Danıştay 8. Daire 2019/4383 Esas 2021/4946 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4383
Karar No : 2021/4946


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Odası Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: ... Ticaret Odası bünyesinde görev yapan davacının, hizmet sözleşmesinin feshine ilişkin … tarih ve …sayılı işlemin iptali ile yoksun kalınan maaş ve özlük haklarının yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının 04/09/2001 tarihinde kadrolu memur olarak göreve başladığı, 01/06/2004 tarihinde 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun yürürlüğe girmesi üzerine davacının talebi doğrultusunda 27/06/2006 tarihi itibariyle sözleşmeli statüye geçişinin sağlanarak davacı ile davalı idare arasında hizmet akdinin imzalandığı ve bu tarihten itibaren davacının hizmet sözleşmesi kapsamında 4857 sayılı İş Kanunu'na tabii olarak istihdam edildiği hususları ile davanın davacının hizmet sözleşmesinin sona erdirilmesine ilişkin olduğu hususunun birlikte değerlendirilmesi sonucunda yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca bakılan davanın adli yargının görevine girdiği anlaşıldığından, davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyiz istemine konu kararın gerekçesiz olduğu, İdare Mahkemesi kararına dayanak olarak gösterilen Uyuşmazlık Mahkemesi kararının yanlış yorumlandığı, dosya içeriği ile örtüşmediği, zira anılan karara konu olayda davacı personelin baştan beri sözleşmeli statüde çalıştığı, her yıl sözleşmesinin yenilenerek devam ettiği, İş Kanunu'na tabi olarak çalıştığının imzaladığı sözleşmenin içeriğinden anlaşıldığı ve sözkonusu davanın da görevli olan iş mahkemesinde açılmış olduğu, davacının ise kadrolu memur olarak işe alındığı ve statü hukukuna tabi olduğu, İdare Mahkemesi kararında davacı ile davalı İdare arasında 27/06/2006 tarihinde imzalandığı belirtilen sözleşmenin 01/01/2008 tarihinde bütün Oda çalışanları tarafından imzalanan ve davacının da diğer çalışanlarla birlikte imzalamak durumunda kaldığı tip sözleşme olduğu, kadrolu memur olarak çalışmakta olan davacının İdare tarafından önüne konulan sözleşmeyi imzalamaktan başka bir seçeneği bulunmadığı, bu durumun İdarenin elindeki gücü kullandığının somut bir göstergesi olduğu, … isimli Oda personeli ile imzalanan sözleşmenin "Belirli Süreli İş Sözleşmesi" başlığını taşıdığı ve İş Kanunu ve ilgili mevzuata pek çok kez atıfta bulunulduğu, davacı ile imzalanan sözleşmenin ise "Hizmet Sözleşmesi" başlığını taşıdığı ve İş Kanunu ve ilgili mevzuata herhangi bir atıfta bulunulmadığı, davacının tabi olduğu mevzuatla ilgili gerekli incelemenin yapılmadığı, davacının işçilerden farklı olarak devlet memurları gibi yıllık 30 gün izin hakkının bulunduğu ve kullandığı, davacı işçi statüsünde olmadığından işsizlik primi de yatırılmadığı, davacının İş-Kur'a başvurarak işsizlik ödeneği almak imkanının da bulunmadığı, yerleşik yargı kararlarının yanlış yorumlandığı belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesince verilen ret kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İzmir Ticaret Odasında 04/09/2001 tarihinden itibaren 9. derece 1. kademede kadrolu memur olarak çalışmaya başlayan davacının, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun 01/06/2004 tarihinde yürürlüğe girmesi üzerine kadrolu personel statüsünden sözleşmeli personel statüsüne geçirilerek istihdamına devam edildiği, … tarih ve …sayılı oda meclisi kararı ile davacının hizmet sözleşmesinin feshedilmesine yönelik işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
01.06.2004 tarihli ve 25479 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nun "Odalar" başlıklı 4. maddesinde: "Odalar; üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslekî disiplin, ahlâk ve dayanışmayı korumak ve bu Kanun'da yazılı hizmetler ile mevzuatla odalara verilen görevleri yerine getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.”; “Oda, borsa ve birlik personeli” başlıklı 73. maddesinde: "Oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilenler bu Kanun'da yer alan hükümler dışında 4857 sayılı İş Kanunu'na tâbidir."; Geçici 3. maddesinde, “Bu Kanun'da öngörülen yönetmelikler, bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yürürlüğe konulur. Bu yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan tüzük ve yönetmeliklerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.”; Geçici 12. maddesinde: “Bu Kanun'un yürürlüğe girdiği tarihte oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilmekte olanların, mevcut statülerine göre istihdam edilmelerine devam olunur.”, hükmüne yer verilmiş; aynı Kanun'un 103. maddesi ile 08.03.1950 tarihli ve 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu olayda; davacının İzmir Ticaret Odası Başkanlık Bürosu Müdürlüğü'nde kadrolu memur olarak 04/09/2001 tarihinden itibaren çalıştığı, Oda Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararıyla Oda kadro cetveli ve organizasyon şemasında yapılması planlanan değişikliklerin Oda Meclisine arzına; bu kapsamda bir takım kadroların açılmasına ve kapatılmasına, yeni personel alımı ile bazı personelin görev yerlerinin değiştirilmesine, oda personelinin değerlendirilerek gerek duyulmayan kadroların kapatılması, kadro cetveli ve organizasyon şemasının yeniden düzenlenmesi, yapılan değişiklikler sonucunda işten çıkarılmasına kanaat getirilen personelin belirlenmesi, çıkış işlemlerinin yapılması, ihbar, kıdem tazminatı ve diğer haklarının ödenmesi konularında Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılarının yetkilendirilmesine karar verildiği, Oda Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla bu teklifin kabul edildiği, Oda kadro cetveli ve organizasyon şemasının yeniden düzenlenmesi çerçevesinde davacının kadrosunun kapatılmasının öngörülmediği, davalı İdarenin 16/07/2018 tarihli İdare Mahkemesi ara kararına verdiği cevapta da bu hususun açıkça ifade edildiği, ayrıca İdare tarafından davacının hizmet sözleşmesine Oda Yönetim Kurulu'nun takdiri ile 27/04/2018 tarihinde son verildiği, fesihten sonra kendisi ile aynı pozisyonda çalışmak üzere Oda Yönetim Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile …'ın Başkanlık Bürosu Müdürlüğü'nde "memur" olarak işe alındığı, Odanın yeniden yapılandırılan kadro cetveli ve organizasyon şemasında davacın çalıştığı kadroların "Statü Hukuku"na tabi personel olarak gösterildiği, … tarih ve … sayılı Oda Yönetim Kurulu kararı ile de davacının görev yaptığı birim olan Başkanlık Bürosu Müdürlüğü'ne …'un "memur" olarak alınmasına karar verildiği tespit edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; kuruluş amaçları kamu yararı, faaliyet konuları ise kamu hizmeti olup, özel hukuk tüzel kişilerine nazaran üstün ve ayrıcalıklı kamu gücüne sahip olan ve tek taraflı işlemlerle yeni hukuki durum yarattıkları için personeli de kamu hukukuna tabi olan oda, borsa ve birliklerin 5590 sayılı Yasanın yürürlükte olduğu dönemde kamu hizmeti görmek amacıyla personeliyle aralarında yaptıkları ve yenilenerek devam eden sözleşmeler idari sözleşmeler niteliğinde olduğundan, bu sözleşmelere ilişkin uyuşmazlıkların görüm ve çözüm yerinin de idari yargı yeri olduğu kuşkusuzdur. 01.06.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5174 sayılı Kanun'un 73. maddesinde, oda, borsa, birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilenlerin Kanun'da yer alan hükümler dışında 4857 sayılı İş Kanunu'na tâbi olacakları düzenlendiğinden; Kanun'un yürürlük tarihi olan 01.06.2004 tarihinden sonra istihdam edilmiş olanların ise 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi olacakları ve iş ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıkların görüm ve çözüm yerinin ise adli yargı yeri olduğu açıktır.
Davacının işe girdiği 04/09/2001 tarihinden dava konusu işlemin tesis edildiği 27/04/2018 tarihine kadar memur statüsünde çalıştığı, davacının işçi statüsünde çalıştığına yönelik davalı İdare tarafından da herhangi bir bilgi ve belge sunulmadığı, davalı İdarenin 05/07/2018 tarihli savunma dilekçesinde davacının statü hukukuna tabi bir personel olduğunun ifade edildiği, Oda kadro cetveli ve organizasyon şemasında davacının görev yaptığı kadronun "statü hukuku" olarak belirtildiği anlaşıldığından, 5174 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 01/06/2004 tarihinden önce, 04/09/2001 tarihinde statü hukukuna tabi olarak, kadro karşılığı istihdam edilmiş olan davacının mevcut statüsünü koruduğu, dolayısıyla davacının görevine son verilmesine ilişkin işlemin yargısal denetiminin de idari yargı yerlerince yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu çerçevede; davacının iş akdinin feshi nedeniyle görevine son verilmesine ilişkin işlemin yargısal denetiminin de idari yargı yerlerinde yapılması gerektiğinden, Mahkemece işin esasının incelenmesi gerekirken, uyuşmazlığın çözümünün adli yargının görevinde olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddedilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın görev yönünden reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 02/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.