Danıştay 13. Daire 2021/4272 Esas 2021/4133 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4272
Karar No:2021/4133

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Uluslararası Taşımacılık Madencilik İnşaat Sanayi ve
Dış Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği / …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kilis Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü'nce 21/04/2021 tarihinde gerçekleştirilen "Temizlik ve İtfaiye Aracı Kiralama Hizmet Alım İşi" ihalesi üzerinde kalan davacı tarafından, geçici teminatının gelir kaydedilmesine ilişkin işlemin iptali ile geçici teminat bedelinin faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ilgili mevzuat gereğince, ihalenin başlangıcından sözleşmenin imzalanmasına kadar olan süre içerisinde ihale makamı tarafından yapılan işlemlere karşı, istekli veya istekli olabilecekler tarafından doğrudan dava açılamayacağından, bu işlemlere karşı, Kanun’da öngörülen usullere göre ihaleyi yapan idareye yapılacak şikâyet başvurusundan sonra, Kamu İhale Kurumu'na yapılacak itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından verilen kararlara karşı dava açılabilmesinin mümkün olduğu, anılan ihalede davacı şirketin teminatının gelir kaydedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı; bu durumda, Kanun'da öngörülen usul izlenerek, idarî dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu başvuru yolları olan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu'nca verilecek karar dava konusu edilebileceğinden, davaya konu işlemin tesis edilmesinden sonra zorunlu başvuru yolları tüketilmeden açılan işbu davada idari merci tecavüzü bulunduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi uyarınca dava dilekçesinin Kilis Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne tevdiine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uyuşmazlık konusu ihalenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na tâbi olmadığı, Geçici Barınma Merkezlerinin İşletilmesi ve Yönetilmesi Amacıyla Tefrik Edilen Ödeneğin Özel Hesaba Aktarılması, Harcanması, Muhasebeleştirilmesi, Denetlenmesi ve Alımlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 19. maddesine göre gerçekleştirildiği, geçici teminatın irat kaydedilmesine yönelik işleme karşı şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulamayacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Kilis Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü'nce … tarihinde … ihale kayıt numaralı “Temizlik ve İtfaiye Aracı Kiralama Hizmet Alım İşi” ihalesi gerçekleştirilmiştir. Anılan ihale … tarih ve … no'lu ihale komisyonu kararıyla davacının uhdesinde kalmıştır. Davalı idarenin … tarih ve … sayılı yazısıyla davacı şirket sözleşme akdetmeye davet edilmiştir. Davacı şirket tarafından 29/04/2021 tarihli dilekçeyle “Teknik Şartname'ye aykırı teklif verdikleri, tekliflerinin istenilen araç özelliklerini sağlamadığı, ihale belgeleri arasında oda kayıt suretinin olmadığı” ileri sürülerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerekirken tekliflerinin değerlendirmeye alınmasına itiraz edilmiş, diğer taraftan, sözleşmenin kurulması için engelleri bulunmadıkları, teklif ettikleri araçlarla iş yapabilecekleri idareye bildirilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 121/A maddesinin 1. ve 2. fıkrasında, “Bu Kanun kapsamındaki geçici barınma merkezlerinin işletilmesi ve yönetilmesi amacıyla, Genel Müdürlük bütçesinde geçici barınma merkezleri ödeneği tefrik edilir. Genel Müdürlük bütçesinde gider kaydedilmek suretiyle özel hesaba aktarılarak kullanılacak bu kaynaktan, Genel Müdürlükçe uygun görülen hâllerde, kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin hesaplarına da aktarma yapılabilir. Kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idareler de, yukarıda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere Genel Müdürlük hesabına aktarma yapabilir. Bu şekilde aktarılan tutarlar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin bütçelerine gelir kaydedilmeksizin özel hesaplarda izlenir. Geçici barınma merkezlerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla sınırlı olmak üzere bu hesaptan yapılacak harcamalar 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tâbi değildir; aktarılan bu tutarların harcanması, muhasebeleştirilmesi, denetlenmesi ve alımlara ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Genel Müdürlükçe müştereken belirlenir. Genel Müdürlük bu madde kapsamında belirlenen görevlerini yerine getirirken hizmet satın alabilir." kuralına yer verilmiştir.
Geçici Barınma Merkezlerinin İşletilmesi ve Yönetilmesi Amacıyla Tefrik Edilen Ödeneğin Özel Hesaba Aktarılması, Harcanması, Muhasebeleştirilmesi, Denetlenmesi ve Alımlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinde tefrik edilen geçici barınma merkezleri ödeneğinin ilgili özel hesaba aktarılmasına ve bu hesaplardan yapılacak harcamaların muhasebeleştirilmesine, denetlenmesine ve alımlarda kullanılacak ihale yöntemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, Yönetmeliğin, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin geçici barınma merkezlerine yapılacak iş ve işlemlere ilişkin özel hesaplardan yapacakları mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini kapsadığı; 3. maddesinde, bu Yönetmeliğin 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun 121/A maddesine dayanılarak hazırlandığı belirtilmiş; 18. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Yönetmelik kapsamındaki yapılacak alım işlemlerinde açık ihale usulü, pazarlık usulü ile doğrudan temin yöntemi kullanılır.", 19. maddesinin 1. fıkrasında, “Açık ihale usulü, bütün isteklilerin teklif verebildiği usuldür. Genel Müdürlük Komisyonu veya ihale komisyonu tarafından tüm mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinde açık ihale usulünün uygulanması esastır." kuralları yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ihalenin 6458 sayılı Kanun'un 121/A maddesi uyarınca yürürlüğe konulan Geçici Barınma Merkezlerinin İşletilmesi ve Yönetilmesi Amacıyla Tefrik Edilen Ödeneğin Özel Hesaba Aktarılması, Harcanması, Muhasebeleştirilmesi, Denetlenmesi ve Alımlara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kanun'un 54. maddesinde, ihale sürecindeki işlemlere ilişkin olarak dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu şikâyet ve itirazen şikâyet idari başvuru yolları düzenlenmiş ise de 4734 sayılı Kanun'a tâbi olmayan ve uyuşmazlık konusu ihaleye yönelik özel hüküm niteliğini taşıyan mevzuatta şikâyet ve itirazen şikâyet usulüne yer verilmediği görülmektedir. Zorunlu idari başvuru yolu bulunmayan dava konusu işlem için davacının doğrudan dava açabileceği açıktır.
Bu itibarla, Mahkeme tarafından dava hakkında bir karar verilmesi gerekirken, dava dilekçesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 15/1-e maddesi uyarınca Kilis Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğü'ne tevdiine ilişkin Mahkeme kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 02/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.