Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2118 Esas 2021/1988 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2118
Karar No : 2021/1988

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :… Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 20/11/2019 tarih ve E:2016/14822, K:2019/10461 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının, Bulgaristan Sofya Tıp Üniversitesinden aldığı diplomanın tanınması ve denklik belgesi verilmesi istemiyle yaptığı 01/02/2016 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlem ile dayanağı olan 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtdışı Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin "Denklik Başvurusunun İncelenmesi Sonucu Yapılacak İşlemler" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b) ve (c ) bentlerinin, 2., 3., 4. fıkralarının, 5. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin ve 6. fıkrasının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 20/11/2019 tarih ve E:2016/14822, K:2019/10461 sayılı kararıyla;
Dava Konusu Yönetmelik Maddeleri Yönünden;
Davaya konu 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği, 05/12/2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 15. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığından, Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığı;
Dava Konusu Bireysel İşlem Yönünden;
Anayasanın 90. maddesinin beşinci fıkrasında, "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." kuralına yer verildiği;
23/05/1969 tarihli Birleşmiş Milletler Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin "Ahde Vefa (pacta sunt servanda)" başlıklı 26. maddesinde "Yürürlükteki her andlaşma ona taraf olanları bağlar ve tarafların onu iyi niyetle icra etmesi gerekir.", "İç hukuk ve andlaşmalara riayet" başlıklı 27. maddesinde ise, "Bir taraf bir andlaşmayı icra etmeme gerekçesi olarak iç hukukunun hükümlerine başvuramaz." hükümlerinin yer aldığı;

Ülkemiz tarafından 01/12/2004 tarihinde imzalanıp 28/02/2006 tarih ve 26094 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5463 sayılı Kanun uyarınca 08/01/2007 tarihinde onaylanarak 01/03/2007 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim ile İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmenin VI. bölümünün 1. maddesinde, "Bir tanıma kararı, yükseköğretim belgesi tarafından belgelenen bilgi ve beceri esasına dayanıyorsa, her Taraf, tanımanın istendiği belge ile tanımanın istendiği Tarafça bu belgeye karşılık gelen diploma arasında önemli bir farklılık (substantial difference) görülmediği durumda, diğer Tarafta verilmiş yükseköğretim belgelerini tanıyacaktır." kuralına yer verildiği;
Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesinin değerlendirilmesinden, uluslararası sözleşmelere taraf olan devletlerin uluslararası emredici bir kural (jus cogens) olan ahde vefa ilkesi gereğince iyi niyetle sözleşmenin gerekliliklerini yerine getirmeye zorunlu olduğu, sözleşmeyi ölçüsüz şekilde sınırlayıcı veya ortadan kaldırıcı mahiyetteki iç hukuk normlarını gerekçe göstererek sözleşmeyi uygulamamazlık yapamayacağı sonucuna varıldığı, öte yandan, Anayasamızda da yukarıda yer verilen hüküm kapsamında uluslararası sözleşmelerin kanun hükmünde olduğu kuralına yer verilerek bu sözleşmelerin uygulanmasının zorunlu hale getirildiği;
Olayda ise, davalı idarece, tıp alanında ülkemiz yükseköğretiminin düzeyi ve içeriği ile davacının mezun olduğu yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği arasında farklılıklar bulunup bulunmadığı ve varsa bu farklılıkların denklik vermeyi seviye tespit sınavı şartına tabi tutmayı gerektirecek ölçüde önemli olup olmadığı hususlarında gerekli araştırma, inceleme ve raporlandırma yapılmadan davacının seviye tespit sınavına tabi tutulduğu;
Bu durumda, herhangi bir iç hukuk normu veya idarenin takdir yetkisiyle sınırlandırılması mümkün olmayan uluslararası bir sözleşmenin gereklerine aykırı bir şekilde eksik inceleme neticesinde tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; öte yandan, bu kararın, davacının diplomasına doğrudan denklik belgesi verilmesinin kabulü anlamına gelmediği, davalı idarece yapılacak araştırma ve incelemeler neticesinde ortaya çıkan sonuca göre işlem tesis edilmesi gerektiği;
gerekçesiyle, dava konusu Yönetmelik hükmü yönünden işin esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacının başvurusunun zımnen reddine yönelik işlemin ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, sözleşme hükümlerinin doğrudan denklik verilmesini zorunlu kılmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.


DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, 29/11/2007 tarihinde Sofya Tıp Üniversitesine kayıt yaptırdıktan sonra, 6 yıllık ingilizce eğitimi ve 8 aylık diploma öncesi staj eğitimi ile Bulgaristan Cumhuriyeti Devleti tarafından yapılan sınavları tamamlayarak 30/12/2013 tarihinde mezun olmuştur.
20/02/2014 tarihinde yaptığı denklik başvurusu sonucunda, 13/05/2014 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında, Seviye Tespit Sınavının 2. aşamasına alınmasına ve 100 üzerinden en az 50 puan alınması halinde denklik işleminin yapılmasına karar verilmiştir.
Davacının, Bulgaristan Sofya Tıp Üniversitesinden aldığı diplomanın tanınması ve denklik belgesi verilmesi istemiyle 01/02/2016 tarihinde bir kez daha başvuruda bulunması üzerine, bu başvurunun zımnen reddine ilişkin işlem ile dayanağı olan 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yurtdışı Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin "Denklik Başvurusunun İncelenmesi Sonucu Yapılacak İşlemler" başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b) ve (c ) bentlerinin, 2., 3., 4. fıkralarının, 5. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin ve 6. fıkrasının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasa'nın 90. maddesinin beşinci fıkrasında, "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." kuralına yer verilmiştir.
Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim ile İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmenin onaylanması, 28/02/2006 tarih ve 26094 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5463 sayılı Kanun ile uygun bulunmuş ve anılan Sözleşme 08/01/2007 tarihinde onaylanarak 01/03/2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmenin I. Bölümünde "Tanıma", bir yabancı eğitim belgesinin, eğitim ve/veya iş etkinliklerinde kullanılmak üzere yetkili makam tarafından resmi olarak kabulü şeklinde tanımlanmış; VI. bölümünün 1. maddesinde ise "Bir tanıma kararı, yükseköğretim belgesi tarafından belgelenen bilgi ve beceri esasına dayanıyorsa, her Taraf, tanımanın istendiği belge ile tanımanın istendiği Tarafça bu belgeye karşılık gelen diploma arasında önemli bir farklılık görülmediği durumda, diğer Tarafta verilmiş yükseköğretim belgelerini tanıyacaktır." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Her ne kadar temyize konu Daire kararında, ahde vefa (pacta sunt servanda) ve andlaşmayı icra etmeme gerekçesi olarak iç hukukun hükümlerine başvurulamayacağı ilkeleri bakımından, Birleşmiş Milletler Andlaşmalar Hukuku Konferansında 23/05/1969 tarihinde imzalanan ve uluslararası örf ve adet kurallarının kodifikasyonunu sağlayan Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesine atıf yapılmış ise de; Ülkemiz, anılan Sözleşmenin tarafı değildir.
Öte yandan, karar metninde değinilen Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesinin atıf yapılan hükümleri, andlaşmalar hukukunun temelini oluşturan uluslararası hukuk ilkeleri olup, Ülkemizin anılan Sözleşmeye taraf olmaması, söz konusu uluslararası hukuk ilkelerinin Ülkemiz bakımından uygulanmayacağı anlamına gelmemektedir.
Bu nedenle, Daire kararının, Ülkemizin taraf olmadığı bir uluslararası sözleşmeye atıfta bulunulmasına ilişkin gerekçesinde hukuki isabet bulunmamakla birlikte, bu husus kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 01/12/2016 tarih ve E:2016/14822, K:2019/10461 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının, yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 25/10/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

X- Davacının denklik talebinin, 20/02/2014 tarihli başvurunun ardından incelendiği ve bu inceleme sonucuna göre 13/05/2014 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu toplantısında, davacının Seviye Tespit Sınavının 2. aşamasına alınmasına ve 100 üzerinden en az 50 puan alınması halinde denklik işleminin yapılmasına karar verildiği görülmektedir.
Temyizen incelenen davanın konusu olan zımni ret işlemi ise; davacının mevcut durumunda bir değişiklik olmadığından bahisle kurulmuş ve davalı idarece, 13/05/2014 tarihli işlemin geçerliliğini koruduğu ifade edilmiştir.
Dairece her ne kadar gerekli araştırma, inceleme ve raporlandırma yapılmadan işlem kurulduğu gerekçesiyle iptal kararı verilmiş ise de; davalı idarenin, yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının eğitim kalitesini sorgulama yetkisinin bulunduğuna ve aynı alanda ülkemizden ve yurt dışından diploma alan öğrenciler arasındaki farklılıkları gözeterek özellikle meslek icrasını gerektiren alanlarda, kamu yararı doğrultusunda eğitimin niteliğini değerlendirmek suretiyle işlem kurabileceğine şüphe bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle, bu yetki kapsamında kurulan ve nitelik farklılıklarından dolayı davacının sınava girmesi sonucunu doğuran dava konusu zımni ret işleminde kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından hukuka aykırılık görülmediğinden, Daire kararının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.