Danıştay 6. Daire 2019/20425 Esas 2021/12193 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/20425
Karar No : 2021/12193

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN
(DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DİĞER DAVALI İDARE : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesince verilen 18/06/2019 tarihli, E:2014/8258, K:2019/5907 sayılı kararın 479 parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın reddine ilişkin mahkeme kararının bozulmasına yönelik kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İstanbul İli, Çekmeköy İlçesi, ...Mahallesi, ...Caddesi, ...pafta, ...ve ...sayılı parseller yönünden 25.03.2011 onay tarihli 1/1000 ölçekli Alemdağ Merkez ve Çevresi Revizyon Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararında; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazlara imar planıyla getirilen işlevin ve plan notlarının bu taşınmazların bulunduğu bölgede imar planı ile getirilen düzenlemeyi gerekli kıldığı, bu parseller açısından yapılan düzenlemenin insan ve çevre sağlığı açısından gerekli ve planın üst ölçekli plan kararları ile uyumlu olduğu, dava konusu 25.03.2011 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının uyuşmazlık konusu parseller yönünden planlama tekniklerine, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu kararın 478 parsel yönünden davanın reddine ilişkin kısmının onanmasına, ... sayılı parselin kısmen "yol" alanı olarak belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle ... parsel yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDEN DAVALI ...BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI'NIN İDDİALARI: Dava konusu imar planının şehircilik ilkeleri, planlama tekniği ve üstün kamu yararı gözetilerek, yasalara uygun şekilde hazırlandığı, iptalini gerektirecek hiçbir husus bulunmadığı, Daire kararının bozmaya ilişkin kısmının kaldırılarak, davanın reddi yolunda İdare Mahkemesince verilen kararının bu kısmının da onanmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'NİN DÜŞÜNCESİ : Kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile Daire kararının bozmaya ilişkin kısmının kaldırılarak İdare Mahkemesi kararının 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmazın ‘’konut alanı’’ fonksiyonu yönünden davanın reddine ilişkin kısmının onanması, ''yol alanı'' fonksiyonu yönünden davanın reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki "Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır." kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 18/06/2019 tarihli, E:2014/8258, K:2019/5907 sayılı kararının bozmaya ilişkin kısmı kaldırılarak işin esası incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Çekmeköy ilçesi, ...Mahallesi, ...caddesi, ...pafta, ...ve ...parsel sayılı taşınmazlar üzerinde site şeklinde yapılaşma bulunmaktadır. 20.06.2010 tarihinde onaylanan 1/5000 Ölçekli Alemdağ Merkez ve Çevresi Revizyon Nazım İmar Planında; ...sayılı parsel; kısmen konut alanı ve kısmen pasif yeşil alan, ...sayılı parsel ise konut alanı olarak planlanmıştır. Bu plana dayanılarak hazırlanan ve 25.03.2011 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli Çekmeköy Merkez ve Çevresi Revizyon İlave Uygulama İmar Planında ise ...sayılı parselin; kısmen konut alanı, kısmen pasif yeşil alan ve kısmen 7 metre yaya yolu, ...parselin ise kısmen konut alanı ve kısmen 7 metreden 15 metreye kadar genişleyen yaya yolu olarak planlanması üzerine, söz konusu sitede ...numaralı bağımsız bölüm maliki olan davacı tarafından, ilave uygulama imar planının kazanılmış haklarını ihlal ettiği, hukuka aykırı olduğu, bu imar planından sitenin iki adet spor alanı, garaj alanı, ortak yeşil alanları, site duvarları ve sitedeki tüm konutların olumsuz etkileneceği, tamamen hukuka uygun olarak yapılaşmış sitede çeşitli mülkiyet problemlerinin ortaya çıkacağı ileri sürülerek bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 29. maddesinde; "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde 1) Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz. 2) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır. 3) İmar planlarındaki gelişme alanlarında (7,00) metreden dar yaya, (10,00) metreden dar trafik yolu açılamaz, Meskun alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. 4) İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemez. 5) İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü'nden alınacak görüşe uyulur." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu ... parsel sayılı taşınmaza 1/1000 ölçekli uygulama imar planında verilen ''konut alanı'' fonksiyonu incelendiğinde;
Dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının ...parsel sayılı taşınmazın ‘’konut alanı’’ fonksiyonu yönüyle dayanağı üst ölçekli nazım imar planı ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
İdare Mahkemesi kararının 1/1000 ölçekli uygulama imar planının uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmazın '’konut alanı’’ fonksiyonu yönünden davanın reddine ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usülü Kanunu'nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmaza 1/1000 ölçekli uygulama imar planında verilen ''yol alanı'' fonksiyonuna gelince;
Yukarıda yer alan hükümlere göre, nazım imar planları, halihazır haritalar üzerine çizilen ve ticaret, sanayi, konut gibi bölgelerle iskan bakımından yoğun veya seyrek bölgeleri ve iskana elverişli, iskana elverişli olmayan veya iskana izin verilmeyen bölgeleri, topoğrafik özelliklerden faydalanma konularını, ulaşım sistemlerini ve bu gibi ana hatları göstermek suretiyle arazi parçalarının kullanma şekillerini belirleyen planlar, uygulama imar planları ise, varsa kadastral durumu da işlenmiş halihazır haritaların üzerine nazım plan esaslarına göre çizilen ve yol, yapı adası ve muhtelif bölgelerin detayları ile inşaat nizamlarını ve uygulama için gerekli bilgileri içeren planlardır.
Alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, kararlarına uyumlu olması zorunludur.
İşlem tarihi itibari ile yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin gerek yukarıda içeriğine yer verilen düzenlemesi, gerekse Ek-2-a ve Ek-2-b 1/1000 ve 1/5000 lejandlarına göre, trafik yolu olan 10,00 metre üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerekirken, daha dar en kesitli olan yaya yolunun (7,00 metrelik) ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesi mümkündür.
Bakılan davaya konu taşınmazlar üzerinde bulunan sitede bağımsız bölüm maliki olan diğer kişiler tarafından açılan davalarda mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen raporlarda; ...parsel sayılı taşınmazın batısında yer alan 10 metrelik yolun kuzeyden geçen 7 metrelik yol ile bağlandığı yerin 15 metre genişliği aşacak şekilde düzenlendiği, bu durumun araç trafik akışının güvenli olarak devamlılığı açısından sorun yaratacak nitelik taşıdığı, bu kısmın genişliğinin 10 metreyi aşması nedeniyle 1/5000 ölçekli planda gösterilmesinin zorunlu olduğu, üst ölçekli plana uygun olmadığı tespitlerine yer verilmiştir. Sözü edilen dosyalarda; .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı, .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı, ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı, ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı, davanın ...parsel sayılı taşınmaz ve ...parsel sayılı taşınmazın konut alanında kalan kısmı yönünden reddi, dava konusu işlemin ...parsel sayılı taşınmazın yol alanında kalan kısmı yönünden iptali yolundaki kararlar; Danıştay Altıncı Dairesinin 21.06.2018 tarihli, E:2014/5584 K:2018/6188, 21.06.2018 tarih ve E:2014/5858 K:2018/6187, 21.06.2018 tarihli, E:2014/6912, K:2018/6189 sayılı, 21.06.2018 tarih ve E:2014/7205, K:2018/6190 sayılı kararları ile onanmış, bu kararlara karşı yapılan karar düzeltme istemleri Danıştay Altıncı Dairesinin 08.11.2021 tarih ve E:2018/7247, K:2021/12189 sayılı, 08.11.2021 tarih ve E:2018/8261, K:2021/12192, 08.11.2021 tarih ve E:2018/7244, K:2021/12190 sayılı, 08.11.2021 tarih ve E:2018/7312, K:2021/12191 sayılı kararları ile reddedilmiştir.
Bakılan uyuşmazlıkta, yukarıda açıklanan bilirkişi raporlarındaki tespitlerde göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmazın batısında yer alan 10 metre enkesitli yolun kuzeyden geçen 7 metre enkesitli yol ile bağlandığı kısmın 15 metreyi aşacak şekilde düzenlendiği, bu 15 metreyi aşan kısmın 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı görülmüş, dayanak 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmeyen 15 metreyi aşacak şekilde düzenlenen yolun dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesinin, uygulama imar planını dayanağı nazım imar planına aykırı hale getirdiği, ayrıca söz konusu yolun bu durumunun araç trafik akışının güvenli olarak devamlılığı açısından sorun yaratacak nitelik taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, ...parsel sayılı taşınmazın kısmen ''yol alanı'' olarak belirlenmesine ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2.Temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, uygulama imar planında 1/1000 ölçekli uygulama imar planının uyuşmazlık konusu ...parsel sayılı taşınmazın ''konut alanı’’ fonksiyonu yönünden davanın reddine ilişkin kısmının oybirliğiyle ONANMASINA, uygulama imar planında 479 parsel sayılı taşınmaza verilen ''yol alanı'' fonksiyonu yönünden davanın reddine ilişkin kısmının esasta oybirliği gerekçe yönünden oyçokluğuyla BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 08/11/2021 tarihinde karar verildi.


KARŞI OY (X) :
Uyuşmazlıkta, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ile ...sayılı parselin kuzeyinden geçen 7 metrelik yolun batısında yer alan kavşak noktasına bağlanan ve imar adasına isabet eden bir kısmının yol alanına dahil edilerek bu kısmın 15 metre genişliği aşacak şekilde düzenlendiği, yolun 15 metre genişliği aşan bu kısmının ise 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı görülmüştür.
Dairemizin ...parsel sayılı taşınmazın yol fonksiyonunda kalan kısmına yönelik davanın reddi yolunda İdare Mahkemesince verilen kararın bozma gerekçelerinden birisinin ... parsel sayılı taşınmazı batısında yer alan 10 metrelik yolun kuzeyden geçen 7 metrelik yol ile bağlandığı yerin 15 metre genişliği aşacak şekilde düzenlendiği ve bu nedenle yolun 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmesi gerektiği halde gösterilmediği olarak belirtildiği görülmüş ise de, anılan yolun yaya yolu niteliği taşıması nedeniyle 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Bu nedenle, Dairemiz kararının bozmaya ilişkin kısmından ...parsel sayılı taşınmazın yol fonksiyonuna yönelik yukarıda belirtilen gerekçenin çıkarılması gerektiği oyuyla çoğunluk görüşüne gerekçe yönünden katılmıyorum.