Danıştay 13. Daire 2015/1012 Esas 2021/4009 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/1012
Karar No:2021/4009

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLLERİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kaymakamlığı

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ümraniye Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nce 26/03/2014 tarihinde gerçekleştirilen … İlkokulu kantin ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ... İlkokulu kantini daha önce davacı tarafından işletilmekte iken, kirasının yüksek olduğu ve kiranın indirilmesi hususunda vermiş olduğu 08/11/2013 tarihli dilekçe üzerine muhammen bedel toplantısı yapıldığı ve 26/11/2013 tarihinde bedelin 2.500,00-TL olarak belirlendiği, Kaymakamlık Makamı'nın 02/12/2013 tarihli onayı ile ihale komisyonunda pazarlığa geçildiği, davacının komisyona sunmuş olduğu dilekçe ile pazarlığa girmeyeceğini belirtmesi üzerine okul kantininin ihaleye çıkartılmasına karar verildiği, 26/03/2014 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı,
Olayda, davacının Ekim 2013 tarihinden itibaren kira ödemeksizin usulsüz bir şekilde kantini işgal ederek çalıştırmasından dolayı 05/02/2014 tarihli Okul Aile Birliği kararı ile sözleşmesinin feshedildiği, bu işleme karşı açılan bir davanın bulunmadığı, kantini boşaltması için icra işlemlerinin başlatıldığı ve ihtarname gönderildiği, davacının pazarlığa girmemesi nedeniyle kantinin işletme hakkının yeniden ihaleye çıkartıldığı, öte yandan davacının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 84. maddesi gereğince bir yıl süre ile ihalelere katılmaktan yasaklandığı da anlaşıldığından, yürütülen hizmetin niteliği de göz önünde bulundurulduğunda, davacının ihaleye alınmamasında ve usulüne uygun gerçekleştirilen ihalede hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale günü tüm evrakları ihale komisyonuna sunmasına karşın hiçbir gerekçe gösterilmeden ihale salonundan çıkarıldığı, duruma itiraz etmesi üzerine verilen yazılı cevapta “… kantin sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedildiği, men cezası almanız ve kiraların alınması için icra takip işlemlerinin başlatıldığı anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle, kendi hür iradeniz ile ilgili hesaba şartname bedeli yatırdığınız ve ilgili bölümde çalışan personelden zorla şartname aldığınız tespit edilmiştir. Bu sebeplerle 26/03/2014 Çarşamba günü saat 10:0’da Müdürlüğümüz hizmet binasında yapılan ilçemiz … İlkokulu kantin ihalesine alınmadığınız anlaşılmaktadır.” ifadelerine yer verildiği, Mahkeme kararında belirtildiği şekilde hakkında ihaleden yasaklama kararının olmadığı, ihaleden men ile ilgili dosyada somut herhangi bir bilgi veya belgenin olmadığı, keyfi uygulamalarla ihaleye alınmadığı, ihale ilanında sabit tesis masrafları 12.575,00-TL belirlenmesine karşın, davacı tarafından Sulh Hukuk Mahkemesi’nde yaptırılan delil tespitinde 62.568,74-TL sabit tesis masrafı tespit edildiği, Mahkeme kararında bu konuda hiçbir değerlendirmenin yapılmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… İlkokulu kantininin daha önce davacı tarafından işletilmekte iken, kirasının yüksek olduğu ve kiranın indirilmesi hususunda vermiş olduğu 08/11/2013 tarihli dilekçe üzerine muhammen bedel toplantısı yapıldığı ve 26/11/2013 tarihinde muhammen bedelin 2.500,00-TL olarak belirlendiği, Kaymakamlık Makamının 02/12/2013 tarihli onayı ile ihale komisyonunda pazarlığa geçildiği, davacının komisyona sunmuş olduğu dilekçe ile pazarlığa girmeyeceğini belirtmesi üzerine okul kantininin ihaleye çıkartılmasına karar verildiği ve 26/03/2014 tarihinde yapılan ihale ile kantinin kiraya verildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 83. maddesinin (c) bendinde, "İhale işlemlerinde sahte belge veya sahte teminat kullanmak veya kullanmaya teşebbüs etmek, taahhüdünü kötü niyetle yerine getirmemek, taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar verecek işler yapmak veya işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller kullanmak" yasak fiil ve davranışlar arasında sayılmış; aynı Kanun'un 84. maddesinde de, "83'üncü maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları anlaşılanlar, bu fiil ve davranışlar ihale safhasında vaki olmuşsa idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi, fiil veya davranışlarının özelliğine göre ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, haklarında bir yıla kadar bütün ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir. Kararı veren idareler, bu kararı, Resmî Gazete'de ilan ettirirler. Bu kararlar ilgililerin müteahhitlik siciline de işlenir. İhalelere katılmaktan yasaklananlar, yasaklı oldukları süre içinde diğer idarelerce yapılacak ihalelere de müteahhit veya müşteri sıfatıyla katılamazlar." kuralına yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 16. maddesine dayanılarak hazırlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde, "Kantin ve benzeri yerleri işlettirmek veya işletmek" okul-aile birliğinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Anılan Yönetmeliğin "Kiralama usulü ve işlemleri" başlıklı 20. maddesinin 1., 2. ve 3. fıkralarında, "(1) Birlik; kantin ve benzeri yerleri öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirir veya işletmecinin bulunmadığı durumlarda işletir. Kantin ve benzeri yerlerin kiraya verilmesinde, eğitim ve öğretimin aksatılmaması esastır.
(2) Söz konusu yerlerin birlik tarafından kiraya verilmesi 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51'inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulü ile yapılır.
(3) Kiralama işlemleri, valilik/kaymakamlıkça görevlendirilecek il/ilçe millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında ilgili birlik başkanı, defterdarlık/mal müdürlüğü temsilcisi, gerektiğinde il/ilçe özel idare müdürlüğü temsilcisinin katılımıyla oluşan ihale komisyonunca yapılır." kuralı yer almıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı Okul Aile Birliği Yönetmeliği'nin "Sözleşmenin feshi, iptali ve kiralanan yerlerin tahliyesi" başlıklı 22. maddesinin 5. fıkrasında, "2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 83. ve 84. maddelerinde belirtilen yasak fiil ve davranışlarda bulundukları anlaşılan kiracılar hakkında aynı Kanun'un 84. maddesi uyarınca yapılan ihalelerden bir yıl yasaklama kararı verilir ve yasaklanan kişiler yasaklama süresi içinde yapılacak ihalelere katılamazlar." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2886 sayılı Kanun'un 84. maddesinin birinci fıkrasında, 83. maddede belirtilen fiil ve davranışlarda bulundukları anlaşılanların, bu fiil ve davranışlar, ihale safhasında vaki olmuşsa idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri, fiil ve davranışların özelliğine göre ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, haklarında bir yıla kadar bütün ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verileceği kuralına yer verildiğinden, yasaklama kararlarının, bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından alınması gerektiği açıktır.
İdare Mahkemesince, davacının 2886 sayılı Kanun'un 84. maddesi gereğince bir yıl süre ile ihalelere katılmaktan yasaklandığının anlaşıldığından bahisle gerekçe oluşturulmuşsa da dosyanın incelenmesinden, davacının ihalelerden yasaklama işlemlerine başlandığı, ancak yasaklama sürecinin tamamlanmadığı, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından davacı hakkında verilmiş yasaklama kararının bulunmadığı, nitekim davalı idarenin savunma dilekçesinde de davacı hakkında 2886 sayılı Kanun'un 84. maddesi uyarınca bir yıl süre ile ihalelere katılmaktan yasaklama çalışmalarının başlatıldığının belirtildiği görülmektedir.
Bu durumda, pazarlık usulü ile gerçekleştirilen uyuşmazlığa konu ihalede 2886 sayılı Kanun uyarınca ilgili Bakanlık tarafından yasaklama kararı alınmaksızın davacının ihaleye iştirak ettirilmeyerek teklifinin değerlendirmeye alınmamasında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan, davacının, hakkında yasaklama kararı olmaksızın ihaleye iştirakinin engellenemeyeceği gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verildiğinden, sabit tesis masraflarına ilişkin iddiaların bu aşamada değerlendirilmesine gerek bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 25/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.