Danıştay 10. Daire 2016/10425 Esas 2021/5593 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/10425
Karar No : 2021/5593


TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Kaymakamlığı / ...

MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : ...Köyü Tüzel Kişiliği
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, Ağrı ili, Hamur ilçesi, ...köyü, ...Mezrası, ...Yaylası'nın mülki sınırlarının tespitine ilişkin Hamur Kaymakamlığı'nın 11/10/2013 tarihli Komisyon Kararı'nın iptali istenmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden, ...Mezrası, ...Yaylası'nın Ağrı ili, Hamur ilçesi, ...köyü sınırları içerisinde olduğuna yönelik olarak alınan komisyon kararında hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, kararın usul ve yasaya aykırı olduğu, mahallinde keşif yapılması, tanıkların dinlenmesi taleplerinin değerlendirilmediği, nizalı taşınmazların Hamur ilçe sınırlarında kaldığı yönündeki kararın gerçeği yansıtmadığı ve mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiş olup, davalı yanında müdahil tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...DÜŞÜNCESİ :.Temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, davaya müdahale isteminde bulunan ...Köyü Tüzel Kişiliği'nin davanın sonucundan etkileneceği anlaşıldığından, 2577 sayılı Kanun'un 31. maddesinin atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili düzenlemeleri uyarınca ...Köyü Tüzel Kişiliği'nin davalı idare yanında davaya müdahale istemi kabul edilerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Ağrı ili, Hamur ilçe Jandarma Komutanlığının ...tarih ve ...sayılı yazısı ile Çekeme Yaylası'nın sınırlarının tespitinin istenmesi üzerine Ağrı ili, Hamur ilçesi Kaymakamlık Makamının ...tarih ve ...sayılı Olur'u ile oluşturulan komisyon tarafından Ağrı ili, Hamur ilçesi, ...köyü, ...Mezrası, ...Yaylası'nın mülki sınırlarının tespitine ilişkin 11/10/2013 tarihli komisyon kararı alınmıştır.
Dava konusu komisyon kararında; ...ada ...parsel, ...ada ...parsel ve Ağrı Kadastro Mahkemesinde davalı olan ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel ve ...ada ...parsel sayılı taşınmazların Ağrı ili, Hamur ilçesi, ...köyü sınırları içerisinde kaldığına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, Van ili, Erciş ilçesi, Söğütlü Mahallesinde ikamet eden davacılar tarafından, komisyon kararında geçen taşınmazların Söğütlü Mahallesi sınırlarında kaldığı ileri sürülerek anılan kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu'nun 2. maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinde, bucak kurulmasının, kaldırılmasının, merkezinin belirtilmesinin, il, ilçe ve bucak sınırlarının ve bucak adlarının değiştirilmesinin, bir köyün veya kasabanın veya bucağın başka bir il ve ilçeye bağlanmasının, mühim mevki ve tabii arazi adlarının değiştirilmesinin İçişleri Bakanlığının kararı ve Cumhurbaşkanının onayı ile yapılacağı; (D) bendinde de, kaza kurulmasında ve kaldırılmasında, bir kazanın başka bir vilayete bağlanmasında ve merkezinin belirtilmesinde, sınırlarının değiştirilmesinde ve (B, C, Ç) fıkralarında yazılı hallerde ilgili vilayetler idare heyetleriyle umumi meclislerinin mütalaalarının alınacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
Sınır Anlaşmazlığı, Mülki Ayrılma ve Birleştirme ile Köy Kurulması ve Kaldırılması Hakkında Yönetmeliğin "Sınırın Değişmezliği" başlıklı 4. maddesinde, "5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre belirlenmiş sınırların değişmezliği esastır. Mevcut sınırların değiştirilmesi ancak sınır noktalarının belirginlik ve değişmezlik niteliklerini yitirmiş olması, idari birimlerin sosyal, ekonomik, idari ve coğrafi durumlarında eskiye oranla farklılıkların meydana gelmesi ve bu sonuçların sınır anlaşmazlığına yol açmış olduğunun Bakanlıkça tespit edilmesi halinde mümkündür." kuralı; "Müracaat ve İlk İnceleme" başlıklı 5. maddesinde, "5442 sayılı İl İdaresi Kanunu kapsamına giren sınır anlaşmazlıklarıyla ilgili olarak valiliklere intikal eden müracaatlar üzerine valilikçe;
A) İhtilaflı yerde daha önce 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa, 442 sayılı Köy Kanununa veya 1580 sayılı Belediye Kanununa göre çizilmiş bir sınırın mevcut olup olmadığı araştırılır.
B) İhtilaflı yerde daha önce kararname ile çizilmiş bir sınır bulunup bulunmadığının kesin olarak belirlenmesi amacıyla Bakanlıktan arşiv incelemesi istenir.
C) Bu şekilde çizilmiş bir sınır varsa uygulama imkanlarının bulunup bulunmadığı araştırılır. Uygulama imkanları bulunamıyor ve yeniden sınır çizilmesi gerekiyorsa bunun hukuki bir idari sebepleri açıklığa kavuşturulur.
D) Anlaşmazlığın orman, mer'a, otlak, yaylak, kışlak veya su anlaşmazlığı mahiyetinde olup olmadığı araştırılır. Anlaşmazlığın bu gibi sebeplerden kaynaklandığı anlaşılırsa dosya düzenlenmez ve ihtilafın 5442 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu belirtilerek sözü edilen konularla ilgili mevzuata göre işlem yapılmasının gerektiği taraflara duyurulur." kuralı;
"Kaymakamlıklara Yapılan Müracaatlar" başlıklı 6. maddesinde; "5442 sayılı Kanun kapsamına giren sınır anlaşmazlıkları ile ilgili işlemlerin valiliklerce yürütülmesi gerektiğinden, kaymakamlıklara yapılan müracaatlar bir yazı ile valiliğine gönderilir. Kaymakamlar, gerek duyarlarsa anlaşmazlıkla ilgili görüşlerini bu yazıda belirtirler." düzenlemesi; "Doğrudan Bakanlığa Yapılan Müracaatlar" başlıklı 7. maddesinde, "Doğrudan Bakanlığa yapılan müracaatlar 5 inci maddeye göre işlem yapılmak üzere valiliğine gönderilir." düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıdaki mevzuatın birlikte incelenmesinden; 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre belirlenmiş sınırların değişmezliğinin esas olduğu, il sınırlarının değiştirilmesinin İçişleri Bakanlığının kararı ve Cumhurbaşkanının onayı ile mümkün olduğu, 5442 sayılı Kanun kapsamına giren sınır anlaşmazlıkları ile ilgili işlemlerin valiliklerce yürütülmesi gerektiği, kaymakamlıklara yapılan müracaatların bir yazı ile valiliğine gönderileceği, sınır anlaşmazlıklarıyla ilgili olarak valiliklere intikal eden müracaatlar üzerine valilikçe öncelikle daha önce çizilmiş bir sınır olup olmadığına yönelik araştırma yapılacağı, ayrıca anlaşmazlığın orman, mer'a, otlak, yaylak, kışlak veya su anlaşmazlığı mahiyetinde olup olmadığının araştırılacağı ve araştırma sonuçlarına göre yapılacak işlemlerin düzenlendiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; dava konusu işlem ile Ağrı ili, Hamur İlçesi ile Van ili, Erciş ilçesi arasında yer aldığı anlaşılan ...Yaylasının mülki sınırlarının belirlenmesine yönelik toplanan komisyon tarafından, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel ve Ağrı Kadastro Mahkemesinde davalı olan ...ada ...parsel......ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel ve ...ada ...parsel sayılı taşınmazların Ağrı ili, Hamur ilçesi, Danakıran Köyü sınırları içerisinde kaldığına karar verilmiş olup, davacılar tarafından ise söz konusu alanların Van ili, Erciş ilçesi sınırlarında kaldığı iddia edilmektedir.
Bu durumda, uyuşmazlık iki il arası sınırda yer alan taşınmazlara ilişkin olup, taşınmazların hangi il sınırlarında kaldığının tespit edilmesi ve anlaşmazlığın sınır anlaşmazlığı veya orman, mer'a, otlak, yaylak, kışlak veya su anlaşmazlığı mahiyetinde olup olmadığının araştırılması gerektiği, dolayısıyla uyuşmazlığın 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu kapsamına girdiği ve bu Kanun kapsamındaki sınır anlaşmazlıklarıyla ilgili olarak yapılacak işlemlerin ise valilikçe yürütülmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davalı Hamur Kaymakamlığı tarafından uyuşmazlığa konu alanla ilgili işlemlerin ve değerlendirmelerin yapılabilmesi amacıyla durumun bir yazı ile Ağrı Valiliğine bildirilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uygunluk görülmemiş olup, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17/11/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.