Danıştay 10. Daire 2020/2987 Esas 2021/5047 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/2987
Karar No : 2021/5047

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Valiliği …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Van ili, Gürpınar ilçesi, … köyü ile mezraları ve civarında bulunan yapı ve arazilerini terör olayları nedeniyle kullanamadığı iddiasıyla uğradığını ileri sürdüğü zararların 5233 sayılı Kanun kapsamında tazmini istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Van Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 1 No'lu Zarar Tespit Komisyonunun … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 19/09/2018 tarih ve E:2014/8313, K:2018/6340 sayılı bozma kararına uyularak, davacı tapularının Yığıntepe ve Hozanıs mezraları sınırları içerisinde kalıp kalmadığı, başvuru dilekçesinde tazminat talep edilen dönemde anılan mezralarda davacı zilyetliğinde taşınır veya taşınmaz mal varlığı bulunup bulunmadığı tespit edilerek ve mal varlığı tespit edilirse 5233 sayılı Kanun kapsamında zarara uğranılıp uğranılmadığı araştırılarak sonucuna göre idari işlemin tesis edilmesi gerekirken, eksik araştırma ve değerlendirmede bulunulan davalı idare işleminde hukuka uyarlık görülmediği, öte yandan, davacı tarafından, hayvan otlatmaya ve yaylalara çıkışa yönelik davalı idarece iki farklı tip yasak kararı alındığı, özellikle yasak yaylalarda şahıs mülkiyetinde arazi kaldığı hususlarının ileri sürüldüğü görülmekte olup, davacının tazminat talep ettiği dönemde ve tazminat talep edilen köye ait olan ve gidilmesi konusunda yasaklama kararları alınan yaylaların bulunup bulunmadığı, bu yaylalarda davacının özel mülkiyetinde veya zilyetliğinde mal varlığı olup olmadığı, mülkiyet veya zilyetlik iddiasında bulunulan yerlerin gerçekte Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerden olup olmadığı hususları ile anılan dönemde 5233 sayılı Kanun Kapsamında davacının tazmini gerekir bir zararının söz konusu olup olmadığına dair araştırma ve değerlendirme (idari başvuruda açıkça bir yayla ismi zikrediliyorsa araştırma ve değerlendirmenin belirtilen yayla ile ilgili olarak sınırlı yapılması) yapılması da gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, dava konusu köyde kadastro çalışmalarının tamamlandığı, başvurucunun tapu kayıtlarının Yığıntepe ve Hozanis mezraları sınırları içerisinde kalmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI: Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :Mahkeme kararının, bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı … adına vekili tarafından açılan davada, UYAP sistemi üzerinden alınan nüfus kayıt örneğinin incelenmesinden, davacı …'ın temyize konu davanın açıldığı 12/11/2009 tarihinden önce 19/09/2008 tarihinde vefat ettiği anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinde, " 1. Dilekçeler Danıştayda Evrak Müdürlüğünce kaydedilir ve Genel Sekreterlikçe görevli dairelere havale olunur. 2. Bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde dilekçeler, evrak bürosunca kaydedilerek ilgili mahkemelere havale olunur. Dilekçe sahibine evrakın tarih ve sayısını gösterir ücretsiz bir alındı kâğıdı verilir. 3. Dilekçeler, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından: a) Görev ve yetki, b) İdari merci tecavüzü, c) Ehliyet, d) İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, e) Süre aşımı, f) Husumet, g) 3 ve 5 inci maddelere uygun olup olmadıkları, Yönlerinden sırasıyla incelenir. 4. Dilekçeler bu yönlerden kanuna aykırı görülürse durum; görevli daire veya mahkemeye bir rapor ile bildirilir. Tek hakimle çözümlenecek dava dilekçeleri için rapor düzenlenmez ve 15 inci madde hükümleri ilgili hakim tarafından uygulanır. 3 üncü fıkraya göre yapılacak inceleme ve bu fıkra ile 5 inci fıkraya göre yapılacak işlemler dilekçenin alındığı tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılır. 5. İlk incelemeyi yapanlar, bu noktalardan kanuna aykırılık görmezler veya daire veya mahkeme tarafından ilk inceleme raporu yerinde görülmezse, tebligat işlemi yapılır. 6. Yukarıdaki hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de davanın her safhasında 15 nci madde hükmü uygulanır." hükmüne, "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesi 1. fıkrasında, "Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin; a) 3/a bendine göre adli … yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, b) 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hallerde davanın reddine, c) 3/f bendine göre, davanın hasım gösterilmeden veya yanlış hasım gösterilerek açılması halinde, dava dilekçesinin tespit edilecek gerçek hasma tebliğine, d) 3/g bendinde yazılı halde otuzgün içinde 3 ve 5 inci maddelere uygun şekilde yeniden düzenlenmek veya noksanları tamamlanmak yahut (c) bendinde yazılı hallerde, ehliyetli olan şahsın avukat olmayan vekili tarafından dava açılmış ise otuzgün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine, e) 3/b bendinde yazılı halde dilekçelerin görevli idare merciine tevdiine, Karar verilir...." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı Kanun'un "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde yer alan ehliyet yönüyle inceleme ve "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince 14. maddenin 3/c bendinde aykırılık görülmesi halinde davanın reddine karar verileceği hüküm altına alınmıştır.
Bu durumda; İdare Mahkemesince davacı …'ın dava açılmadan önce vefat etmiş olması gözetilerek, 2577 sayılı Kanunun 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi uyarınca davanın reddine karar verilmesi gerekirken … adına hüküm kurulmasında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.