Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2049 Esas 2021/2266 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2049
Karar No : 2021/2266

TEMYİZ EDEN (DAVACI) :…
VEKİLİ :Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) :1-…Büyükşehir Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ: Av. …2-…Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU :…İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda, Şahinbey Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilerek Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ilave revizyon uygulama imar planına yapılan itirazın reddine dair …tarih ve …sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi Kararı'nın ve bu karar ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; aynı imar planına karşı davacı tarafından daha önce …İdare Mahkemesi'nin E:…sayılı dosyasında açılan davada, hukuka uygunluk denetiminin yapılmaya başlandığı, bir davanın "derdestlik" nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilebilmesi için gerekli olan; aynı davanın iki kere açılmış olması, birinci davanın görülmekte (derdest) olması, birinci dava ile ikinci davanın konusunun aynı olması şartları bu davada gerçekleşmiş bulunduğundan, aynı istemle açılmış ikinci dava niteliğindeki işbu davanın, "derdestlik" nedeniyle esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 20/02/2018 tarih ve E:2016/11530, K:2018/1367 sayılı kararıyla; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazı kapsayan Şahinbey Alleben Göleti ve Çevresine ilişkin olarak hazırlanan 1/1000 ölçekli ilave revizyon uygulama imar planının Şahinbey Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilerek, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararı ile onaylandığı, revizyon uygulama imar planının belediye ilan panosu ve resmi internet sitesinde 05/08/2015-03/09/2015 tarihleri arasında askıya çıkartılmak suretiyle ilan edildiği, davacı vekilinin 02/09/2015 tarihinde (askı süresi içerisinde) anılan imar planına itiraz ettiği, itirazına son askı tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içerisinde herhangi bir cevap verilmediğinden itirazının zımnen reddedildiğini varsayarak ilk olarak 16/11/2015 tarihinde verdiği dilekçe ile …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasında anılan imar planının iptali istemiyle dava açtığı,
Davacı ve diğer hak sahiplerinin imar planına yaptıkları itirazların ise 09/10/2015 tarihli Şahinbey Belediye Meclisi kararıyla, konut alanlarında emsal değerinin 0,40'tan 0,45'e çıkarılması ve plan bütününde konut alanlarında bağımsız bölüm brüt alanı 200 m2nin altında olamaz şeklinde plan notu düzenlemesi yapılması dışında, genel olarak reddedildiği,
Bu kararın Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinin …tarih ve …sayılı kararıyla onaylanarak yapılan değişikliğin işlendiği plan paftalarının 04/01/2016-02/02/2016 tarihleri arasında yeniden askıya çıkartılmak suretiyle ilan edildiği, davacı vekilinin 20/01/2016 tarihinde (askı süresi içerisinde) bir kez daha itiraz ettiği ancak bu itirazın da reddedilmesi üzerine 1/1000 ölçekli ilave revizyon uygulama imar planının ve bu plana karşı yapılan itiraz üzerine alınan …tarih ve …sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı,
Davacı vekilinin, 1/1000 ölçekli ilave revizyon uygulama imar planına 02/09/2015 tarihinde (askı süresi içerisinde) yaptığı itirazın zımnen reddedilmesi üzerine anılan planın iptali istemiyle açtığı davada ilk olarak …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla dilekçenin reddine karar verildiği, davacı vekilince dava dilekçesinin 03/03/2016 tarihinde yenilendiği ve anılan planın iptaline ilişkin yargılamanın aynı Mahkemenin E:…sayılı dosyasında devam ettiği,
Bakılan uyuşmazlıkta, …İdare Mahkemesince, aynı ilave revizyon uygulama imar planına karşı, davacı tarafından …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasında dava açıldığından aynı istemle açılmış bakılmakta olan bu ikinci davanın derdestlik nedeniyle esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmadığı belirtilmiş ise de; eldeki davada anılan imar planına yapılan itirazın reddine yönelik …tarih ve …sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemine de yer verildiği, itirazın reddine yönelik işlemin hem nitelik hem de gerekçe yönlerinden ayrıca değerlendirilebileceği ve dava konusu edilebileceği göz önünde bulundurulduğunda, bu işlemlerin aynı mahiyette olmadığı,
Bu durumda, aynı yargı düzeninde, aynı davacı tarafından, farklı işlemlerin iptali istemiyle açılan ve görülmekte olan davaların derdestliğinden söz edilemeyeceğinden, aksi yönde verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmediği sonucuna varılarak …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; teknik olarak her iki davanın konusunun aynı olduğu, …İdare Mahkemesinin derdestliğe esas …tarih ve E:…, K:…sayılı iptale ilişkin kararının, Danıştay Altıncı Dairesinin 14/10/2020 tarih ve E:2019/22175, K:2020/9351 sayılı kararıyla davanın reddi gerektiği yönünden bozulduğu gerekçesi eklenmek suretiyle, davanın incelenmeksizin reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, aynı yargı düzeni içinde aynı davacı tarafından farklı işlemlerin iptali istemiyle açılan işbu davada derdestlikten söz edilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı Şahinbey Belediye Başkanlığı tarafından, İdare Mahkemesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş, diğer davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile …İdare Mahkemesi ısrar kararının, Danıştay Altıncı Daire kararı doğrultusunda bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazı da kapsayan alanda Şahinbey Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen Sarısalkım Mahallesi, Allaben Göleti ve Çevresi 1/1000 ölçekli İlave Revizyon Uygulama İmar Planı, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile onaylanmış ve 05/08/2015-03/09/2015 tarihleri arasında askıya çıkartılmak suretiyle ilan edilmiş, davacı tarafından 02/09/2015 tarihinde (askı süresi içerisinde) anılan imar planına itiraz edilmiş, son askı tarihini izleyen günden itibaren altmış gün içerisinde davalı idarece herhangi bir cevap verilmediğinden itirazın zımnen reddedildiği değerlendirilerek anılan imar planının iptali istemiyle 16/11/2015 tarihinde, …İdare Mahkemesinin E:…(dilekçe red kararı üzerine yenilenen dava Mahkemenin E:…sayılı dosyası üzerinden devam etmiştir.) sayılı dosyasında dava açılmıştır.
Bu süreçte, imar planına yapılan itirazlar, …tarih ve …sayılı Şahinbey Belediye Meclisi kararıyla değerlendirilmiş, "...1/5000 ölçekli nazım imar plan kararlarına aykırılık teşkil etmeyeceğinden yoğunluğun E:0,45 olarak belirlenerek ve plan notlarında; genel hükümlerin 11. maddesi 'plan bütününde konut alanlarında bağımsız bölüm brüt alanı 200 m2nin altında olamaz' hükmüne göre yeniden düzenlenerek itirazların kabulüne..." denilerek konut alanlarında emsal değerinin 0,40'tan 0,45'e çıkarılması ve plan bütününde konut alanlarında bağımsız bölüm brüt alanının 200 m2nin altında belirlenemeyeceği yönünde değişiklik yapılmış, bu husus haricinde diğer itirazlar reddedilmiştir.
Anılan belediye meclisi kararı, Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararıyla onaylanmış, yapılan değişikliğin işlendiği plan paftaları 04/01/2016-02/02/2016 tarihleri arasında yeniden askıya çıkartılmış, askı süresi içinde 20/01/2016 tarihinde bir kez daha davacı tarafından imar planına itiraz edilmiş, bu itirazın ise Şahinbey Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile reddedilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda; "derdestlik" konusu düzenlenmemiş ve Kanunun 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, tarafları ve konusu aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığının ve görülmekte olduğunun saptanması halinde, usul hukukunun temel kavramlarından olan derdestlik müessesesinin temelinde yatan, ilk davanın aynısı olan ikinci davanın açılmasında davacının hukuki yararı bulunmadığı olgusundan hareketle, ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmektedir.
Derdestlik durumunun ortaya çıkması için; konusu ve tarafları aynı olan davanın iki kere açılmış olması ve birinci davanın görülmekte (derdest) olması şartları birlikte gerçekleşmelidir. Diğer bir anlatımla davaların aynı dava olarak kabul edilebilmesi için; davaların taraflarının, konularının, dava konusu işlemlerin hukuki sebeplerinin aynı olması ve her ikisinin de görülmekte olan dava olması koşulları gerçekleşmelidir.
Davaların tarafı ve sebebi aynı, konusunun farklı olması durumunda derdest davadan söz edilemez.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı, taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planında ticaret alanına ayrıldığı halde dava konusu edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planında üst ölçeğe aykırı şekilde konut alanı belirlendiği, alt ölçekli imar planında da ticaret kullanımına ayrılması gerektiği iddiası ile imar planına itiraz etmekte ve iptalini istemektedir.
Her ne kadar …İdare Mahkemesince, aynı imar planına karşı, aynı davacı tarafından …İdare Mahkemesinin E:…sayılı dosyasında dava açıldığından, aynı istemle açılmış bakılmakta olan bu ikinci davanın derdestlik nedeniyle esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmadığı belirtilmiş ise de; görülmekte olan davada, imar planı ile birlikte, imar planına yapılan itirazların değerlendirildiği …tarih ve …sayılı Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisi kararının da iptali istenildiğinden, itirazın reddine yönelik işlemin hem nitelik hem gerekçe yönlerinden ayrıca değerlendirileceği ve tek başına dava konusu edilebileceği hususları dikkate alındığında, dava konusu edilen işlemlerin aynı mahiyette olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla; aynı yargı düzeninde, aynı davacı tarafından, farklı işlemlerin iptali istemiyle açılan ve görülmekte olan davaların derdestliğinden söz edilemeyeceğinden, aksi yönde verilen temyize konu mahkeme kararında isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle incelenmeksizin reddine ilişkin …İdare Mahkemesinin temyize konu …tarih ve E:…, K:…sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/11/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı ısrar kararının usul ve hukuka uygun olduğu, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.