan değişikliği sonrası oluşacak bu değerlerin ise gerek plan üzerinde binanın oturduğu yer olarak belirtilen sınırın mevcut yapı ile tam olarak çakışmaması nedeniyle sağlıklı tesbit yapılmaması gerekse, plan değişikliği sonucu oluşan boyutlarla ilgili olarak belediye yazısı ile bildirilen ölçüler ile ilave inşaatlarla ilgili onaylı projenin bazı noktalarda farklı rakamlar içermesi nedeniyle esas alınan projeden elde edilen TAKS değerinin 0.30'a KAKS değerinin ise 1.50'ye ulaşacağı, bu durumda bu oranlarda yaklaşık %70'e yakın bir oranda artış olacağı, yaklaşık ve ayrıntılı ölçümlerle elde edilen değerler arasında farklılık olmasına karşın revizyon imar planı verilerinin önemli ölçüde aşılmış olduğu; imar planlarının kamu yararına belgeler olduğu, kamu yarararının bir şehrin bütününü ilgilendiren bir konu olduğu, o şehirde yaşıyanların kişisel çıkarları toplamına indirgenemiyeceği, kamu yararına hizmet olarak nitelenen işlemde kişilerin zarar görmesi halinde bu zararın "kamu külfetlerinde eşitlik" ilkesi uyarınca tazminatla giderilebileceği yolunda bir görüşe katılmanın mümkün olmadığı, davayı başlatan bireylerin manzaralarının davayı başlatmaya yetmişse de sorunun şehrin bütününü ilgilendirmesi nedeniyle kamu yararı veya kamu zararının bu ölçekte aranması gerektiği, bu çerçevede ele alındığında ne bir otelin genişlemesinin .... kamu yararıyla, ne de birkaç kent sakininin manzarasının kapanmasının tek başına kamu zararıyla özdeşleştirilmesinin mümkün bulunduğu belirtilmiş ve sonuç olarak da dava konusu imar planı değişikliği işleminde şehircilik esasları, planlama ilkeleri ve kamu yararına uyarlık bulunmadığının belirtildiğinin anlaşıldığı, dosyadaki tüm bilgi ve belgelerle, bilirkişi raporlarının ve müdahil ... tarafından işveren sıfatıyla ... Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi aracılığı ile yaptırılan inceleme sonucu düzenlenen raporun birlikte incelenmesinden, ... Oteline ilave edilecek yatak kapasitesi ve ek sosyal tesislerle, döviz girdisinin artacağı ve bu şekilde ülkenin ödemeler dengesine katkıda bulunacağı açık ise de, davanın tarafla rı ile bilirikişilerce saptanan yoğunluk ve kat adedi hesaplarının farklılık arzetmesine rağmen sonuç olarak sahil düzenlemelerinde turistik tesisler için öngörülen (E:0.90) emsalin aşıldığı, ilave inşaatlar nedeniyle miktar itibariyle az oranda olsa dahi sahilden esen serinletici rüzgarın kent içine girmesinin engellendiği, sahil şeridinin aşarı yapılaşma nedeniyle doğal dengesinin bozulduğu anlaşıldığından dava konusu imar planı değişikliği işleminde şehircilik esasları, planlama ilkeleri ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçeleriyle dava konusu imar planı değişikliği işlemi iptal edilmiş, karar davalı … Belediye Başkanlığı ile davalı yanında müdahil ... A.Ş.tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından bozma istemi yerinde görülmeyerek anılan mahkeme kararının onanmasına karar verildi.

KARŞI OY:
Dava konusu imar planı ile davalı belediye yanında müdahil şirkete ait …'daki ... Oteline iki yatak katı ilavesi ile anılan otelin doğu kısmına 5.50 m.yükseklikte kanat şeklinde çok amaçlı salon yapımı öngörülmüş, dava bu plan değişikliğine karşı açılmıştır. İdare Mahkemesince uyuşmazlık konusu imar planı değişikliğinde şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının saptanması amacıyla yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda; Antalya'nın iklim özellikleri nedeniyle serinletici etkiye sahip kara meltemlerinin ... Oteline yapılacak ilaveler engelleneceği, öngörülen eklentilerle otelin …'da turistik tesisler için öngörülen (0.90) oranındaki inşaat emsalinin aşılacağı belirtilmiş ve özellikle bu iki ana nedene dayalı olarak imar planı değişikliğinde planlama ilkeleri ile kamu yararına uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu plan değişikliğinin iptaline karar verilmiştir.
Oysa davalı yanında müdahilin istemiyle konunun uzmanı olan … Meteroloji Müdürlüğünce yapılan rüzgar etüdü sonucu, ... Otelinin plan değişikliğinde öngörülen yüksekliğin artırılması ve doğu kısmında öngörülen eklentinin deniz melteminin kent içine ulaşmasını engellemediği yolunda rapor düzenlenmiş, bunun yanısıra yine müdahil istemi üzerine döner sermaye işletmesi vasıtasıyla ... Üniversitesi Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi ile ... Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim Üyelerinden oluşan kurullarca yapılan hesaplamalar sonucu verilen raporlarda yapılacak ilavelerle ... Otelinde inşaat emsalinin 0.90 oranını aşmasının söz konusu olmadığı, emsalin ancak 0.83'e yükselebileceği saptanarak sözü edilen raporların bilirkişi ek raporuna itiraz aşamasında dosyaya ibraz edildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, yukarıda değinilen raporların sağlanmasını yapmak amacıyla ... Üniversitesine ve ... Üniversitesine ait raporlar birkez de ... Üniversitesi Şehir ve Planlama Bölümü öğretim üyelerine incelettirilmiş, sonuçta 0.83 inşaat emsali hesabının doğruluğu teyit edilerek konuya ilişkin rapor duruşma sırasında dosyaya konulmuştur.
Bu durumda, inşaat emsali hakkında üç ayrı üniversiteye bağlı öğretim üyeleri tarafından düzenlenen raporlarla serinletici rüzgarların iç kesimlere erişilebilmesi konusunda Meteroloji uzmanınca verilen rapor, idare mahkemesi kararının dayanağını oluşturan bilirkişi raporunda aynı konu...ilişkin olarak yer alan açıklamalar ve ulaşılan sonuçlar arasında ve yeniden bir bilirkişi incelemesi yaptırılması zorunlu iken sadece aracılığıyla yaptırılan inceleme sonucu düzenlenen rapora dayanılarak karar verilmesinde isabet bulunmadığından temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına karşıyım.