Danıştay 10. Daire 2017/190 Esas 2021/5735 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/190
Karar No : 2021/5735

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Prof Üretim San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından; davalı idarece dava dışı başka bir firmaya ait makinelerin vergi borcuna karşılık 14/09/2004 tarihinde gerçekleştirilen satış işlemi sonucu makineleri 55.000,00 TL bedelle satın almasına karşın, satış işleminin yargı kararıyla iptal edilmesi üzerine makineler için ödenen 55.000,00 TL'nin 14/09/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi veya vergi borcuna mahsup edilmesi istemiyle yapılan başvurunun yasal faiz işletilmesine ilişkin kısmının zımnen reddedilmesi üzerine 55.000,00 TL'nin ödeme tarihi olan 14/09/2004 tarihinden itibaren işleyen yasal faizinin karşılığı olarak 52.307,26 TL (miktar arttırımı ile 63.373,55 TL)'nin ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; uyuşmazlığın çözümünün teknik bilgi gerektirmesi sebebiyle, dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda, davalı idarece satışı yapılan makinelerin bedeli olarak 14/09/2004 tarihinde ödenen 55.000,00 TL'nin işbu davanın açıldığı 09/04/2015 tarihine kadar yasal faiz tutarının 63.373,55 TL olduğunun bildirildiği, dava konusu olayda, davacının 2004 yılında satın alarak bedelini ödediği makinelerin satışının yargı kararı ile iptal edilmesi sonrasında iade etmek durumunda kaldığı makineler için 2004 yılında ödediği 55.000,00 TL tutarındaki paranın, davalı idarenin uhdesinde bulunması sebebiyle gelirinden faydalanamadığı açık olduğundan davacının yoksun kaldığı gelirinin karşılığı olan 63.373,55 TL'nin davalı idarece davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının söz konusu paradan mahrum kaldığı dönemin mahsup tarihine kadar olan dönem olduğu, mahsup işleminin yapıldığı 17/09/2014 tarihine kadar faiz hesaplanabileceği, mahsupla dava açma tarihi arasındaki dönem için faiz hesaplanmasının hiçbir yasal dayanağının olmadığı, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından; davalı idarece dava dışı …Profil Oto. Yan. Ür. San. Tic. A.Ş.'ye ait makinelerin vadesi geçmiş vergi borcuna karşılık 14/09/2004 tarihinde gerçekleştirilen satışı neticesinde 55.000,00 TL bedelle satın alınarak bedelinin 14/09/2014 tarihinde ödendiği, ancak söz konusu makinelerin satışına ilişkin işlemin, makinelerin bulunduğu taşınmaz üzerinde ipotek hakkına sahip olan …Bankası tarafından iptali istemiyle açılan dava sonucunda …. Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, makinelerin davacıdan geri alınması sonrasında, davacı tarafından makineler için ödenen 55.000,00 TL'nin ödemenin gerçekleştirildiği 14/09/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi veya vergi borcuna mahsup edilmesi istemiyle davalı idareye 08/09/2014 tarihinde yapılan başvuru neticesinde 17/09/2014 tarihinde 55.000,00 TL'nin davacının vergi borcuna mahsup edildiği, ancak anılan miktara 14/09/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizinin ödenmesine ilişkin istemin cevap verilmemek suretiyle reddedilmesi üzerine, 55.000,00 TL'nin 14/09/2004 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizinin karşılığı olarak 52.307,26 TL (miktar arttırımı ile 63.373,55 TL)'nin ödenmesine karar verilmesi istemiyle 09/04/2015 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Davacının makineler için ödeme yaptığı tarihte yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 104. maddesinde, "Faiz veya mütedahil iratların yahut hibe ettiği bir miktar paranın tediyesinden temerrüt eden borçlu bunlar için geçmiş günler faizini ancak icraya veya mahkemeye müracaat gününden itibaren tediyeye mecburdur. Bunun aksine olan her şart, cezai şart hakkındaki hükümlere tevfikan takdir olunur. Geçmiş günler faizinin tediyesinde temerrüt sebebi ile faiz yürütülemez." hükmü yer almakta iken; 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe giren ve 818 sayılı Kanun'u yürürlükten kaldıran 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 121. maddesinde, "Faiz veya irat borcunu ya da bağışladığı bir miktar parayı ödemekte temerrüde düşen borçlu, icra takibine girişildiği veya dava açıldığı günden başlayarak, temerrüt faizi ödemekle yükümlüdür. Buna aykırı olarak yapılan anlaşmalar, ceza koşulu hükümlerine tabi olur. Temerrüt faizine, ayrıca temerrüt faizi yürütülemez." şeklinde hükümlere yer verilmiştir.
3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur."; 3. maddesinin 1. fıkrasında ise; "Kanuni faiz ve temerrüt faizi hesaplanırken mürekkep faiz yürütülemez.
" hükümleri yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkemece, uyuşmazlığa konu faiz alacağının hesaplanması amacıyla dosya üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda, davalı idarece satışı yapılan makinelerin bedeli olarak 14/09/2004 tarihinde ödenen 55.000,00 TL'nin, işbu davanın açıldığı 09/04/2015 tarihine kadar işleyen yasal faiz tutarının 63.373,55 TL olarak hesaplandığı ve İdare Mahkemesince de bilirkişi raporunda belirlenen tutarın hükme esas alındığı anlaşılmakla birlikte; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri de dikkate alındığında, davacının, sadece ödeme tarihi (14/09/2004) ile mahsup tarihi (17/09/2014) arasındaki dönemde davalı idarenin uhdesinde bulunması sebebiyle 55.000,00 TL'den faydalanamadığı açık olduğundan, mahsup tarihi olan 17/09/2014 ile dava açma tarihi olan 09/04/2015 tarihleri arasındaki dönem için ana para üzerinden faiz hesaplanmasında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince, 17/09/2014 ile 09/04/2015 tarihleri arasındaki döneme yönelik hesaplanan faizin zarar olarak kabul edilerek tazminine hükmedilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kabulüne ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/11/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.