Danıştay 13. Daire 2021/3950 Esas 2021/4145 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/3950
Karar No:2021/4145

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Yapı Mühendislik İnşaat Turizm Makina Taahhüt Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, davacının yasak fiil ve davranışta bulunduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğundan bahisle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin olarak davanın reddine yönelik kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğü'nce ... tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen ... ihale kayıt numaralı “Tekke Barajı İkmali” ihalesine ilişkin olarak dava dışı ... Grup İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi- ... Yapı Makine İnşaat Anonim Şirketi iş ortaklığı tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine düzeltici işlem belirlenmesine yönelik ... tarih ve ... sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının, davacının aşırı düşük açıklamasının reddedilmesi ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına dair birinci iddiaya ilişkin kısmının iptali istenilmiştir
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan davacı şirket tarafından ... ve ... numaralı iş kalemlerine yönelik olarak yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, söz konusu iş kalemlerinde yer alan girdilerin tamamına yönelik tek bir fiyat teklifi ile açıklama yapıldığı, ancak bahse konu iş kalemlerine yönelik sunulan fiyat tekliflerinde yer alan tutarların söz konusu iş kalemlerinde yer alan işçilik girdilerini dahi karşılamadığı, idarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde gönderilen analiz formatları ve analiz girdi cins ve miktarlarının hatalı belirlendiğine yönelik süresi içerisinde idareye yapılan herhangi bir şikâyet başvurusu bulunmadığından açıklamaların idarece gönderilen analiz formatına uygun olarak yapılması gerektiği, bu hâliyle söz konusu iş kalemlerinde yer alan girdilere yönelik idarenin analiz formatında yer alan birim miktarlara göre açıklama yapılmadığı, dolayısıyla ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi davacı şirket tarafından ... ve ... numaralı iş kalemlerine yönelik idarenin analiz formatına uygun analiz sunulmadığı anlaşıldığından, davacı şirketin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Her ne kadar dava konusu Kurul kararında birinci iddiaya yönelik değerlendirmelerde, gerek ihale üzerinde bırakılan ... İnş. ve Turz. Taah. Tic. A.Ş. gerekse de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi davacı şirket tarafından yapılan açıklamalar incelendiğinde; aynı girdiler için aynı açıklama yöntemlerini (ilgisine göre fiyat teklifi veya kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyat/rayiçler) kullandıkları, fiyat teklifi ile yapılan açıklamada aynı firmalardan aynı fiyatlarla fiyat teklifi alındığı, fiyat teklifi alınan girdiler için kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatları/rayiçleri ile açıklama yapılma imkânı olmasına rağmen bunun kullanılmadığı, aynı şekilde kamu kurum ve kuruluşlarının birim fiyatları/rayiçleri kullanılarak aynı girdiler için açıklama yaptıkları, açıklama kapsamında idareye sunulan belge içeriklerinin ve açıklamalarının benzerlik taşıdığı, dolayısıyla söz konusu isteklilerin rekabeti bozucu ve ihale kararını etkileyen tutum içinde bulundukları anlaşıldığından, davacı şirket tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, Kamu İhale Kanunu gereğince yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğundan bahisle davacı şirketin teklifinin bu gerekçeylede değerlendirme dışı bırakılması gerektiği belirtilmiş ise de; bu durumun iki isteklinin tekliflerinin birlikte hazırlandığını göstermediği, aşırı düşük teklif açıklamalarında aynı firmadan fiyat teklifi alınarak açıklama yapılmasını kısıtlayan bir mevzuat hükmünün de bulunmadığı, bu nedenle dava konusu Kurul kararının, davacı şirket tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğundan bahisle davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik kısmında hukuka uyarlık bulunmamakla birlikte, davacı şirketin aşırı düşük teklif açıklamasınında idarenin analiz formatına uygun analiz sunulmadığı ve bu nedenle aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, sonucu itibarıyla davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiş, davacı tarafından, Mahkeme kararının yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Mahkeme kararında, dava konusu işlemin, davacı şirketin yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğundan bahisle teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine ilişkin kısmı bakımından hukuka uyarlık bulunmadığı yönünde ifadeye yer verildiği, bu nedenle davada kısmen kabul kısmen ret kararı verilerek davacı şirket lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken hatalı olarak davanın reddine karar verildiği, bu kısım yönünden Mahkeme kararının bozulması ve lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacı şirket tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluşması nedeniyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 5. Bölge Müdürlüğü tarafından 24/11/2020 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen “Tekke Barajı İkmali” ihalesine 51 istekli teklif sunmuş, davacı şirketin de aralarında bulunduğu sınır değerin altında kalan teklif sahiplerinden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmiş, yapılan açıklamalar sonrasında dava dışı ... İnş. ve Tur. Taah. Tic. A.Ş. unvanlı istekli en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmiş ve ihale üzerinde bırakılmış, davacı şirket ise en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiştir.
Bunun üzerine ... Grup İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi-... Yapı Makine İnşaat Anonim Şirketi iş ortaklığı tarafından 17/03/2021 tarihinde, aşırı düşük teklif açıklaması yapan isteklilerin açıklamalarının uygun olmadığı, ayrıca ihale üzerinde bırakılan istekli ile diğer isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği ileri sürülerek davalı idareye itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, yapılan inceleme neticesinde, davacı şirketin aşırı düşük açıklamasının uygun olmadığına yönelik iddia bakımından; Kurul'un 07/04/2021 tarih ve 2021/UY.I-791 sayılı kararıyla, davacı şirketin ... ve ... numaralı iş kalemlerine yönelik aşırı düşük açıklamasının analiz formatına uygun olarak sunulmadığı, ayrıca davacının aşırı düşük açıklamalarının, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük açıklamaları ile benzerlik taşıması nedeniyle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda belirtilen yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu belirtilerek teklifinin bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönünde tespit ve değerlendirmelere yer verilerek başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuş, bu kapsamda birinci iddia yönünden davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.
Anılan Kurul kararının, davacı şirketin aşırı düşük açıklamasının reddedilmesi ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 125. maddesinin 1. fıkrasının ilk cümlesinde, "İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır."; 138. maddesinin 4. fıkrasında, "Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez." kuralları yer almıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Kararların sonuçları" başlıklı 28. maddesinde, "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. ..." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kurallar uyarınca, idarî yargı yerlerince verilen kararların uygulanıp uygulanmaması konusunda idarenin herhangi bir takdir yetkisinin ya da kararların doğruluğunu tartışma yetkisinin bulunmadığı, idarelerin bu alandaki yetkisinin bağlı yetki niteliğinde olduğu kuşkusuzdur.
... Grup İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi-... Yapı Makine İnşaat Anonim Şirketi iş ortaklığının, davacı şirketin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı yönündeki iddiasına yönelik olarak davalı idare tarafından yapılan değerlendirme neticesinde, davacının ... ve ... numaralı iş kalemlerine yönelik aşırı düşük açıklamasının analiz formatına uygun olarak sunulmadığı ve bu gerekçeyle teklifinin reddedilmesi gerektiği; ayrıca davacının aşırı düşük açıklamaları, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük açıklaması ile birlikte incelendiğinde, davacının rekabeti bozucu ve ihale kararını etkileyen tutum içinde bulunduğu ve bu kapsamda 4734 sayılı Kanun'da belirtilen yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu belirtilerek teklifinin bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varıldığı, anılan karara karşı açılan davada, Mahkeme tarafından; davacının aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı; yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluşması nedeniyle davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasına yönelik olarak ise, "iki isteklinin tekliflerinin birlikte hazırlandığını göstermemekle birlikte aşırı düşük teklif açıklamalarında aynı firmadan fiyat teklifi alınarak açıklama yapılmasını kısıtlayan mevzuat hükmü bulunmadığından dava konusu Kurul kararının, davacı şirket tarafından yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında, yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu gerekçesiyle davacının değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı kanaatine varılmışsa da..." şeklinde değerlendirme yapıldığı, ancak davacının aşırı düşük açıklaması reddedildiğinden sonucu itibarıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı kanaatine varılarak davanın reddine karar verildiği görülmektedir.
Anılan Mahkeme kararına karşı davacı tarafından yapılan temyiz başvurusunda, aşırı düşük teklif açıklamasının reddedilmesine ilişkin kısım yönünden herhangi bir iddiaya yer verilmediği, yalnızca Mahkeme kararında, kurul kararında yer alan, "yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu anlaşıldığından, bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılması" kısmı yönünden, hukuka uygunluk bulunmadığı belirtilmesine rağmen davanın reddine karar verildiği oysa bu kısım yönünden iptal kararı verilerek, "dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi" şeklinde hüküm kurulması gerektiği ileri sürülmüştür.
Davacı tarafından sunulan ve 25/10/2021 tarihinde Dairemiz kayıtlarına giren dilekçede ise, "kısmen iptal yönünde hüküm kurulmadığı, dava konusu işlemde, 4734 sayılı Kanun'un 17. maddesine aykırı davranışta bulundukları yönünde değerlendirmelere yer verildiği, Mahkeme kararında söz konusu kısım yönünden dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığına ilişkin değerlendirmeler bulunmasına rağmen davalı idare tarafından Kurul kararında düzeltme yapılmadığı" şeklinde iddialara yer verilmiştir.
Her ne kadar davacı şirket tarafından, Kurul kararının, "yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu anlaşıldığından, bu gerekçeyle de değerlendirme dışı bırakılmasına" ilişkin kısmı yönünden Mahkeme kararında yer alan "bu kısmın hukuka uygun bulunmadığı yönündeki" değerlendirmeye karşılık, bu kısım yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği iddia edilmişse de, Mahkeme tarafından yapılan değerlendirmede, "yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu gerekçesiyle davacının değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı kanaatine varıldığının" belirtildiği, davacının lehine davalı idarenin ise aleyhine olan söz konusu değerlendirme yönünden davalı idarenin temyiz isteminde bulunmadığı, anlaşılmaktadır.
Öte yandan, somut olay bakımından dava konusu işlemin "yasak fiil ve davranışta bulunulduğu yönünde kuvvetli karine oluştuğu gerekçesiyle davacının değerlendirme dışı bırakılmasına ilişkin" kısmı hukuka aykırı bulunmakla birlikte davacının aşırı düşük açıklamasının uygun olmadığına ilişkin kısmın hukuka uygun bulunduğu, aşırı düşük açıklamasının reddedilmiş olması nedeniyle davacının teklifinin değerlendirmeye alınmasının mümkün olmadığı açık olup, bu kapsamda Mahkeme tarafından da dava konusu işlemin sonucu itibarıyla hukuka uygun olduğu yönünde karar verildiği görülmektedir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki temyize konu İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 02/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.