Danıştay 10. Daire 2016/115 Esas 2021/5159 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/115
Karar No : 2021/5159


DAVACI : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1- … / …
(Mülga … )
VEKİLLERİ : … 2- … Bakanlığı / …
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : …
MÜDAHİL (DAVALILAR YANINDA) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN_KONUSU : Davacı Belediye Başkanlığı tarafından; 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile intifa hakkı kullanılmak üzere belediyelerine devredilen Mudanya Betonarme İskelesinin, Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne devredilmesine ve 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu kararının yürürlükten kaldırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
İptali istenen Bakanlar Kurulu kararının 08/12/2015 tarihli yazı ekinde tebliğ edildiği, 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile 4030 m2 büyüklüğündeki Mudanya İskelesinin 3027 m2'lik kısmının intifa hakkının belediyelerine devredildiği, bu tarihten sonra inşa edilen 1003 m2'lik kısmının üst hakkının 29/11/2001 tarihli ihale sonucunda pazarlık usulü ile 29 yıllığına belediyelerinde kaldığı, bu hususların 2002 yılında tapuya tescil edildiği, üst hakkının konusunun iskelenin 1003 m2'lik kısmının arabalı vapur ve feribot iskelesi olarak kullanılması olduğu, dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ile iskelenin sadece 3027 m2'lik kısmının Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesine karar verildiği, 1003 m2'lik kısmın 29 yıllık irtifak hakkının halen belediyelerine ait olduğu, anılan iskelenin ticari amaçlı kullanılan ve gemilerin boşaltma yaptıkları bir iskele olduğu ve onaylı imar planında yer alan alt yapı tesisi olduğu, Deniz Ulaştırma Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile Mudanya İskelesine ilişkin olarak Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesinin 2. fıkrasının (b) bendine göre 04/11/2011 tarihine kadar geçici işletme izni verildiği, bu iznin 12/11/2014 tarihine kadar her yıl yenilendiği, 25/11/2014 tarihinde ise 04/11/2017 tarihine kadar işletme izin belgesi verildiği, Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen ISPS Kodunun (International Ship and Port Facility Security Code - Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kodu) 30/03/2020 tarihine kadar geçerli olduğu, Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 14. maddesinde sayılan haller dışında işletme izin belgesinin iptal edilmesinin mümkün olmadığı, işletme izin belgesi iptal edilmeden salt Bakanlar Kurulu kararı ile işletme hakkının Bursa Büyükşehir Belediyesine geçtiğinden söz edilemeyeceği, dava konusu Bakanlar Kurulu kararının dayanağı olarak gösterilen 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun’un 4. maddesinde yer alan devir yetkisinin yeni inşaatlara ilişkin olduğu, idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı, dava konusu Bakanlar Kurulu kararında hiçbir gerekçeye yer verilmediği, Mudanya İskelesinin doğrudan yolcu taşımacılığı ve ulaşım hizmetleri ile ilgisinin bulunmaması nedeniyle büyükşehir belediyesinin görev ve yetkisi kapsamında olmadığından dava konusu Bakanlar Kurulu kararında hukuka uygunluk bulunmadığı, Bursa Büyükşehir Belediyesinin BURULAŞ isimli şirketi ile iskelenin dava konusu Bakanlar Kurulu kararı kapsamı dışındaki 1003 m2'lik kısmında Bursa-İstanbul arasında yolcu taşımacılığı yapıldığı, bu konuda belediyeleri ile anılan şirket arasında deniz otobüsü ile yolcu taşımacılığı yapılmasına ilişkin 3 yıllık sözleşme imzalandığı, iskele işletmesinde görev ve yetkinin büyükşehir belediyesinde değil ilçe belediyesinde olduğu, bu nedenle dava konusu Bakanlar Kurulu kararı ile iskelenin Büyükşehir Belediyesine devredilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALILARIN SAVUNMASI :
Cumhurbaşkanlığı (Mülga Başbakanlık) tarafından; 6237 sayılı Limanlar Hakkında Kanun’un 4. maddesi uyarınca, Devlet tarafından mahalli idarelerin sınırlarında yapılan kıyı tesislerinin, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının diğer Bakanlıklardan aldığı görüşler çerçevesinde Bakanlar Kuruluna teklifi üzerine alınan Bakanlar Kurulu kararı ile belediyelere devrolunduğu, işleme konu iskelenin Mudanya kent merkezinde olduğu ve ticari liman olarak kullanımının son derece sınırlı olduğu, iskelenin yük amaçlı kullanımının sınırlandırılması için pek çok karar alındığı, en son Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanan “Bursa Bütünleşik Kıyı Yönetimi Planı”nda turizm amaçlı sivil kullanım öngörüldüğü, iskelenin en yoğun kullanımının Bursa Büyükşehir Belediyesi şirketi olan BURULAŞ’a bağlı BUDO Deniz Otobüsleri vasıtasıyla İstanbul-Bursa arası sivil yolcu taşımacılığı olduğu, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığının Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na gönderdiği 12/09/2014 tarih ve … sayılı yazı ile, 6360 sayılı Kanun gereği Bursa Büyükşehir Belediyesinin yetki sınırlarının il mülki sınırlarına genişlediği belirtilerek, BURULAŞ tarafından fiilen kullanılan Mudanya Betonarme İskelesinin Bursa Büyükşehir Belediyesine devredilmesinin talep edildiği, çok eski yıllarda yapılan, halen çok büyük bir oranda yolcu iskelesi olarak kullanılan, bu nedenle üzerinde çeşitli ilaveler yapılma zorunluluğu olan iskelenin her türlü bakım-onarım işlemlerinin daha hızlı ve sağlıklı yapılabilmesi için devrin amaçlandığı, anılan talep üzerine Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ilgili Bakanlıkların görüşleri alınarak hazırlanan … tarih ve … sayılı teklif yazısının sunulması üzerine dava konusu Bakanlar Kurulu kararının alındığı, Mudanya Betonarme İskelesi’nin 1953 yılında mülga 5414 sayılı Kanun hükümlerine istinaden Nafia Bakanlığınca yaptırılarak 6237 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca 30/03/1995 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile intifa hakkı kullanılmak üzere Mudanya Belediye Başkanlığına devredildiği, Mudanya Betonarme İskelesi kıyı tesisisin iki bölümde yapıldığı, 3027 m2'lik kısmın 1955 yılından önce Nafia Bakanlığı tarafından yapıldığı, 1003 m2 yüzölçümlü kapak atma rampası ve geri sahasının mülga Bayındırlık Bakanlığı DLH İnşaatı Genel Müdürlüğü’ne bağlı (Mülga) 6. Bölge Müdürlüğü tarafından 1976 yılında yaptırıldığı, dava konusu Bakanlar Kurulu kararına kadar söz konusu kıyı tesisinin tümünün (4030 m2) tek bir liman tesisi olarak davacı Belediyenin kullanımında kaldığı, 07/08/1975 tarihinde onaylı kıyı kenar çizgisine göre söz konusu tesisin Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bölgede kaldığı, iskelenin Mudanya Tapu Sicil Müdürlüğü'nün … tarih ve … yevmiye numaralı işlemiyle 4030 m2 yüzölçümlü betonarme iskele vasıflı parsel olarak … ada … parsel numarası ile tapuya tescil edildiği, 1955 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iskelenin davacı Belediye tarafından kullanılmasını yani yararlanılmasını (intifa) içerdiği ancak davacının bu intifa hakkını tapu siciline işlenen intifa hakkı ile karıştırdığı, 1955 tarihli Bakanlar Kurulu kararından sonra iskelenin davacı Belediye tarafından kullanıldığı ancak davacının dava dilekçesinde tapuya tescil edildiğini ileri sürdüğü intifa hakkının 2002 yılında kurulduğu, dolayısıyla 2002 tarihli intifa hakkı ile 1955 tarihli Bakanlar Kurulu kararının ilgisinin bulunmadığı, tapu kaydından anlaşılacağı üzere … ada … nolu parselde 3027 m2 için intifa hakkı bulunmadığı, 1003 m2 yüzölçümlü alana ilişkin irtifak hakkının kaldırılması konusunda Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın, Maliye Bakanlığı'ndan devir talebine ilişkin işlemlerin sürdüğü, işleme konu tesisin az da olsa yük boşaltma işlemi de yapılan bir liman iskelesi vasfında olup günümüzde fiilen BURULAŞ tarafından gerekli her türlü izin alınarak İstanbul-Bursa yolcu iskelesi olarak kullanılmakta olduğu, 6237 sayılı Kanun’un 4. maddesinin Devlet tarafından yaptırılan tüm liman tesislerini kapsadığı, bu nedenle anılan tesisin altyapı tesisi olup olmamasının dava konusu Bakanlar Kurulu kararına bir etkisinin olmadığı, dava konusu işlemle birlikte iskelenin Bakanlıkça davacı Belediyeden teslim alınarak Bursa Büyükşehir Belediyesine devredileceği ve Kıyı Tesislerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik uyarınca davacı Belediyeye verilen işletme izni iptal edilerek Bursa Büyükşehir Belediyesi adına işletme izni düzenleneceği, normlar hiyerarşisine göre yönetmelik gereğince verilen işletme izin belgesinin kanunla verilen devir hakkı tasarrufunun kullanılmasına engel olamayacağı, işleme konu tesis için 2011 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından sahil düzenlemesi kapsamında turizm ve rekreasyon amaçlı hazırlanan projenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylandığı, tesisin kıyı dolgu planının Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırıldığı ve 21/11/2013 tarihli olurla Çevre ve Şehircilik Bakanlığına onaylatıldığı, 6360 sayılı Kanun uyarınca il bütününde mahalli müşterek ihtiyaçların neredeyse tamamının Büyükşehir Belediyeleri yetki ve sorumluluğuna geçtiği, tesisin turizm, rekreasyon, yolcu taşımacılığı konularında gerekli yatırımlar yapılarak Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından daha etkin bir biçimde kullanılacağı, 6237 sayılı Kanunla Bakanlar Kuruluna verilen takdir yetkisinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanıldığı, işleme konu tesisin 6360 sayılı Kanunla Büyükşehir Belediyelerine verilen ulaşım, turizm ve rekreasyon amaçlı hizmetlerin planlanması, koordinesi ve gerçekleştirilmesi ile ilgili yetkiler uyarınca kullanılmasının önünde bir engel bulunmadığı, tesise senede en fazla otuz adet yük gemisinin geldiği ancak çoğunlukla BURULAŞ tarafından yolcu taşımacılığı yapıldığı, iskelenin tamamı gerekli izinler alınarak sadece yolcu taşımacılığında kullanılabileceği gibi Bursa Büyükşehir Belediyesinin iskeleyi ticari yük gemilerine kullandırmasının önünde de herhangi bir yasal engel bulunmadığı ve davanın reddedilmesi gerektiği savunulmuştur.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (Mülga Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) tarafından; Bakanlıklarınca inşa ettirilmiş olan Bursa İli, Mudanya Betonarme İskelesinin kullanım hakkının 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Mudanya Belediyesine devredildiği, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile 6360 sayılı Kanun gereği Belediyelerinin yetki sınırlarının il mülki sınırları olarak genişletildiği, yetki alanında bulunan deniz ve göllerin kıyı alanlarında hizmet verebilmek amacıyla Belediyeleri bünyesinde Sahil Hizmetleri Daire Başkanlığı birimi kurulduğu ve çalışmalarına başladığı belirtilerek bu çalışmalar kapsamında Mudanya İskelesinin belediyelerine devrinin talep edildiği, Maliye Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısında devredilen iskelenin 3.027 m2'lik kısmının 30/03/1935 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Mudanya Belediyesine devredildiği, kalan 1.003 m2 yüzölçümlü kısmı üzerinde Mudanya Belediye Başkanlığı lehine feribot iskelesi olarak kullanılmak üzere 29 yıllığına irtifak hakkı tesis edilmesinin Bakanlıklarının … tarih ve … sayılı oluruyla uygun görüldüğü, irtifak hakkı tesis edilen alanın yapılan kira sözleşmesi ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından yolcu taşıma amacıyla kullanıldığı, kalan kısmının yükleme boşaltma yapmak amacıyla Mudanya Belediye Başkanlığı tarafından kullanıldığı, söz konusu 3.027 m2'lik alan ve 1.003 m2'lik alanların iskelenin bütününü oluşturduğu, birbirini tamamlayıcı nitelikte olduğu ve birlikte kullanılmasında zorunluluk bulunduğunun değerlendirildiği ve %10 hazine payının alınması kaydıyla 30/03/1935 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının kaldırılmasında Bakanlıklarınca sakınca görülmemekle birlikte, Mudanya Belediye Başkanlığı lehine bedeli karşılığında irtifak hakkı tesis edilen 1.003 m2 yüzölçümlü alana ilişkin devir işlemlerinin yapılması gerektiğinin ifade edildiği, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığının talebi üzerine, IV.Bölge Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı, Maliye Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı, İçişleri Bakanlığı'nın 21/11/2014 tarih ve 23909 sayılı yazısı ve eki Hukuk Müşavirlikleri görüşü doğrultusunda 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptal edilerek Mudanya Betonarme İskelesinin kullanım hakkının Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmesi için yeni Bakanlar Kurulu Kararı alınması hususunda Başbakanlık Kanunlar ve Kararnameler Genel Müdürlüğü'ne … tarih ve … sayılı yazıyla teklifte bulunulduğu ve Mudanya Betonarme İskelesinin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığına devredilmesine dair dava konusu Bakanlar Kurulu kararının alındığı, 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanunun 4. maddesi uyarınca bir kısım tesislerin ilgisine göre Belediye Başkanlıklarına devredildiği, Mudanya İskelesinin 3.027 m2'lik kısmının Mudanya Belediyesi tarafından kuru yük elleçlenmesi amacıyla kullanılmakta olduğu, 1.003 m2'lik alanın ise Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın şirketi olan BURULAŞ tarafından yolcu taşıma amacıyla kullanılmakta olduğu, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı ile devredilen alanın 3.027 m2'lik alan olduğu, İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin … tarih ve … sayılı marina, liman ve iskeleler konulu yazısında kıyılardaki iskeleler, tekne ve gemilerin bağlanma yerleri ile liman ve marina isletme yetkisinin büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerine ait olduğu değerlendirmesine yer verildiği, 6360 Sayılı Kanun'un 3. maddesi, 10. fıkrası uyarınca, anılan Kanunun uygulanması için Yönetmelik çıkarılmadığı göz önüne alındığında İçişleri Bakanlığı'nın görüşleri doğrultusunda işlem tesis etmek zorunluluğu bulunduğu ve belirtilen nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ :.Dava; davacı Belediye tarafından, 1955 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile belediyelerine devredilen Mudanya Betonarme İskelesinin Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne devredilmesine ilişkin 12/10/2015 günlü, 2015/8166 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; yurt kıyılarındaki şehir ve kasabaların ihtiyaçlarını karşılamak üzere, iskele, rıhtım, mendirek, barınak ve limanlar inşaatı ile tesisat, teçhizat ve onarımlarının, buralarda ve kıyıların icabeden mahallerinde tarama ameliyatının ve bunlara ait etüd ve projelerin yaptırılması ve bu işlere lüzumlu makine ve vasıta satın alınması, bakım ve onarımları ve buna müteferri depo ve atelyelerin kurulması ve işletilmesinde Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiş, 2. maddesinde; birinci maddede sayılan işler ve bunların inşa sıralarının Bakanlar Kurulunca kararlaştırılacağı kurala bağlanmış, 4. maddesinde; yaptırılan tesislerin inşaları tamamlandıkça ilgisine göre ve Bakanlar Kurulunca kararlaştırılacak esaslar dairesinde işletme teşekküllerine, özel idare veya belediyelere veya Vakıflar Genel Müdürlüğüne devrolunacağı belirtildikten sonra 5. maddesinde; mevcut ve hususi kanunları ile inşa edilmekte olanlarla bu kanun gereğince ele alınacak tesislerin bakım ve iyi halde bulundurulmalarının bunları işleten teşekküllere ait olduğu, Denizcilik Bankası Türk Anonim Ortaklığı ile İktisadi Devlet Teşekküllerine ait olanların esaslı tamirleri kendilerine ait olacağı, belediye ve mahalli idarelere ait olanların esaslı tamirlerinin Bayındırlık Bakanlığınca yapılacağı, tamirleri Bayındırlık Bakanlığınca yaptırılacak tesisleri işleten teşekküllerin devredilmiş ve devredilecek tesislerin devrinden sonra yapılacak esaslı tamir karşılığı olarak her yılın gayrisafi iradından %10 nispetinde bir meblağı Hazineye yatırmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelemesinden, 1955 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Mudanya Belediyesine devredilen Mudanya Betonarme İskelesinin, 6360 sayılı Kanun uyarınca Il Mülki sınırlarının büyükşehir belediye sınırları olarak belirlenmesi üzerine fiilen Bursa Büyükşehir Belediyesine ait BURULAŞ tarafından İstanbul- Bursa arası yolcu taşmacılığında kullanılması nedeniyle, üzerinde çeşitli ilaveler yapma zorunluluğu yanında iskelenin her türlü bakım ve onarım işlemlerinin daha hızlı yapılabilmesi amacıyla ilgili kurumların görüşleri alınmak suretiyle Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne devredilmesine ilişkin 12/10/2015 günlü, 2015/8166 sayılı Bakanlar Kurulu kararının alındığı anlaşılmaktadır.
Olayda, Yasada öngörülen usule paralel biçimde büyükşehir mevzuatının ve hizmet gereklerine uygun biçimde devredilen kurumun değiştirilmesinde, hukuka ve kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, işetme izni sahipliğinin, devir hakkına engel olamayacağından, davacı belediyenin bu yöndeki iddiaları hukuki dayanaktan yoksun bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
30/03/1995 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, (Mülga) 5414 sayılı İskele Ve Ufak Barınaklar Yapımı Hakkında Kanun hükümlerine istinaden inşa edilen Mudanya Betonarme İskelesinin, intifa hakkının kullanılmak üzere mahalli belediyeye devrolunmasına 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun'un 4. maddesi uyarınca karar verilmiş ve bu karar üzerine 3027 m2 yüzölçümüne sahip iskele davacı Mudanya Belediye Başkanlığı'na devredilmiştir.
1976 yılında, Mülga Bayındırlık Bakanlığı Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü'ne bağlı Mülga 6. Bölge Müdürlüğü tarafından, iskeleye ilave olarak 1003 m2 yüzölçümlü kapak atma rampası inşa edilmiştir.
1003 m2 yüzölçümlü kapak atma rampasının üst hakkı, 29/11/2001 tarihinde pazarlık usulü ile yapılan ihale sonucunda 29 yıl süre ile davacı Belediyeye verilmiştir.

… tarih ve … yevmiye nolu resmi senetle, 1003 m2'lik kısmın 29 yıl süreli davacı Belediye lehine, arabalı vapur ve feribot iskelesi olarak kullanılmak üzere üst hakkı ve 3027 m2'lik kısmın davacı Belediye lehine intifa hakkı tapu siciline tescil edilmiştir.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın Mülga Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'ne hitaplı … tarih ve … sayılı yazısı ile, 6360 sayılı Kanun gereği yetki sınırlarının il mülki sınırlarına genişlediği ve yetki alanında bulunan deniz ve göllerin kıyı alanlarında daha nitelikli hizmet verebilmek, kıyılarda imar planı, etüt, proje ve yapım çalışmalarının yanında çevre ve temizlik hizmetlerini yürütmek amacıyla Sahil Hizmetleri Daire Başkanlığı biriminin kurulduğu ve çalışmalarına başladığı belirtilerek bu çalışmalar kapsamında Mudanya Limanının belediyelerine devrinin yapılması talep edilmiştir.
Mülga Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı'nın konuyla ilgili görüşleri istenilmiştir.
Anılan görüş isteme yazısına istinaden gönderilen, İçişleri Bakanlığı (Mülga) Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısında; Hukuk Müşavirliklerinin … tarih ve … sayılı yazısında, kıyılardaki iskeleler, tekne ve gemilerin bağlanma yerleri ile liman ve marina işletme yetkisinin büyükşehirlerde, büyükşehir belediyelerine ait olduğuna dair görüş bildirildiği, bu nedenle Mudanya Betonarme İskelesinin kullanım hakkının Mudanya Belediye Başkanlığına devredilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının iptal edilerek iskelenin kullanım hakkının Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmesinin uygun olacağının değerlendirildiği belirtilmiştir.
… tarih ve … sayılı Mülga Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü yazısında da, 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Mudanya Belediye Başkanlığı'nın kullanımına bırakılan 3027 m2 yüzölçümlü iskele ile Mudanya Belediye Başkanlığı lehine feribot iskelesi olarak kullanılmak amacıyla 29 yıllığına bedeli karşılığında irtifak hakkı tesis edilen 1003 m2 yüzölçümlü ilave alanın iskelenin bütününü oluşturduğu, birbirlerini tamamlayıcı nitelikte olduğu ve birlikte kullanılmasında zorunluluk bulunduğunun değerlendirildiği ve %10 Hazine payının alınmasına devam edilmesi kaydıyla 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının kaldırılmasında Bakanlıklarınca sakınca bulunmadığı bildirilmiştir.
Mülga Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısı ile, yukarıda aktarılan görüş yazılarına da atıf yapılmak suretiyle, 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının iptal edilerek Mudanya Betonarme İskelesinin (3027 m2'lik kısmının) kullanım hakkının Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmesi hususunda 6237 sayılı Kanun'un 4. maddesine göre Bakanlar Kurulu Kararı tesis edilmesi (Mülga) Başbakanlık'tan talep edilmiştir.
12/10/2015 tarih ve 8166 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Mudanya Betonarme İskelesinin (3027 m2'lik kısmının) kullanım hakkının, her yılın gayrisafi iradının %10'u nispetinde bir meblağın Hazineye yatırılması şartıyla Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmesine, 6237 sayılı Kanun'un 4. maddesine göre karar verilmesi üzerine, anılan Bakanlar Kurulu Kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
Davanın açıldığı tarihten sonra tesis edilen 19/09/2016 tarih ve 2016/9162 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla da, Mudanya Arabalı Vapur Yanaşma Yerinin (Mudanya Betonarme İskelesinin 1.003 m2'lik kısmının) Bursa Büyükşehir Belediyesine devredilmesine karar verilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:
6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, "Yurt kıyılarındaki şehir ve kasabalarımızın ihtiyaçlarını karşılamak üzere, iskele, rıhtım, mendirek, barınak ve limanlar inşaatı ile tesisat, teçhizat ve onarımlarının, buralarda ve kıyılarımızın icabeden mahallerinde tarama ameliyatının ve bunlara ait etüd ve projelerin yaptırılması ve bu işlere lüzumlu makine ve vasıta satın alınması, bakım ve onarımları ve buna müteferri depo ve atelyelerin kurulması ve işletilmesi ve diğer her türlü giderler için yıllık ödeme miktarı (30) milyon lirayı geçmemek üzere (300) milyon liraya kadar gelecek yıllara geçici taahhütlere girişmeye Bayındırlık Vekili ve faizleri ile birlikte bu meblağın % 50 sini geçmemek üzere bono çıkarmaya Maliye Vekili salahiyetlidir. Bu suretle girişilecek taahhütler karşılığı her yıl bütçe kanunlarına bağlı cetvellerin Bayındırlık Vekaleti kısımlarında bu maksatla açılacak bölümlere konur."; 4. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, "Yaptırılan tesisler inşaları tamamlandıkça ilgisine göre ve İcra Vekilleri Heyetince kararlaştırılacak esaslar dairesinde işletme teşekküllerine, özel idare veya belediyelere veya Vakıflar Genel Müdürlüğüne devrolunur."; 9. maddesinde, "5414 sayılı kanun mer'iyetten kaldırılmıştır. Mezkür kanuna göre girişilmiş taahhütler bu kanun hükümleri dairesinde tamamlanır." hükümleri yer almaktadır.
6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un "Büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi" başlıklı 1. maddesi, 2. fıkrasında, "Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Sakarya ve Samsun büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6237 sayılı Kanun'un 4. maddesinin, dava konusu Bakanlar Kurulu Kararının tesis edildiği tarihte yürürlükte olan hali uyarınca; Devlet tarafından inşa edilen iskele, rıhtım, mendirek, barınak ve limanların ilgisine göre işletme teşekküllerine, özel idarelere, belediyelere veya Vakıflar Genel Müdürlüğüne devrolunması yetkisi dava konusu işlem tarihi itibarıyla Bakanlar Kurulu'na aittir.
Bakanlar Kurulu tarafından, anılan yetki kullanılarak ilk olarak 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile davacı Mudanya Belediye Başkanlığı'na devredilen Mudanya Betonarme İskelesinin kullanım hakkı, 6360 sayılı Kanun'la Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin yetki sınırlarının il mülki sınırlarına genişlemesi nedeniyle yapılan başvuru üzerine gerçekleştirilen yazışmalar neticesinde, yine aynı Kanun maddesine dayanılarak tesis edilen dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmiştir.
30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Mudanya Belediye Başkanlığı'nın kullanımına bırakılan 3027 m2 yüzölçümlü iskele ile işlem tarihi itibarıyla Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı şirketi olan BURULAŞ tarafından İstanbul-Bursa arası yolcu taşımacılığında kullanılan 1.003 m2 yüzölçümlü ilave alanın, iskelenin bütününü oluşturması, birbirlerini tamamlayıcı nitelikte olmaları ve birlikte kullanılmalarında zorunluluk bulunması karşısında, 6360 sayılı Kanun uyarınca Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı'nın yetki alanının il mülki sınırlarına genişlediği de dikkate alınarak, kamu hizmetinin daha etkin biçimde verilmesini sağlamak amacıyla, 6237 sayılı Kanun'un 4. maddesiyle verilen yetkiye istinaden tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Nitekim; 19/09/2016 tarih ve 2016/9162 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, Mudanya Arabalı Vapur Yanaşma Yerinin de (1.003 m2'lik kısmın) Bursa Büyükşehir Belediyesine devredilmesine karar verilerek iskelenin bütünlük içinde kullanımı sağlanmıştır.
Öte yandan; davacı Mudanya Belediye Başkanlığı'nın 3027 m2 yüzölçümlü iskele alanına ilişkin intifa hakkı ve 1.003 m2'lik kapak atma rampasına yönelik üst hakkı ile her iki alana yönelik kıyı tesisi işletme izni, 30/03/1955 tarih ve 4/4708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun'un 4. maddesi uyarınca kullanım hakkının devredilmesine dayanmakta olup, Bakanlar Kurulu'nca davacıya yapılan devir nedeniyle elde edilen bu hakların, Bakanlar Kurulu'nun Kanun'dan kaynaklanan devir ve iskelenin devredileceği idareyi tespite ilişkin takdir yetkisini kullanmasına engel olması mümkün değildir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalılar yanında müdahile verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya ve davalılar yanında müdahile iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 27/10/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.