Danıştay 6. Daire 2019/19086 Esas 2021/12063 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/19086
Karar No : 2021/12063

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN ÖZETİ : Bolu İli, Merkez İlçesi, … Köyü, … Mevkii, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaat ile ilgili olarak yapılan inceleme sonucunda, söz konusu inşaatın yapı denetiminden sorumlu … Yapı Denetimi Mühendislik Hizmetleri ve Müşavirlik Limited Şirketi'nde yapı denetçisi inşaat mühendisi olan davacının, 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin (c) ve (g) fıkralarında yer alan görev ve sorumluluklarını yerine getirmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca denetim faaliyetlerinin 3 (üç) ay süre ile geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarihli, … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 08/12/2016 tarih ve E:2021/5538, K:2016/8285 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak, dava konusu işlemin iptali yolunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E: …, K: … sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın ONANMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 03/11/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Dava, Bolu İli, Merkez İlçesi, … Köyü, … Mevkii, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki inşaat ile ilgili olarak yapılan inceleme sonucunda, söz konusu inşaatın yapı denetiminden sorumlu … Yapı Denetimi Mühendislik Hizmetleri ve Müşavirlik Limited Şirketinde görevli yapı denetçisi inşaat mühendisi olan davacının 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin (c) ve (g) fıkralarında yer alan görev ve sorumluluklarını yerine getirmediğinden bahisle aynı Kanunun 8. maddesi uyarınca denetim faaliyetlerinin 3 (üç) ay süre ile geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarihli, … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Olay tarihinde yürürlükte bulunan 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Denetim faaliyetinin durdurulması ve izin belgesinin iptali" başlıklı 8. maddesinde: "Yapı denetim kuruluşlarından, bu Kanunda öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri anlaşılanların veya son üç yıl içerisinde üç defa olumsuz sicil alanların veyahut 3 üncü maddenin son fıkrası ile 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükümlerine aykırı hareket ettiği belirlenenlerin denetim faaliyeti, yapı denetim komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıla kadar durdurulur ve belgesi geçici olarak geri alınır. Durdurma kararı, Resmî Gazetede ilan edilir ve sicillerine işlenir. Denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına neden olan yapı denetim kuruluşunun mimar ve mühendisleri, bu süre içerisinde başka ad altında dahi olsa hiçbir denetim faaliyetinde bulunamaz. Geçici durdurmaya neden olan mimar ve mühendisler Bakanlıkça ilgili meslek odasına bildirilir. Meslek odaları, bu kişiler hakkında kendi mevzuatına göre işlem yapar. Faaliyeti üç defa durdurulan yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetine son verilir ve izin belgesi Bakanlıkça iptal edilir. İzin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşunun, kusurları mahkeme kararı ile kesinleşen mimar ve mühendisleri başka bir yapı denetim kuruluşunda görev almaları halinde, görev aldıkları bu kuruluşa izin belgesi verilmez, verilmişse iptal edilir. Denetim faaliyeti geçici olarak durdurulan veya izin belgesi iptal edilen yapı denetim kuruluşu hakkındaki bu karar ilgili idareye bildirilir ve denetimini üstlendiği yapıların devamına izin verilmez. Bu durumda, yapım faaliyetine devam edilebilmesi için yapı sahibince başka bir yapı denetim kuruluşunun görevlendirilmesi zorunludur" hükmüne yer verilmiştir.
23/04/2015 tarihli, 29335 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürülüğe giren 6645 sayılı Kanunun 32. maddesi ile 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanununun 8. maddesinde değişiklik yapılılarak madde başlığı "İdari müeyyideler ve teminat" olarak değiştirilirken madde metni ise: " "Yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre, aşağıdaki idari yaptırımlar uygulanır. a) Denetim personelinin görevi başında bulunmaması veya yapı denetim kuruluşunun denetim personeline görevi ile ilgili yazılı olarak bilgi vermediğinin anlaşılması, b) Mevzuatın öngördüğü evrakın tanziminde eksiklik veya kusur bulunması, c) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b) veya (f) bendinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, hâllerinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %10’u kadar idari para cezası, ç) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilememesi kaydı ile, 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu olan yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %20’si kadar idari para cezası verilir. d) 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (d) veya (e) veya (h) veya (ı) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmediğinin tespiti hâlinde, tespite konu yapının yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelinin %30’u kadar idari para cezası verilir. Yapı denetim kuruluşlarına denetim sorumluluğunu üstlendiği bir işe yönelik yapılacak tespitler doğrultusunda yukarıdaki bentlerde belirtilen idari müeyyidelerden birden fazla cezanın verilmesinin gerekmesi hâlinde o işe ait yapı denetim hizmet sözleşmesinin en fazla %50’si kadar idari para cezası verilir. e) Aşağıda belirtilen; 1) Denetim hizmetinin bu Kanunda yazılı asgari hizmet bedelinden düşük bir bedel ile üstlenildiğinin tespit edilmesi, 2) Yapı sahibinden veya vekilinden, yapı denetim hesabına yatırılmaksızın yapı denetimi hizmet bedeli alındığının tespit edilmesi, hâllerinde, üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %3’ü kadar idari para cezası verilir. f) 6 ncı maddenin birinci fıkrası hükmüne aykırı hareket edilmesi hâlinde üstlenilen denetim işlerinin tamamına ait yapı denetimi hizmet sözleşmesi bedelleri toplamının %2’si kadar idari para cezası verilir. g) Aşağıda belirtilen; 1) Hataların yapının taşıyıcı sistemini etkilemesi hâlinde 2 nci maddenin dördüncü fıkrasının (a) veya (c) ile (g) bentlerinde belirtilen görevlerin yerine getirilmemesi, 2) 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi hükmüne aykırı hareket edilmesi, 3) Yapı denetim kuruluşuna son bir yıl içinde üç defa idari para cezası uygulanması, hâllerinde, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilip öğrenilmesinden veya son idari para cezasının tebliğinden itibaren İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça bir yıl yeni iş almaktan men cezası verilir. H) Yeni iş almaktan men yönünde verilen ilk cezanın ilan edilmesinden sonra, yeni iş almaktan men yönünde cezayı gerektiren ikinci bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı ceza verilip ilan edilmesinden sonra üçüncü defa yeni iş almaktan men yönünde ceza vermeyi gerektiren bir fiilin işlenmesi ve bundan dolayı da ceza verilip ilan edilmesi hâlinde, son ilan tarihinden itibaren Merkez Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilir ve teminatı irat kaydolunur. Yapı denetim kuruluşunun, 3 üncü maddenin beşinci fıkrasının ikinci cümlesi hükmüne aykırı hareket eden veya yapı denetim kuruluşunda görevli iken laboratuvar kuruluşlarında da görev alan mimar ve mühendislerine İl Yapı Denetim Komisyonunun teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce 5.000 Türk Lirası idari para cezası verilir. İdari para cezası, cezayı gerektiren fiil ve hâlin, yetkililer tarafından yapılan inceleme ve denetimlerle tespit edilmesini müteakip yapı denetim kuruluşunun ve ilgililerin savunmaları alınarak verilir ve yazılı olarak tebliğ edilir. İdari para cezasına karşı on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. Bu süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması hâlinde idari para cezası kesinleşir. İtirazlar, zaruret olmayan hâllerde evrak üzerinde incelenerek en kısa süre içinde karara bağlanır. İtiraz üzerine verilen mahkeme kararları kesindir. Yeni iş almaktan men ve faaliyetine son verme cezalarına dair işlemler, Resmî Gazete’de ilan edilir. Yeni iş almaktan men cezası, yapı denetim kuruluşunun denetimindeki diğer işlerin devamına mani değildir. Ancak, yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası verilmesine esas olan yapım işinin devam edebilmesi için, yapı sahibi tarafından başka bir yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe, ilgili idare tarafından işin devamına izin verilmez. Faaliyete son verme cezası verilen hâllerde de, yapı denetim kuruluşunun denetimini üstlendiği yapıların devamına, yeni yapı denetim kuruluşu görevlendirilmedikçe ilgili idare tarafından izin verilmez. Yeni iş almaktan men cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları, ceza süresi içinde; faaliyete son verme cezası alan yapı denetim kuruluşunun ortakları ise, üç yıl süre içinde herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz. Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgeleri, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun kararı ile iptal edilir. Bu suretle belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendisler, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz. Yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan teknik personel, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamaz ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamaz. ... " şeklinde düzenlenmiştir.
4708 sayılı Yasa'nın yukarıda metni yazılı değişik 8.maddesi'nin incelenmesinden, yapılan değişiklik ile Yasa maddelerini ihlal ettiği tespit edilen yapı denetim şirketlerinin cezalandırılmasının esas alındığı, yapı denetim şirketlerine öncelikli olarak fiillerinin ağırlığına göre idari para cezası verilmesinin öngörüldüğü, bazı hallerde ise yapı denetim şirketlerine yeni iş almaktan men cezası verileceğinin ve gerekli görülürse izin belgelerinin iptal edileceğinin düzenleme altına alındığı, yapı denetim şirketine uygulanan yaptırımların yapı denetim şirketinde görev yapan denetçi mimar ve mühendislere de uygulanabileceğine dair düzenlemelere yer verilmediği, sadece 4708 sayılı Yasa'nın 3. maddesinin 5. fıkrasının 2. cümlesi hükmüne aykırı hareket eden mimar ve mühendislere idari para cezası verileceği, yapı denetim kuruluşunun üç defa idari para cezası almasına sebep olan mimar ve mühendislerin belgelerinin iptal edileceği düzenlemelerine yer verildiği, bunun dışında denetim sorumluluğu altında bulunan bir yapıda tespit edilen ruhsata aykırılıklar vb hususlarda denetçi mimar ve mühendislere denetim faaliyetinin belli bir süre ile yasaklanması cezası verilebileceğine yönelik bir ifadeye yer verilmediği anlaşılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Bolu İli, Merkez İlçesi, … Köyü, … Mevkii, … parsel sayılı taşınmaz üzerindeki kümes ve bakıcı evi ile ilgili olarak 12.06.2006 tarihinde iş bitirme tutanağı düzenlenip ilgili idaresince onaylandığı, 13.09.2006 tarihinde yapı kullanma izni verildiği yaklaşık 3 yıl sonra 12.07.2011 tarihinde inceleme raporu düzenlendiği ve inceleme raporunda bakıcı evinin yapı ruhsatı ve eki projeye uygun olmayıp, eni ve boyunun fazla olduğu ve çatı arasının normal kat olarak kullanıldığının tespit edildiği, yapı denetim şirketinin ve diğer sorumlu proje ve uygulama denetçilerinin konuyla ilgili olarak savunmalarında genel olarak, inşaatın usulüne uygun olarak bitirildiği ve iskanının alınmış olduğu, aradan yaklaşık 3 yıl geçtiği ve usulsüzlüklerin bilgileri dışında yapılan müştemilat imalatından kaynaklandığını belirttikleri, söz konusu aykırılıkların temel imalatından kaynaklandığı, dolayısıyla davacının denetim faaliyetinden kaynaklanan sorumluluğunu yerine getirmediği sonucuna ulaşılması üzerine denetim faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar İdare Mahkemesince, davalı idarece gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, yapı kullanma izin belgesinin verilmesinden sonra yapılan tespitlere ilişkin olarak davacının sorumluluğunun bulunduğuna dair herhangi bir somut tespite yer verilmeksizin "...Bakıcı Evindeki aykırılıkların yapı kullanma izin belgesinden sonra yapılmasının mümkün olmadığı..." kanısına yer verilerek davacının sorumlu tutulduğu görüldüğünden; 4708 sayılı Yasada yapılan değişiklik ile yapı denetim şirketlerinde görev yapan denetçi mimar ve mühendislerin denetim faaliyetinin yasaklanabileceğine yönelik bir hükme yer verilmediğinden dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmışsa da, İdare Mahkemesince inşaat mahallinde söz konusu aykırılıkların, temel imalattan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, yapı kullanma izni verildikten sonra yapılıp yapılmadığı hususlarında bilirkişi incelemesi yaptırılarak tespit edilebileceği açıktır.
Bu durumda, İdare Mahkemesince inşaat mahalinde söz konusu aykırılıkların temel imalattan kaynaklanıp kaynaklanmadığı amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle bunun neticesine göre öncelikle davacı tarafın sorumluluğunun değerlendirilmesi, bu değerlendirme sonrasında davacının kusurlu olduğunun tespit edilmesi halinde ceza hükümlerinin uygulanmasına geçilmesi ve lehe olan hükümler var ise elbette lehe olan hükümlerin uygulanması suretiyle yargılamanın yapılması gerektiğinden, dava konusu işlemin iptaline ilişkin karara karşı yapılan temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği oyuyla, aksi yöndeki Dairemiz kararına katılmıyorum.