Danıştay 6. Daire 2018/6846 Esas 2021/12634 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/6846
Karar No : 2021/12634

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
3- ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Balıkesir İli, Bandırma İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı, yürürlükte bulunan nazım imar planında "kentsel ve bölgesel büyük spor alanları" kullanımında kalan taşınmazın, konut alanına dönüştürülmesi istemiyle yapılan imar planı değişikliği başvurusunun, "ileriye yönelik olarak yapılacak imar planı çalışmaları kapsamında değerlendirilebileceği" gerekçesiyle reddine ilişkin ... tarihli, ... sayılı işlemin iptali ve parselin spor tesisi alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; dava konusu alanın spor alanından çıkartılması ve konut alanı olarak belirlenmesi için mevzuatta plan değişiklikleri için aranan gerekli ve yeterli şartların mevcut olmadığı, bu talebin kabul edilmesinin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına aykırı olacağı kanaatine varıldığından 16.12.2016 tarihli, başvurunun reddine ilişkin ... tarihli, ... sayılı belediye meclisi kararında hukuka aykırılık bulunmadığı, dava konusu parselin spor tesis alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesi isteminin ise, yargı yerinin idarenin yerine geçerek bir idari işlem tesis etme niteliğinde karar verilmesine yönelik bir talep olduğu görüldüğünden bu yöndeki talep hakkında bir karar verilmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle,... tarihli, ... sayılı belediye meclisi kararı yönünden davanın reddine, dava konusu parselin spor tesis alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesi istemi yönünden ise davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının "kentsel ve bölgesel büyük spor alanları" kullanımında kalan taşınmazın, konut alanına dönüştürülmesi istemiyle yapılan imar planı değişikliği başvurusunun, "ileriye yönelik olarak yapılacak imar planı çalışmaları kapsamında değerlendirilebileceği" gerekçesiyle reddine ilişkin ... tarihli, ... sayılı belediye meclisi kararı yönünden bozulması, parselin spor tesisi alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesine karar verilmesi istemi yönünden onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Balıkesir İli, Bandırma İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazın imar planında uzun süreden beri "kentsel-bölgesel spor alanı" olarak belirlendiği halde, planda öngörülen kullanım amacı doğrultusunda kamulaştırılmayarak mülkiyet hakkının ihlal edildiğinden bahisle taşınmazın spor alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesi istemiyle davacının davalı belediyeye başvurduğu, davalı belediye tarafından; ... tarih ve ... sayılı yazı ile "1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı doğrultusunda Bandırma İlçesi bütününde ileriye yönelik olarak yapılacak imar plan çalışmaları kapsamında değerlendirilebileceği" yönünde cevap verildiği, bu işlemin iptali ve dava konusu parselin spor tesis alanından çıkarılarak konut alanına dönüştürülmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
14/06/2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 26. maddesinde ise; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak imar planlarında değişiklik yapılabileceği, imar planlarında sosyal ve teknik altyapı hizmetlerinin iyileştirilmesinin esas olduğu, yürürlükteki imar planlarında öngörülen sosyal ve teknik altyapı standartlarını düşüren plan değişikliği yapılamayacağı, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılamayacağı, imar planında verilmiş olan inşaat emsalinin, kat adedinin, ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucu nüfus yoğunluğunun artırılmasına dair imar planı değişikliklerinde artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının standartlara uygun olarak plan değişikliğine konu alana hizmet vermek üzere ayrılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Yapılan plan değişikliklerinin amaç yönünden yargısal denetimi bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılır. Bu irdelemeden sonra, planlanan alanın özel niteliklerinin yanısıra plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak, plan değişikliğinde kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir
Uyuşmazlıkta, davacının iddiaları ile birlikte söz konusu taşınmazların fiili kullanım durumu da göz önünde bulundurulmak suretiyle taşınmazların çevresi ile birlikte değerlendirilmesi, planlama bölgesinin imar mevzuatında öngörülen asgari spor alanı standardını sağlayıp sağlamadığı, nazım ve uygulama imar planı onama sınırı içerisinde ve mezkur taşınmazlar ile yakın çevresinin spor alanına ihtiyacı bulunup bulunmadığı, söz konusu taşınmazların konum, büyüklük, yer seçimi, kullanılabilirlik, erişilebilirlik göz önünde bulundurulmak suretiyle yaya ve trafik güvenliği yönünden spor alanı fonksiyonuna uygun olup olmadığı, planlama sahasında üst ölçekli plan niteliğinde olan 1/25.000 ölçekli nazım imar planı ile (davalı tarafından yapım sürecinde olduğu belirtilen)1/100.000 ölçekli çevre düzeni planının bulunup bulunmadığı, varsa bu planlarda taşınmazın ve civarının hangi fonksiyonda kaldığı, planların kademeli birlikteliği ilkesinin sağlanıp sağlanmadığı, davacının taşınmazlarının konut alanına ayrılması gerektiği talebi yönünden ise, bu talebin getireceği yapı ve nüfus yoğunluğuna karşılık yeterli sosyal ve teknik alt yapı alanı bulunup bulunmadığı, taşınmazların konut alanı olması halinde bu durumun ulaşım sistemine olan etkileri, spor alanının kaldırılması durumunda uygun konuma, büyüklüğe, eğime, erişilebilirliğe, kullanıma sahip aynı hizmet bölgesi içinde eş değer alan ayrılıp ayrılamayacağı, taşınmazların konumu, eğimi, jeolojik zemin durumu, yer seçimi, büyüklüğünün konut alanı fonksiyonuna uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilmesi ile planlanan yörenin nüfus, çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkilerinin kapsamlı bir biçimde incelenerek plan bütünlüğü, sürekliliği, üst ölçek plan ana kararları, ilkeleri, stratejileri göz önüne alınarak şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından değerlendirme yapılması için mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması suretiyle dava hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/11/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.